اگر در قرون وسطی از کسی میخواستید ولنتاین شما باشد فکر میکرد حتما عقلتان را از دست دادهاید.
در دوران قرون وسطی دو قدیس به نام «ولنتاین» بودند که مردم روز ۱۴ فوریه یادشان را گرامی میداشتند. دو کشیش مسیحی که ابتدا آبرویشان از سوی مقامات روم باستان لکهدار و به اشد مجازات محکوم شدند. اما کسی نمی داند که آیا پس از مرگ توانستند از یاران «کوپید» شوند یا نه! کوپید در افسانهها پسر خردسال عریانی است که تیر و کمان به دست دارد و مردم را به عشق مبتلا میکند.
گمان میرود روز ولنتاین اولین بار در اواخر قرون وسطی و در اشعار «جفری چاسر» شاعر انگلیسی قرن چهاردهم با نام «محفل مرغان» مطرح شده است. او در شعر خود اینگونه خیال کرده است که الهه طبیعت تمامی پرندگان را در «روز مقدس ولنتاین» جفت میکند. در این اثر علیرغم دلخوری اردکها، فاختهها و دیگر پرندگان رده پایین، ابتدا «ملکه عقاب» از سوی پرندگان شکاری اشرافی خواستگاری میشود. البته بهخاطر انواع و اقسام صداهای قد قد، بق بق و غر و لندهای پرندگان شاکی در مراسم، «ملکه عقاب» نتوانست تصمیم بگیرد کدام عاشق لیاقت عشق او را دارد. از این رو به این فکر افتاد که آنها را تا یک سال در انتظار نگه دارد.
اما چرا چاسر این روز از سال را برای این مراسم انتخاب کرد؟ در واقع این زمان از سال کوچکترین صدایی از پرندگان انگلیسی شنیده نمیشود؛ اما با وجود اینکه احتمال میرود او ابتدا به فکر روز ولنتاین گرمی در ماه می بوده، اما ۱۴ فوریه روز شناخته شدهای بود و وی مجبور به انتخاب این روز سرد در اشعارش میشود.
ولنتاین از خیال تا واقعیت
البته که روزهای تیره و تار برای همیشه ادامه نداشت و با شروع قرن ۱۵ میلادی تنها آن پرندگان افسانهای نبودند که روز ولنتاین عشقشان را ابراز میکردند. بلکه در سال ۱۴۰۰ گروهی به نام «دربار عشق» جهت دور کردن اذهان مردم از بلای طاعون که آن روزها دست به گربیانش بودند، تشکیل شد. این گروه تصمیم گرفت هر ۱۴ فوریه، همزمان با آوای عشق پرندگان برای شامی با شکوه دور هم جمع شوند. در این شام مردان باید اشعار خود را میخواندند و زنان به آنها رای میدادند.
البته با وجود اینکه شواهدی کافی مبنی بر فعالیت طولانی «دربار عشق» و «شب شعر» بودن آن نیست، اما با توجه به شواهد موجود در هر جشن گروه بزرگی از جامعه، حدود ۹۵۰ نفر از اقشار مختلف، از شاه فرانسه گرفته تا خرده بورژواها شرکت میکردند.
از این رو میتوان حدس زد ۱۴ فوریهی امروز ادامهی زندگی زنان و مردان اواخر قرون وسطایی است که زندگیشان از هنر الگو گرفته است. اگر واقعا اینگونه باشد خیلی هم تقلید موفقی نبوده است. مراسم خواستگاری پر آوای «محفل مرغانِ» چاسر کجا و دربار به اصطلاح «هنری» کجا؟ البته مهم درک این نکته است که مردمان اواخر قرون وسطی تلاش بر این داشتند زندگی خود را از آثار باستانی فرهنگی الگوبرداری کنند. آثاری که همچنان میتوانند راهنمای خوبی برای ما باشند.