دوم دسامبر «باراک اوباما»، رئیس جمهور امریکا، بهدلیل نگرانیهای امنیتی، مانع از خرید «آکسترون» Aixtron (شرکت ساخت تجهیزات تراشههای الکترونیکی در آلمان) توسط یک شرکت چینی شد. این حرکت نشاندهنده افزایش تمایل به بررسی دقیقتر سرمایهگذاریهای چین در غرب است.
این دستور اوباما مانع دستیابی یک موسسه‌ی چینی بهنام صندوق بزرگ سرمایه‌گذاری در صنعت تراشه فوجیان (Fujian Grand Chip Investment Fund) به آکسترون و دیگر شرکتهای تابعه ایالات متحده می‌شود. پیشاز آن،آکسترون توسط کمیته سرمایهگذاریهای خارجی در ایالات متحده (CFIUS) مطلع شده بود که رئیسجمهور امریکا مخالف ادغام این دو شرکت است.
این تصمیم غیرمنتظره نبود. اواخر اکتبر، دولت آلمان براساس «اطلاعات امنیتی ناشناخته»،از حمایت ۷۱۴ میلیون دلاری ادغام آکسترون- فوجیان صرفنظر کرده بود.
در حالیکه CFIUS هرگز دلیل این ممانعت در معاملات بین مرزی را اعلام نکرده است، بهگفته برخی منابع به خبرگزاری «رویترز»، این تصمیم بهخاطر روشهای تولید ترکیبی بهنام «گالیم نیترید» گرفته شده است. این ماده کمتر شناخته شده که آکسترون آن را تولید میکند، در تولید تجهیزات نظامی همچون رادار، آنتن و لیزر استفاده می‌شود. و دولت ایالات متحده علاقه ندارد که پکن به فنآوریهای نظامی دست یابد.
افزایش بازنگری
تصمیم آکسترون نشاندهنده احساسات رو بهرشد ایالات متحده و اروپا علیه سرمایهگذاریهای چین به‌عنوان اقتصاد دوم جهان است که در تلاش است از ایالات متحده به‌عنوان بزرگترین تحصیلکننده دارایی جهان پیشی بگیرد.
«زیگمار گابریل»، وزیر اقتصاد آلمان، قانون محدودیت مالکیت خارجی شرکتهای اتحادیه اروپا را که دارای «فنآوریهای بسیار مهم» هستند، تأیید نهایی کرده است. نگرانیهای آلمان از سرمایهگذاریهای چین پساز خرید شرکت تولید ربات صنعتی «کوکا» Kuka آلمان توسط تولیدکننده چینی لوازم «میدیا» Midea بهارزش ۵ میلیارد دلار افزایش یافته است. کوکا، تولیدکنندهای مهم برای بسیاری از شرکتهای صنعتی آلمان و ایالات متحده و همچنین پیمانکاران دفاعی است.
همچنین ایالات متحده، بررسی معاملات بین مرزی را افزایش داده است. CFIUS، در اوایل سال جاری، خرید شرکت لوازم روشنایی «لومیلدز» Lumileds(زیر نظر شرکت فنآوری هلندی Philips NV)توسط Go Scale، یک شرکت خصوصی چینی را مسدود کرد. در ماه فوریه نیز شرکت چینی Tsinghua Unigroup، قصد خرید شرکت «وسترن دیجیتال» ، تولیدکننده چیپ حافظه دیجیتالی را داشت که CFIUS مانع آن شد.
بخشهای بزرگی ار صنعت چین هنوز خارجاز محدودیتهای دسترسی یا مالکیت عمده خارجی هستند.
تحلیلگران بر این باورند با روی کار آمدن «دونالد ترامپ» به‌عنوان رئیسجمهور منتخب ایالات متحده، سرمایهگذاریهای چین در شرکتهای ایالات متحده با موشکافی و بررسی بیشتری همراه خواهد بود. ترامپ درطول مبارزات انتخاباتیاش متعهد شد تا تجارت با پکن و سیاستهای اقتصادی را دقیقتر بررسی کند.
حمایت از تولیدات داخلی چین
آنچه که درحالحاضر شرکتهای چینی در غرب با آن روبهرو هستند درمقایسه با موانع شرکتهای غربی در چین بسیار کمتر است. بخشهای بزرگی از صنعت چین هنوز خارجاز محدودیتهای دسترسی یا مالکیت عمده خارجی هستند؛ همچون بخشهای بانکداری، اوراق بهادار، مخابرات، حملونقل و خدمات تخصصی.
درحالیکه در سالهای اخیر، برخیاز صنایع از لیست «محدود» مقامات چینی برداشته شدهاند، اما برخی از شرکتهای غربی معتقدند تمایل به حمایتاز تولیدات داخلی چین در ماههای اخیر افزایش یافته است.
بهگفته «مایکل کلاوس»، سفیر آلمان در چین، در مصاحبه با رویترز، «شرکتهای آلمانی در اینجا احساس میکنند حمایت از تولیدات داخلی بهطور قابل ملاحظهای درحال افزایش است.»
وی افزود: «از ابتدای امسال، شکایات بیشتر و بیشتری دریافت کردهایم.» درحالیکه شرکتهای آلمانی بهویژه شرکتهای خودروسازی در یک دهه گذشته از رشد اقتصادی چین سود میبردهاند، هنوز مجبورند در چین با شرکای محلی همکاری کنند.
در بررسیهای اخیرِ اتاق بازرگانی آمریکا در چین در اوایل سال جاری، شرکتهای آمریکایی در چین نیز تجربیات مشابهی داشتهاند. از هر ده شرکت آمریکایی در چین، یک شرکت میگوید آنها بخشی از فعالیتهای خود را بهدلیل موانع قانونی در چین از این کشور خارج کردهاند یا قصد دارند خارج کنند.
۸۳ درصد از شرکتهایی که در بخشهای صنعتی، فنآوری و منابع طبیعی در چین فعالیت میکنند، گفتهاند که بهخاطر نظر منفی پکن نسبتبه شرکتهای خارجی فعال در چین احساس ناخوشایندی دارند و این موضوع در پایین آمدن سود شرکتهای آمریکایی در چین تا ۶۴ درصد در سال گذشته نسبتبه ۷۴ درصد در سال ۲۰۱۴ منعکس شده است.
