الکل یکی از شایع ترین مواد سوء مصرف در دنیاست. اعتیاد به الکل را الکلیسم میگویند. الکلیسم یعنی وابستگی فیژیولوژیک (جسمانی ) و روانی به الکل. سوء مصرف الکل موجب بروز بیماری های مزمن می گردد و همچنین زندگی خانوادگی، کار و روابط اجتماعی را مختل می سازد.
تعاریف زیادی از الکلیسم ارائه شده است، اما دونکته ای که تقریبا در تمام آنها دیده می شود، یکی ناتوانی در پرهیز( احساس اینکه نمی توان بدون خوردن مشروب روز را به پایان برد ) و دیگری نداشتن کنترل ( ناتوانی در باز ایستادن پس از یکی دو گیلاس ) است.
علائم شایع جسمانی و روانی مصرف الکل
کاهش فشار خون، احساس گرما، عدم تعادل در راه رفتن و تلو تلو خوردن و …
رفتار نامناسب، حرف زدن های نا مربوط، پرحرفی یا کم حرفی، اختلال در توجه، تمرکز و حافظه، گوشه گیری یا معاشرتی شدن، ناتوانی در انجام حرکات ظریف و دقیق، پرخاشگری و…
عوارض و علائم طولانی بودن
- اختلال خواب، بی خوابی و کابوس
- نیاز به الکل در زمان استرس یا در آغاز روز
- کم بودن تحمل نسبت به بروز اضطراب
- ضعف عضلانی
- ناتوانی جنسی
- سوء تغذیه
- بیماری های جسمی معده ( زخم معده )، مری، کبد و لوزالمعده
- افزایش فشارخون، خطر سکته قلبی و مغزی
- افزایش خطرسرطان سر و گردن و دستگاه گوارش
علائم بازگیری الکل
لرزش، تعریق، تهوع، توهّمات بینایی و شنوایی، تشنج، لرزش دست ها، افزایش ضربان قلب، کسالت و سردرد صبحگاهی و حالت های ناخوشایند دیگر
علائم مسمومیت با الکل
اختلال شدید درهماهنگی و کنترل هیجانات، کاهش سطح هشیاری، اغماء و نهایتا مرگ در اثر فلج عضله تنفسی
عوامل گرایش به اعتیاد
برای شناخت عوامل گرایش و اعتیاد به الکل پژوهش های بسیاری انجام شده است. برخی محققان تاکید زیادی بر روی عوامل وراثت وژنتیکی دارند، برخی دیگرآن را پاسخی به فشارهای زندگی می دانند. از دیدگاه بعضی دانشمندان نیزعوامل روانی و اجتماعی، تاثیر بیشتری بر روی وابستگی به الکل دارند.
برای کمک به یک فرد الکلی چکار باید کرد؟
- اگر بیمار هنوز به وابستگی خود به الکل بصیرت ندارد، به وی کمک کنید تا مشکل خود را بپذیرد ودرخواست کمک کند.لازم است با کمک یک مشاور حرفه ای (پزشک، روانشناس، پرستار یا مددکار اجتماعی ) به بررسی تاثیر الکل در زندگیش پرداخته شود. با مواجه کردن وی با تراز نامه ضرر / هزینه/ فایده الکل درزندگیش متقاعد شود که نیاز به درمان دارد.
- اگر کسی دچار وابستگی به الکل شده است معمولا برای قطع مصرف الکل نیاز به سم زدایی دارد. علائم بازگیری الکل، اغلب شدید و در مواردی خطرناک است. سم زدایی الکل باید زیر نظر پزشک انجام شود وگاهی ضروری است بیمار در بیمارستان بستری شود.
- طولانی ترین مرحله درمان پیشگیری از بازگشت است. در همه وابستگی ها تعداد زیادی از بیماران دچار بازگشت به مصرف ( عود ) می شوند. در یک پایش ۶ ماهه ۳/۲ بیماران و در یک پایش یکساله ۸۰% بیماران پس از درمان دچار عود شده بودند. بنابراین رها کردن بیمار بعد از سم زدایی، معمولا باعث بازگشت آنان به الکل می شود.
برای جلوگیری از عود چه اقداماتی می توان انجام داد؟
- آموزش بیمار و خانواده در مورد فرآیند درمان ونحوه ارتباط با تیم درمانی
- آموزش بیمار و خانواده اش راجع به چگونگی مواجهه با شرایطی که باعث مصرف می شود (خشم، وسوسه، درد، غم …).
- تشخیص و درمان اختلالات روانپزشکی همراه ( اختلال خلقی، اختلال اضطرابی، اختلال شخصیت و…)
- اصلاح باورهای غیر منطقی که زمینه ساز مصرف الکل است و آموزش مهارت های رفتاری که قدرت “نه گفتن ” به الکل را به فرد می دهد.
- شرکت در گروه خودیاری که با مشارکت در تجربه بیماران بهبود یافته و حمایت روانی از بیمار، به تداوم پاکی وپرهیز کمک می کند.
ادامه دارد…