هر کدام از ما چند مرتبه در دوران کودکی خود با اینگونه نامگذاری برخورد کردهایم؟ چند بار به فرزند خود این لقب را دادهایم؟ به احتمال زیاد همه ما با این صفت افتخار آشنایی داریم.
در این روش تربیتی، رفتار کودک مساوی با ارزش وی میشود. کار اشتباه، خطاها، نمره پایین، دست کثیف، جواب به بزرگترها، دهان کجی به دیگران، همه و هم رفتار های یک کودک است که گاه با لقب «بد» توسط والدین ارزش گذاری میشود. اگر فرض را بر این بگیریم که این تندترین کلمه ای است که یک والد استفاده میکند و هیچ برچسب دیگری به کودک نزنیم، هنوز کلی بحث در این نوع برخورد داریم. اجازه دهید ببینیم این نوع برچسب چه اثری بر روان کودک می گذارد.
با «بد» خطاب کردن کودکان به آنان میآموزیم که رفتارها مطلق ارزشگذاری میشوند؛ آنهم در یک قالب سیاه یا سفید، بد یا خوب.
با نافرمانیهای کودکان دبستانی خود چطور رفتار کنیم؟
زمانی که ارزش وجودی یک کودک تبدیل به وسیلهای جهت آموزش و یادگیری می شود، کودک در معرض تجربه حس عواطف زیادی قرار میگیرد مثل حس گناه و خجالت. از همین جا حس خود ارزشی و خود سنجشی کودک دچار تشویش میشود، همان حسی که اعتماد به نفس نامیده میشود. در نتیجه، همه القاب و برچسبها، روند رشد اعتماد به نفس در کودکان را آسیب می زند و فرد در سنین بزرگسالی می تواند دچار تنش شود. حس احترام به خود نیز مشروط می شود به تعداد کارهای خوبی که انجام می دهد (تا آن خوب چه تعریف شده باشد)، مبلغ پولی که دارد، لباس هایی که میخرد و القاب دیگری که به خود اضافه میکند.
حس خود ارزشی، مرتبط به انجام کار یا رفتاری خاص، از ارزش درونی و ذاتی که فرد نیازمند به تجربه آن است میکاهد؛ اینجاست که توجه والد باید به دادن عشق بدون شرط ولی با ارزشیابی رفتار باشد نه خود کودک. عشق بدون شرط توجه به این نکته دارد که هیچ فردی بهترین نیست و کودک یا بزرگسال، اشتباه و خطا میکند.
ترمیم رفتارهای غیر سالم وقتی انجام شدنی است که برای خطا و اشتباه، شرایط، یا نقطه ضعف فرد پذیرش داشته باشیم و تلاش برای حرکت به طرف بهتر شدن برود. اگر بتوانیم بپذیریم که هیچ کودکی بد نیست و فقط رفتارهای آنان است که نیاز به اصلاح دارد، اوضاع بهتر میشود. خطای کودکان، ارزش آنان را نباید پایین بیاورد.
پوران پوراقبال، روانشناس، جامعه شناس و مشاور خانواده
مطالب دیگر:
خصوصیات کودکان ۶-۳ سال خود را بشناسید
برداشت غیر قانونی اعضای بدن چیست؟
قول ازدواج کودک سه ساله به هم کلاسیاش و ازدواج با او پساز ۲۰ سال