
مردن بر اثر شکستن قلب چیزی فراتر از یک افسانه است. «کاردیومیوپاتی تاکوتسوبو» ، یا التهاب عضله قلبی که در اثر عوامل استرسزا ایجاد میشود « به آن نشانگان قلب شکسته نیز گفته میشود »، وضعیتی است که برای اولین بار در حدود بیست سال پیش توسط محققان ژاپنی شناخته شده و در ده سال اخیر تا حد زیادی در مرکز توجه جوامع غربی قرار گرفتهاست.
تی تی سی « کاردیومیوپاتی تاکوتسوبو » بهطور موقت روی توانایی پمپاژ قلب اثر میگذارد. وقتی که این اتفاق میافتد، فرد علائمی شبیه به یک حمله قلبی از جمله درد قفسه سینه و بریده و کوتاه نفس کشیدن را تجربه میکند. در موارد خیلی کم و غیرمعمول هم منجر به مرگ میشود. اگرچه علائم حمله قلبی و تی تی سی شبیه هم هستند، دلایل ایجاد کننده آنها متفاوت هستند. درحالیکه یک حمله قلبی در اثر انسداد یکی از عروق خونرسان به عضله قلبی اتفاق میافتد، مکانیسم واضح و روشنی برای چگونگی ابتلا به تی تی سی شناخته نشده است.
تی تی سی با یک الگوی غیرطبیعی در انقباض عضله بطن چپ قلب « حفره اصلی پمپاژ قلب » مرتبط است که دلیل آن انسداد عروق کرونری « رگهای اصلی خونرسان به قلب » نیست. این وضعیت در سطح گسترده و بین المللی مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته و چیزی که به صورت کلی مورد قبول جامعه علمی قرار گرفت این بود که هورمونهای مربوط به استرس مانند آدرنالین، تا حدودی در بروز این وضعیت مقصر هستند.
(Antonio Canova (Italian, 1757–۱۸۲۲) – Eric Pouhier (May 2007), Public Domain)
دلایل ایجاد نشانگان « سندرُم » قلب شکسته چه هستند؟
در اکثریت موارد، تی تی سی به دنبال یک استرس شدید روانی یا جسمی حادث شده است. این وضعیت برای اولین بار در زنانی شناخته شد که تجربه شرایط تلخ و آسیبرسان احساسی، مانند مرگ همسر داشتند. از این رو، نام نشانگان « سندرُم » قلب شکسته برای آن گذاشته شد.
انواع عوامل استرس زا مرتبط با تی تی سی بسیار گسترده هستند، از حوادث جزئی که به نظر بیاهمیت میرسند تا حوادث شدیدی که کل زندگی انسان را دگرگون میکنند. از جمله عوامل روانی بسیار شایع می توان به مرگ همسر و یا دیگر عزیزان و اعضای خانواده، دعواهای خانوادگی، حوادث ناخوشایند در محیط کار، بیماریهای روانی، از دست دادن مال و مکنت، از دست دادن حیوان خانگی، سالروز یک حادثه بد و یا مرگ و یا یک حادثه اجتماعی مانند جنگ، زلزله و سیل اشاره کرد.
مثالهای شایع از عوامل استرسزای جسمانی که در رابطه با این وضعیت گزارش شدهاند شامل بیماریها یا صدمات حاد پزشکی، سکته مغزی، صرع، گرمازدگی شدید، تشخیص بیماریهایی مانند سرطان در فرد و زایمان میباشد.
به نظر میرسد عوامل استرسزای مرتبط با تی تی سی تمام نشدنی هستند. از هزاران مورد گزارش شده، اینطور بهنظر میرسد که تقریبا هرچیزی که بتواند منجر به برانگیختن استرس در فرد بشود، باعث بروز تی تی سی خواهد شد. حتی دیده شده که تی تی سی میتواند در پاسخ به حوادث خوشحال کننده نیز ایجاد شود.
چه کسانی در معرض ابتلا هستند؟
براساس مطالعات، بهنظر میرسد که تی تی سی عمدتا زنان یائسه را مبتلا میکند. تقریبا نود و پنج درصد از موارد گزارش شده، زنانی در سنین بین شصت و پنج تا هفتاد هستند. هرچه که این وضعیت بیشتر و گستردهتر تشخیص داده میشود، مواردی از ابتلای سایر گروهها مانند زنان جوانتر، مردها و بچهها نیز گزارش میگردد.
