آیا اپلیکیشنی برای درجه‌بندی رفتار مدنی شهروندان در چین، نوعی رفاه اجتماعی محسوب می‌شود یا ابزاری برای کنترل و ردیابی هر حرکت مردم است؟
سیستم «امتیاز اجتماعی» که در چین استفاده می‌شود، اغلب به دلیل استفاده از هوش مصنوعی برای پایش گسترده شهروندان و تعیین امتیاز برای رفتار آنها مورد انتقاد قرار گرفته است، و کابوسی مشابه دنیای رمان «۱۹۸۴» جورج اورل برای مردم ایجاد کرده است.
در جریان همه‌گیری کوید-۱۹، اپلیکیشن «کد سلامت» توسط ویچت در فضای مجازی راه‌اندازی شد تا مقامات چینی بتوانند حرکت مردم را ردیابی کنند و به ظاهر، مانع از گسترش ویروس چینی شوند. اما بعضی کارشناسان سایبری نگرانند که پکن می‌تواند از این پلتفرم به شکل سلاحی برای رصد و سرکوب مخالفین استفاده کند.
در سوم سپتامبر دولت در شهر سوژو واقع در استان جیانگسو، اپلیکیشن «کد تمدن» را معرفی کرد که شهروندان را بر اساس سطح رفتار مدنی‌شان رتبه‌بندی می‌کند و اگر امتیاز پایینی بگیرند، آنها را مجازات می‌کند.
اما سه روز بعد از شروع به کار آن، به دنبال جنجال و نارضایتی عمومی درباره این اپلیکیشن، مقامات اعلام کردند استفاده از این برنامه به بعد موکول می‌شود و برای اجرای آن منتظر «زمان مناسب» خواهند ماند.
اداره پلیس شهر سوژو در پستی در ویچت گفت همه ساکنین ۱۸ سال به بالای این شهر باید اپلیکیشن فرمانداری را نصب کنند، که یک کارکرد جدید به نام «کد تمدن» به آن اضافه شده است.
این اپلیکیشن با همکاری مشترک پلیس سوژو، و کمیسیون حقوقی و سیاسی شهرداری منتشر شد، و به گفته مقامات، بیشتر برای جمع‌آوری کدهای سلامت شهروندان مختلف به کار رفت.
طبق گزارش روزنامه دولتی ساترن متروپلیس دیلی ، «کد تمدن» به این ترتیب عمل می‌کند: هر نفر هزار امتیاز دارد. در صورت تخلف از قوانین و مقررات، از او امتیاز کسر می‌شود. اگر شخصی به امتیاز پایین‌تر از «حد مجاز» برسد، مجازات خواهد شد، هرچند مقامات درباره نوع مجازات توضیحی ندادند.
به گفته مقامات سوژو، افرادی که نمره بالای فرد «متمدن» را دریافت کنند، از امتیازات و تسهیلاتی در کار، زندگی، استخدام، تحصیل، و سرگرمی بهره‌مند می‌شوند، هرچند توضیح ندادند این تسهیلات دقیقا به چه شکل ارائه خواهند شد.
مقامات اعلام کردند این اپلیکیشن در سیستم «امتیاز اجتماعی» ارائه خواهد شد، که رژیم چین به وسیله آن بر اساس معیارهایی نظیر خریدهای آنلاین، رفتار روزانه، و افرادی که مردم با آنها معاشرت می‌کنند، به همه شهروندان امتیاز می‌دهند. هی اوینگلیان اقتصاددان چینی قبلا درباره سیستم «امتیاز اجتماعی» گفته بود: «این سیستم تحت کنترل دولت است، استانداردهای سیاسی دارد و هر نوع اظهار نظری در انتقاد از دولت، سبب می‌شود فرد منتقد با امتیاز ضعیف درجه‌بندی شود.»
بسیاری از کاربران ویچت از شنیدن اخبار مربوط به برنامه‌های شهر سوژو عصبانی شدند. بعضی از آنها گفتند این اوضاع شبیه به زندگی در مجموعه انگلیسی علمی تخیلی «آینه سیاه» است. این مجموعه در یکی از قسمت‌ها موقعیتی را تصور کرد که مردم می‌توانستند در هر تعامل خود، به یکدیگر نمره بدهند و این نمره بر جایگاه اجتماعی-اقتصادی شخص تاثیر می‌گذاشت. از نظر شهروندان اینترنتی، تعیین امتیازهای «متمدن» برای مردم که بر همه وجوه زندگی‌شان تاثیر خواهد گذاشت، آزاردهنده بود.
بعضی دیگر نیز عنوان کردند «کد تمدن» سبب می‌شود رژیم چین با افزایش استفاده از هوش مصنوعی، بیش از پیش به پایش شهروندان بپردازد و حقوق حریم خصوصی مردم را نقض کند.
تیان یون مفسر امور جاری، «کد تمدن» را نوعی ابزار ترور دانست. او در مصاحبه‌ای گفت احتمالا هر کس سیاست‌های مقامات را نزد عموم مردم به چالش بکشد، با دریافت امتیاز پایین تنبیه خواهد شد.
مطالب دیگر:
چین، شریکی نامطمئن، با صدها پروژه معیوب و ناتمام
چگونه ذهن‌تان را در برابر احساسات منفی کنترل کنید؟
با نزدیک شدن زمان برگزاری اجلاس چین ـ اتحادیه اروپا، سوابق حقوق بشر چین تحت موشکافی قرار گرفته است
ترامپ و بایدِن چه مواضعی درقبال چین دارند؟
