جشن نوروز، که پیشینه آن به ایران باستان باز می‌گردد، امروزه به جشنی فراملیتی تبدیل شده است و جغرافیای آن به ورای مرزهای کنونی ایران و حتی همسایگان ایران می‌رود.
در سال ۲۰۱۶ نوروز به عنوان یک میراث مشترک چند ملیتی با مشارکت ۱۲ کشور در فهرست میراث ناملموس جهانی در یونسکو ثبت شد. بر این اساس نوروز با مشارکت دوازده کشور و با مدیریت ایران بخشی از بزرگترین و کهن‌ترین میراث‌های ناملموس جهان به شمار آمد.
کشورهای ایران، ترکیه، آذربایجان، هند، پاکستان، ازبکستان، قرقیزستان، قزاقستان، تاجیکستان، افغانستان، ترکمنستان و عراق، این دوازده کشور را تشکیل می‌دهند.
پیش از آن سازمان ملل در فوریه ۲۰۱۰ با تصویب قطعنامه‌ای، روز ۲۱ مارس برابر با اول فروردین را جهت ترویج فرهنگ صلح به عنوان «روز جهانی نوروز» به تصویب رساند و در تقویم سازمان ملل متحد جای داد. به این شکل نوروز به عنوان یک مناسبت بین‌المللی به رسمیت شناخته شد.
در وب‌سایت رسمی سازمان ملل در صفحه‌ای تحت عنوان «۲۱ مارس، روز نوروز» آمده است که نوروز یک جشن باستانی در روز اول بهار و تجدید حیات طبیعت است و از طریق آن ارزش‌هایی نظیر صلح و همبستگی بین نسل‌ها و خانواده‌ها، و همچنین آشتی و خوش‌رویی را ترویج می‌دهد. در نتیجه به تنوع فرهنگی و نوع‌دوستی بین مردم و جوامع مختلف کمک می‌کند.
نوروز امروزه در بیشتر کشورهای خاورمیانه، آسیای میانه، قفقاز، شبه قاره هند و بالکان جشن گرفته می‌شود و به تدریج دامنه جغرافیایی آن بیشتر می‌شود.
مردم در تاجیکستان روز اول نوروز را با خوردن انواع غذاهای شیرین چون حلوا و شیربرنج آغاز می‌کنند. در فرهنگ تاجیک‌ها، هفت سین به نام «دسترخان» شناخته می‌شود. نوروز در ترکمنستان بهعنوان جشن ملی بهار شناخته می‌شود و هر سال دو روز را به مناسبت این جشن تعطیل می‌کنند. در افغانستان نوروز رسمی برای بزرگداشت طبیعت و ارزشهای انسانی است و در ادبیات، سنت‌های خانوادگی و اجتماعی این کشور ریشه دارد.
در ترکیه جشن نوروز از دیرباز مورد توجه بوده و اکنون به عنوان یک عید به رسمیت شناخته شده است و در روز اول فروردین مراسم فرهنگی و هنری برای بزرگداشت این عید برگزار می‌شود. عید نوروز که در جمهوری آذربایجان، پس از استقلال این کشور به عنوان مراسم رسمی شناخته شد، از روز چهارشنبه سوری آغاز می‌شود.
نوروز در هند نیز برگزار می‌شود. البته محتوای این جشن با آئین‌ها و مذاهب هندوستان تلفیق شده است. «جشن هولی» در واقع همان جشن نوروز است که در میان هندیان مرسوم است. پاکستانیها همانند ایرانیها با خانه‌تکانی، خرید نوروزی و برگزاری جشن، مراسم نوروز را گرامی میدارند. در پاکستان نوروز را «عالم افروز» یعنی روز تازه رسیده که با ورود خود جهان را روشن و درخشان می‌کند، می‌نامند.
در ازبکستان، نوروز هر ساله در روز ۲۱ مارس جشن گرفته می‌شود و در آن هنگام تعطیلی رسمی در کشور برقرار است. مقامات دولتی در این روز جشن‌هایی با حضور سفیران خارجی برگزار می‌کنند و پیام تبریک می‌فرستند. قرقیزستانیها نیز با طبخ غذاهای قرقیزی مثل بش‌بارماق، کاتما وهمین‌طور سوارکاری، این روز خجسته را جشن می‌گیرند.
قلمرو نوروز به سرزمین‌های دوردست در بالکان و حتی آفریقا نیز می‌رسد. در بلغارستان به ویژه تاتارهای کریمه، نوروز را جشن می‌گیرند. در زمان‌های کهن گروه بزرگی از ایرانیان به زنگبار در کرانه‌های شرقی قاره آفریقا کوچ کردند و آیین‌های ایرانی مانند نوروز را نیز با خود به همراه بردند. جشن نوروز در زنگبار «نوروزی» نامیده می‌شود.
در ایران که پایتخت نوروز شناخته می‌شود، خانه‌تکانی، چیدن سفره هفت‌سین، رنگ کردن تخم‌مرغ، خواندن اشعار حافظ، روشن کردن عود و اسفند، رقص حاجی فیروز و عمونوروز، دعا و نیایش، دید و بازدید، عیدی دادن و مسافرت از سنت‌های همیشگی مردم برای عید نوروز است.
مطالب دیگر:
