بیست و نهم اکتبر روز جهانی کوروش یا همان سایرس دی (Cyrus Day) نام‌گذاری شده است که از دیرباز پارسیان، یهودیان، دوستداران حقوق بشر، آن را گرامی داشته‌اند. در برخی از سال‌ها، ۲۹ اکتبر مصادف با هفتم آبان است. در سه دهه گذشته برگزاری این مراسم در کالیفرنیا، سوئد، کانادا، هند و میان تاجیکان چشمگیرتر از نقاط دیگر بود و اخیرا در ایران. برخی نوشته‌اند که کوروش بزرگ بنیانگذار ایران در همین روز به دنیا آمده بود و زادروز اوست ولی سندی در این زمینه ارائه نشده است.
این روز به مناسبت تکمیل تصرف پایتخت نظام دیکتاتوری بابل به دست ارتش پارسیان (۲۹ اکتبر سال ۵۳۹ پیش از میلاد) و پایان دوران ستمگری در دنیای باستان و اعلام حقوق انسان برقرار شده است.
دو هزار و ۵۵۸ سال پیش در همان ماه (اکتبر ـ آبان) اعلامیه تاریخی کوروش بزرگ در تعریف حقوق افراد و ملل و چگونگی تأمین آن انتشار یافت که پایه و نخستین سنگ بنای یک دولت مشترک المنافع جهانی و هر سازمان بین‌المللی به شمار می‌آید. حقوق انسان از دیدگاه کوروش که همان زمان مکتوب شده است موجود است و استوانه کوروش Cyrus Cylinder»» نامیده می‌شود و متفاوت از تعاریف اعلامیه حقوق بشر مصوّب شورای انقلاب فرانسه (مجلس انقلاب) در ۱۷۸۹ نیست.
پیشنویس اعلامیه کنونی حقوق بشر مصوّب مجمع عمومی سازمان ملل در دهم دسامبر ۱۹۴۸ به دست رنه کاسین، حقوق دانی یهودی فرانسوی (۱۸۸۷ ـ ۱۹۷۶، استاد حقوق و قاضی) تنظیم شده است که به اظهار خود او از ارادتمندان کوروش بزرگ بود و یک مقاله درباره نظرات کوروش، به عنوان «نسخه‌ای همیشگی برای درمان دردهای جوامع، تأمین صلح و سعادت بشر» نوشته بود.
به نظر او، کوروش عمیقا معتقد به وجود یک آرمان مشترک میان انسان بود و به همین لحاظ خواهان حقوق یکسان و انتقال ناپذیر برای همه مردم.
کوروش از یک شهرت جهانی بسیار برخوردار است و به نام او در کشورهای مختلف شهر و خیابان و ساختمان فرهنگی اسم گذاری شده و در گوشه و کنار جهان، همه کسانی که دوران دبیرستان را گذراندهاند با نام کوروش، افکار و کارهای او آشنا هستند. در ایالت مینه سوتای آمریکا، شهری به نام کوروش است.
نام کوروش در بسیاری از کتب مقدس هم آمده است. همین شهرت سبب شده بود در سپتامبر ۲۰۰۵ (شهریورماه) که گزارش‌هایی در باره ساختن سد سیوند و احتمال آسیب رسی به گورگاه او انتشار یافته بود نگرانی جهانی را به دنبال داشت و شبکه های تلویزیونی با استفاده از این فرصت، در باره او و اندیشه های همیشه پایدارش برنامه پخش کردند.
در سه دهه گذشته، فرضیه کوروش در زمینه برقراری یک نظام جهانی مرکب از ملل مشترک‌المنافع و تدوین قانونی واحد حاکم بر روابط ملل و ایجاد یک سیستم دادرسی جهانی برای تعقیب قضایی و مجازات متجاوزان به اموال عمومی و حقوق و تکالیف بار دیگر مورد توجه ویژه اندیشمندان و استادان علم حکومت قرار گرفته است و برخی از آنان که معتقدند با رشد فکری و تعقّل نسل نوین، اداره جوامع ملّی با نظامات به ارث مانده از گذشته دشوار شده است راه حل مسائل جهان امروز را رعایت آن فرضیه (نظرات کوروش) می دانند.
سبب تغییر تلفظ Cyrus در غرب این بوده است که اروپاییان این نام را از کتاب‌های یونانیان برداشته‌اند. یونانیان کوروش را درست تلفظ میکردند، ولی اروپاییانِ دیگر همان حروف رابا تلفظِ حروف خودشان، فرانسوی زبانان: سیروس و در کشورهای انگلیسی زبان: سایرس.
برگرفته از تألیفات دکتر نوشیروان کیهانی زاده، از تارنمای iranianshistoryonthisday.com
مطالب دیگر:
شفقتی بی‌باکانه در دوران طاعون
زیر پوست چین: خبرنگاران استرالیایی، از ترس ناپدید شدن از چین می‌گریزند
