برنج چسبناک یا برنج گلوتینوس که غذای عمده مردم در آسیای شرقی است، یکی از مواد تشکیل دهنده دیوارهای فوق‌العاده محکم چین باستان بوده است. استفاده از برنج چسبناک به منظور مصالح ساخت و ساز یکی از بزرگترین نوآوری‌های توسعه یافته در تاریخ حدود ۱۵۰۰ سال پیش و یا احتمالا پیش از آن بوده است!
(Getty Images)
دیوار ۶۰۰ ساله شهر نانجینگ که همچنین دیوار بزرگ مینگ نامیده می‌شود، همچنان پابرجا است که نشان دهنده میزان استحکام و اهمیت استفاده از ملات برنج چسبناک (مخلوطی استاندارد از ترکیب آهک خرد شده با سوپ برنج چسبناک) است.
طبق مجله نشنال جئوگرافیک، در مطالعه‌ای که توسط دکتر «ژانگ بیینگجیان» از دانشگاه ژجیانگ در چین انجام شد، نوعی کربوهیدرات موجود در برنج به نام «آمیلوپکتین» در دیوار شهر نانجینگ کشف شد. این دیوار در طول سلسله مینگ (۱۶۴۴-۱۳۷۶) ساخته شد.
طبق گفته انجمن شیمی آمریکا، دکتر ژانگ، مدیر موسسه شیمی فیزیک دانشگاه ژجیانگ، در این باره گفت: «مطالعه تحلیلی نشان می‌دهد که مواد تشکیل دهنده بنای باستانی نوع خاصی از ترکیب مواد آلی و معدنی است.»
دکتر ژانگ افزود: «ماده متشکله معدنی آن کربنات کلسیم و ماده متشکله آلی آن آمیلوپکتین است که از افزودن سوپ برنج چسبناک به ملات اضافه شده است.»
دکتر ژانگ اشاره کرد که ملات برنج چسبناک به احتمال زیاد اولین ملات کامپوزیت تشکیل شده از مواد آلی و غیر‌آلی(معدنی) در جهان است. طبق شواهدی در نوشته‌های قدیمی این ملات ویژه حدود ۱۵۰۰ سال پیش توسط کارگران ساختمانی چینی استفاده می‌شد.
طبق روزنامه چینی «Vision Times»، استفاده از ملات چسبناک برنج بعد از سلسله‌های سونگ و یوان گسترش بیشتری یافت. همچنین به دلیل این‌که تامین غذای مردم در چین باستان اولویت نخست بود، از ملات برنج چسبناک تنها برای ساخت سازه‌های باستانی برجسته‌ای مانند شهر ممنوعه در پکن، قصرهای کوهستان ریزورت، آرامگاه‌های چینگ شرقی و دیوار رودخانه چیان تانگ استفاده می‌شد. در ساخت تمام این بناهای قدیمی دوران سلسله‌های مینگ و چینگ، از ملات برنج چسبناک استفاده شده است.
به گفته دکتر ژانگ، این ملات فوق‌العاده محکم یکی از بزرگترین نوآوری‌های تکنولوژیکی آن دوران بوده و نسبت به ملات آهک یا سیمان سنتی در برابر آب مقاوم‌تر است و به این سازه‌های باستانی در مقابل تغییرات آب و هوایی، زمین لرزه‌ها و دیگر بلایای ایجاد شده بدست انسان کمک کرده است.
به عنوان مثال، سال ۱۹۷۸ در شهر نانجینگ، بولدوزرها و سایر تجهیزات حفاری هیدرولیکی در گشودن مقبره‌ای مربوط به سلسه مینگ به مشکل برخوردند و در کوانژو شهری در استان فوجیان، برج‌ها (برجهای چینی، پاگودا) و پل‌های ساخته شده در طول سلسله‌های تانگ و سونگ پس از زمین لرزه‌های ۷.۵ ریشتری هنوز محکم و پابرجا هستند.
همین‌طور کارشناسان اداره میراث فرهنگی شهر نانجینگ در مورد دیوار شهر نانجینگ گفتند که بخش بزرگی از شالوده دیوارها با استفاده از گرانیت، سنگ‌های مستطیلی و سنگ آهک ساخته شده اند. آجرهای شکسته، شن و ماسه و خاک زرد لایه به لایه روی هم قرار گرفته و سپس شکاف بین آن‌ها با ملات برنج چسبناک «جادویی» پر شده بود. این مخلوط کاملا محکم دیوار شهر را حتی پس از ۶۰۰ سال هنوز پابرجا نگه داشته است.
بنابراین، راز آمیلوپکتین چیست که به قدرت افسانه‌ای ملات (دیوارهای باستانی) کمک کرده است؟
دکتر ژانگ و تیم تحقیقاتی‌‌اش دریافتند که آمیلوپکتین در ملات نقش یک مهارکننده را دارد. وی توضیح داد: «رشد کریستال کربنات کلسیم محدود شده و میکروساختاری متراکم تولید می‌شود که باعث عملکرد خوب این نوع ملات آلی شود.»
دکتر ژانگ در تحقیقاتش، ملات‌های آهکی با مقادیر مختلفی از برنج چسبناک را برای بررسی عملکردشان نسبت به ملات آهک سنتی مورد آزمایش قرار داد. از طریق آزمایشات کشف شد که «ملات آهکی برنج چسبناک دارای خواص فیزیکی پایدارتر، ظرفیت مکانیکی و سازگاری بیشتری است. به همین دلیل آن را ملاتی مناسب جهت ترمیم بناهای باستانی می‌کند.»
اخیرا، از ملات برنج چسبناک در پروژه‌‌های حفاظتی از جمله بازسازی پل قدیمی ۸۰۰ ساله شوچانگ در استان ژجیانگ چین استفاده شده است.
به نظر شما این موضوع شگفت‌انگیز نیست؟ میراث باستانی بشری ما حقیقتا درخشان است و چنین کشفیات مهیجی کمک می‌کند تا شکوه و عظمت خیره کننده‌ای که نژاد بشری در گذشته داشته است را درک کنیم!
مطالب دیگر:
چگونه پزشکان در چین به قاتلان تبدیل می‌شوند؟
