دریاچه «آرال» یا «خوارزم» که زمانی چهارمین دریاچه بزرگ جهان محسوب می‌شد، هم اکنون تقریباً خشک شده است. این پدیده که به دست انسان رخ داده، یکی از بدترین فجایع زیست محیطی این سیاره نامیده شده است.
این دریاچه که ۲۶۳۰۰ مایل بین قزاقستان و ازبکستان را در برداشت، به طور پیوسته از دهه ۱۹۶۰ پس از اجرای پروژه‌های آبیاری شوروی و منحرف کردن رودخانه‌هایی که به این دریاچه سرازیر می‌شد، به چهار دریاچه بسیار کوچک تقسیم شده و کوچک و کوچک‌تر شد.
به گفته دانشمندان آمریکایی، در حال حاضر تنها ۱۰ درصد دریاچه اصلی باقی‌مانده است.
تصاویر ماهواره‌ای ناسا حاکی از تخریب بی‌حد و حصر این دریاچه است و کل بخش شرقی به طور کامل خشک شده است.
به گفته آژانس فضایی آمریکا بخش شرقی دریاچه اکنون به طور رسمی کویر آرالکوم نامگذاری شده است.
ناپدید شدن دریاچه معروف به «دریای جزایر»، صدمات زیادی به برخی صنایع منطقه وارد کرده است. بیکاری و مشکلات اقتصادی ماهیگیران و سایر افراد امری عادی شده است. از طرفی منطقه به شدت آلوده و سلامتی عمومی در خطر است.
به گزارش یونیسف، پیش از این حدود ۳۰ هزار نفر در صنعت ماهیگیری دریاچه آرال کار می‌کردند، ولی در حال حاضر در نتیجه برنامه‌های ضعیف دولت مرکزی، کشتی‌های شکسته و زنگ زده در بستر دریاچه خشک شده رها شده‌اند. در کویر آرالکوم منظره عجیبی از چرای شتر در کنار گورستانی از قایق به چشم می خورد.
برنامه ریزان کمونیست با ایده ای سادهانگارانه برای کشت پنبه در بیابان‌های اطراف دریاچه، آب‌های دو رودخانه اصلی آمو دریا و سیر دریا را که به این دریاچه میریخت، منحرف کردند. طرحی که زمان زیادی دوام نیاورد و این فاجعه زیست محیطی را به دنبال داشت. این بخشی از «طرح بزرگ تغییر طبیعت» ژوزف استالین، برای توسعه زمین بود که از نیمه دوم دهه ۱۹۴۰ آغاز شد.
یک زن محلی با اشاره به مشکلات ایجاد شده برای ساکنان این منطقه به تلویزیون دولتی روسیه گفت: « نمی‌توانید نمک را در هوا ببینید، ولی آن را روی پوستتان احساس کرده و همچنین قادرید مزه آن را احساس کنید. »
یکی از ساکنان در مورد اولین باری که آب عقب نشینی کرد به یونیسف گفت: «از دهه ۶۰ متوجه تغییرات در آب‌ها شدیم.» وی با اشاره به قفسه سینه‌اش گفت که زمانی وقتی در ساحل می‌ایستادیم آب تا اینجا می‌رسید، ولی کم کم آب کم شد تا جایی که در دهه ۸۰ آبی در اینجا وجود نداشت.»
