در دنیای امروز همه چیز فراوان یافت می شود، جز آرامش که گم شده ای کم یاب است و شیوه زندگی در دنیای جدید نیز آن را کم یاب تر کرده است. یکی از ویژگی های زندگی جدید، استرس و فشار ناشی از تلاش برای سرعت بخشیدن به فعالیت هاست!
در نظر داشته باشیم که انسان دارای دو بعد مادی و معنوی است که باید با هم و در کنار هم رشد کنند و به تعالی و کمال برسند. بشر امروزی، اگر ارزش ها و هنجارهای اخلاقی را سرلوحه زندگی در دنیای مدرن قرار دهد، جامعه و خانواده ای شاداب، سرزنده و پویا می سازد. خانواده سنتی یا مدرن، هر کدام ویژگی های منحصر به خود را دارند و گزینه برتر، آمیختن ویژگی های مثبت و سازنده خانواده سنتی و مدرن، برای رسیدن به یک خانواده ایده ال و سالم است.
ناهماهنگی عدم تعادل درروابط، پویایی و سلامت روان را از خانواده می گیرد و بی توجهی به بهداشت روانی خانواده، از مشکلات مهم زندگی های امروزی است. پژوهشگران، بالا رفتن آمار افسردگی در مردم را از پی آمدهای نوع زندگی قرن بیستم می دانند که در آن، خانواده ها از هم گسسته اند، طوریکه بیشتر مردم در کنار خانواده و با روش های نا سالم و غیر اصولی زندگی می کنند. در این شرایط، والدین وقت کافی برای همراهی مؤثر فرزندان خود (مانند توجه و محبت کافی، کنترل و مدیریت اصولی، ملاحظات اخلاقی و ….) ندارند و در نتیجه، استرس های گوناگون، افراد را در معرض افسردگی و بیماری های روانی قرار می دهد.
افزایش زمینه های تحریک جنسی نیز در پی گسترش و تنوع وسایل جدید تکنولوژی، خانواده ها را با گرفتاری های نگران کننده ای روبه رو کرده است. دنیای مدرن، عصر تنوع و هیجان و نوآوری است. تعدد مشاغل مردان و فشار بیش از حد ناشی از فعالیت زنان در خانه و مشاغل رسمی آنان در جامعه، همراه با افزایش استرس ها و ضعف مهارت زوجین در برقراری ارتباط سالم جنسی نیز کارکرد تربیت جنسی خانواده را ضعیف کرده است.
خانواده، سنگ زیر بنای جامعه و تنها نظام اجتماعی است که در همه جوامع مورد پذیرش می باشد خانواده در جوامع گوناگون دارای نقش، پایگاه و منزلتی متفاوت است. استواری و تحکیم روابط خانوادگی در بهبود روابط اجتماعی و کاهش مشکلات جامعه نقش ارزنده و مثبت دارد. امروزه این نهاد مهم و سرنوشت ساز در زندگی صنعتی و شهری دچار آسیب های فراوان شده و از ایفای نقش اساسی خود بازمانده است.
امروزه ارزش های خانوادگی با ارزش های جهانی در تضاد و تناقض هستند. ارزش های خانوادگی مبتنی بر وفاداری، هم دردی، تعهد به یکدیگر و نظایر آن ها بین اعضای خانواده است. درحالی که ارزش های امروزی و جدید بیشتر متمایل به تخصص، کارآیی، دست یابی به موقعیت اجتماعی بهتر و منفعت شخصی بالاتر است.
هر گونه بی توجهی به کارکردهای مهم خانواده نوعی بی تعادلی ایجاد می کند که به دنبال آن خانواده دچار بحران می شود. پژوهشگران افزایش افسردگی را از عوارض تغییر سبک زندگی در قرن حاضر می دانند که در آن کانون خانواده از هم گسسته است و والدین وقت کافی صرف فرزندان خود نمی کنند، همه این استرس ها روی هم جمع شده افراد را در معرض افسردگی قرار می دهند. افزایش زمینه های تحریک جنسی، که به ویژه با توسعه ابزارهای جدید فناوری شاهد آن هستیم خانواده ها را به چالش کشانده است.
امروزه خانواده ها در تربیت فرزندان خود با مشکل مواجه شده اند. آن ها از پرورش فرزندانی که دارای صلابت شخصیت و هویت اجتماعی باشند عاجزند و در نتیجه فرزندان در مواجهه با بحران ها و مسئولیت های پیش رو بسیار ضعیف و ناپخته عمل می کنند، فرزند سالاری در بسیاری از خانواده ها توازن کنترل، اقتدار و نظارت والدین را بر هم زده است.
مشکل دنیای امروز بروز بحران هویت در افراد خانواده است. گم کردن جهت و معنای زندگی، افراد را دچار آشفتگی کرده است و در رویارویی با مشکلات زندگی، خانوادگی، آن ها را به استیصال می کشاند. بحران هویت خانواده در عصر حاضر یکی از رویدادهای تلخی است که در گذر از زندگی سنتی به زندگی مدرن دامن گیر جوامع بشری شده است.
سقوط ارزش های اخلاقی رابطه نزدیک با سقوط خانواده یا کم بها شدن آن دارد. واژگونی ارزش ها در جهان مدرن که با نفی دین و اخلاق همراه است هر کاری را مجاز می داند.از آفاتی که حیات خانواده را تهدید می کند بی اعتباری تدریجی، هنجارها، اخلاقیات، اعتقادات مذهبی و ارزش های سنتی و به موازات آن شیوع انواع انحرافات در رفتارهای غیر متعارف در جامعه است.
-تاب و سرعت برای بهره گیری هر چه بیشتر از زمان و فرصت ها، اخلاق فردی و اجتماعی را تحت تاثیر قرار داده است و خانواده های سنتی، آرام و با ثبات و بی دغدغه را تبدیل به خانواده مدرن پر التهاب، سردرگم و بی ثبات و پر اضطراب کرده است. فرهنگ مدرن، فضایی آزاد و شاد را برای جامعه و خانواده ترسیم کرده است، ولی این تابلوی زیبا و دل فریب رنگ و نقشی بادوام و ثابت ندارد.
ادامه دارد…
مرضیه آهنکوب؛ روانشناسی بالینی و مشاور خانواده