این مساله روشن نیست که چرا زنان بیشتر مستعد ابتلا به تی تی سی بوده و اینکه چرا تنها برخی از مردم و نه همه، در پاسخ به برخی از وقایع استرسزا به سمت ابتلا به تی تی سی میروند. این امکان وجود دارد که برخی از ما انعطافپذیری روانی کمتری نسبت به استرس داریم. احتمال دیگر، امکان وجود یک عامل فیزیکی در عدهای ازمردم است، مانند وجود یک ناتوانی در بدنشان که نمیتوانند از عهده مقادیر زیاد و ناگهانی هورمونهای استرس برآیند.
چگونه تشخیص داده میشود؟
تی تی سی معمولا زمانی تشخیص داده میشود که یک فرد با علائم حمله قلبی به اورژانس مراجعه و تحت آنژیوگرافی « روشی که عروق کرونر را از نظر انسداد مورد بررسی قرار میدهد » قرار میگیرد. در خلال آنژیوگرافی متخصصین درمییابند که انسداد عروق قلبی عامل بروز علائم بیمار نیست. درعوض آنها الگوی غیرطبیعی از انقباض قلبی را در بطن چپ مشاهده خواهند کرد که مرتبط با تی تی سی است.
نشانگان قلب شکسته تقریبا در دو درصد افرادی که مشکوک به حمله قلبی بوده و تحت آنژیوگرافی عروق کرونر قرار میگیرند، اتفاق میافتد اما دراین شکی نیست که تی تی سی آنگونه که باید، تشخیص داده نمیشود. دلایلی برای اینکه چرا همه موارد تی تی سی تشخیص داده نمیشوند وجود دارد.
در آن زمان که برای اولین بار تی تی سی در ژاپن تشخیص داده شد، علاقه چندانی از طرف غرب برای این پدیدهای که در ابتدا تصور میشد نادر است نشان داده نشد. همچنین، در مقایسه با سایر عوامل خطر مانند فشارخون، کلسترول، سن و وزن که قابل اندازهگیری دقیق جهت کنترل و درمان بودند، استرس درالگوی پیشرفت بیماریهای قلبی عروقی جای چندانی نداشت. علاوه براین، فهم و دانش ناکامل ما در رابطه با تی تی سی، توانایی ما را برای تشخیص همه شرایطی که تی تی سی ممکن بود اتفاق بیافتد، از جمله اینکه در چه کسانی و تا چه اندازه، محدود کرد.
تی تی سی به ندرت و در مواردیکه همراه با یک بیماری پزشکی باشد میتواند منجر به مرگ شود. خبر خوب این است که اکثر مردمی که مبتلا به تی تی سی میشوند با چند هفته استراحت بهطور کامل بهود مییابند. برخی از افراد چندین دوره ازعود بیماری را تجربه خواهند کرد و ما هنوز نمیتوانیم از بروز این وضعیت پیشگیری کنیم.
درمان
درمان اولیه تی تی سی مشابه آنچه هست که در حمله قلبی انجام میشود، اما به محض اینکه تشخیص تی تی سی داده شد باید یک سری تغییراتی در داروها داده شود. معمولا داروهایی تحت نام مهارکننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین « آ سی ای » که عروق خونی را گشاد میکنند و مهارکنندههای گیرندههای بتا « که ضربان قلب را کنترل کرده و فشارخون بالا را کاهش میدهند » استفاده میشوند تا حجم کار قلب را کم کنند. اما اخیرا به طور واضح معلوم نشده که دقیقا چه دارویی بیشترین فایده را در درمان تی تی سی داشته و چه مدتی باید مصرف شود. شواهد قوی مبنی بر افزایش خطر مشکلات قلبی در ارتباط با احساسات منفی مانند استرس، عصبانیت، افسردگی، ناامیدی، ترس و اضطراب وجود دارد. این عوامل برای مردمی که مبتلا به مشکلات قلبی هستند نیز عواقب وخیمی بههمراه دارد.
تی تی سی یکی دیگر از اثرات سوء استرس بر سلامت است. با افزایش میزان آگاهی از این وضعیت و افزایش سطوح استرس در جامعه، بهمرور زمان شاهد بروز موارد بیشتری از ابتلا به تی تی سی خواهیم بود.