بیست و سه سال پیش، روز ۱۴ دسامبر ۲۰۰۵ امضای توافقنامه‌ای در پاریس که به «دیتون» مشهور شد، منجر به خاتمه جنگ خونین چهار ساله در بوسنی و هرزگوین شد. جنگی که بیش از ۱۰۰ هزار قربانی بر جای گذاشت.
مردم این توافقنامه را گرامی داشتند و برایش جشن گرفتند. چرا که امیدوار بودند در کنار پایان دادن به خونریزی‌‌ها، آینده‌ای روشن و دموکراتیک را برای کشوری چند ملیتی به ارمغان آورد.
امروز، با گذشت بیش از دو دهه از پایان جنگ، بوسنی گرچه برخی از زخم‌های خود را بهبود بخشیده است، اما آینده و یکپارچگی خود را مبهم می‌بیند.
در ماه مارس سال ۱۹۹۳، «فیکرت گرابووایکا»، از اهالی سارایوو در طول محاصره‌ای غم انگیز که ۱۴۲۵ روز به طول انجامید، دختر ۱۱ ساله‌اش ایرما را در انفجار یک نارنجک از دست داد.
فیکرت در سال ۲۰۰۹، تصمیم گرفت که از انزوا خارج شود و سرپرست انجمن غیردولتی والدین کودکان کشته شده در جنگ شود. در طول محاصره سارایوو، ۱۶۰۱ کودک جان خود را از دست دادند. او در پی این هدف بود که کسانی را که کودکان و بزرگ سالان را در طول جنگ بوسنی به قتل رساندند را به میز محاکمه بکشاند.
وی معتقد است که بسیاری از کسانی که برای اجرای قتل‌های هدفمند تحت تعقیب قرار گرفته‌اند از زندان آزاد شده‌اند؛ اما آزادی آنان تنها نگرانی او نیست.
فیکرت می‌گوید دختر ۲۴ ساله‌اش که یک مهندس کامپیوتر جوان است این کشور را به مقصد آلمان ترک کرده تا در آنجا زندگی جدیدی را آغاز کند. او تنها کسی نیست که این کار را انجام داده است.
وی به اپک تایمز گفت: «خروج جوانان حرفه‌ای و تحصیل کرده از کشور نه تنها غم انگیز است بلکه یک فاجعه است. این یک واقعیت بد برای آینده کشور ما است.»
براساس برآوردهای بانک جهانی، بوسنی و هرزگوین یکی از پنج کشور فقیر اروپای امروز است که میزان بیکاری در آن بیش از ۲۵ درصد در میان جمعیت عمومی و بیش از ۵۰ درصد در میان جوانان است.
روند پیوستن این کشور به اتحادیه اروپا در یک بن‌بست قرار دارد. فقدان چشم‌انداز روشن، سرخوردگی و ناامیدی نسبت به چهره‌های سیاسی کشور و تنش‌های دائم، موجب تمایل بسیاری از جوانان به خروج از کشور شده است تا سعی در یافتن آینده‌ای بهتر در اروپای غربی داشته باشند.
به گفته فیکرت گرابووایکا امروز، بوسنی فقط جای خوبی برای فرزندان کسانی است که ثروتمند هستند. برای بقیه، بوسنی کشوری دشوار برای زندگی است که در آن جوانان نمی‌توانند در حرفه خود کار کنند و حتی اگر این کار را انجام دهند، حقوق و دستمزد آنها برای زندگی خوب کافی نیست.
طبق گفته سازمان غیردولتی (UZOPI)، در سال ۲۰۱۷ بالغ بر ۳۵۳۷۷ بوسنیایی از کشور خارج شده‌اند و تنها در شش ماهه نخست سال ۲۰۱۸ تعداد ۱۸ هزار تن برای همیشه کشور را ترک کرده‌اند و این امر نشان می دهد که روند رو به رشد و فرار مغزها هشدار دهنده است.
به دلیل نیاز زیاد کارگران واجد شرایط، به ویژه در زمینه مراقبت‌های بهداشتی، آلمان برای بسیاری از اهالی بوسنی مقصد مطلوبی است.
دنیل کوواکویچ، روزنامه‌نگار مستقر در بانکالوکا معتقد است که تمایل در خروج از کشور بیشتر در طبقه متوسط مردم دیده می‌شود. به گفته وی «طی ۲۰ سال گذشته همان سیاستمداران، همان چهره‌ها را در همه جا حضور دارند. هیچ چیز تغییر نکرده است و مردم اعتقاد دارند که چیزی بهتر نخواهد شد.»
توافقنامه دیتون، بر اساس ایجاد بوسنی با ساختار پیچیده سیاسی و اداری بر اساس حضور سه قومیت بوسنیایی مسلمان، صرب و کروات منعقد شد.
با این حال، سرککو لاتال، تحلیلگر سیاسی در سارایوو، معتقد است که پیچیدگی نظام سیاسی حداقل نگرانی برای کشور است و بزرگترین نگرانی عدم تمایل احزاب سیاسی برای همکاری برای کل کشور است و در نتیجه تمام بوسنی در یک بحران قرار گرفته است. وی می‌گوید «مناقشات شخصی و سیاسی بوسنی و هرزگوین به این نقطه رسیده است که هیچ یک از بازیگران اصلی سیاسی واقعاً مایل به مصالحه نیستند.»
مطالب دیگر:
نیمی از جمعیت دنیا هنوز به اینترنت دسترسی ندارند
شبح کمونیسم در حال حمکرانی بر جهان ما، فصل ۳ : کشتار گسترده در شرق
