سلامت و بهداشت روان، تعریف واحدی ندارد اما به طور کلی به نحوه تفکر، احساس و رفتار ما در رویارویی با وقایع مختلف مربوط میشود که چگونه ما از نظر هیجانی، شناختی، اجتماعی و فیزیکی در مواقع مختلف واکنش نشان میدهیم و رفتار میکنیم.
طبیعتاً وقتی در مورد کودک صحبت میکنیم که هنوز وارد دوره نوجوانی نشده است، شرایط رشدی و سنی او را در بررسی و شناخت سطح بهداشت روان باید مد نظر قرار دهیم. با شناخت مراحل رشدی مختلف کودک و نیازهای وی، رفتار، احساس و نوع تفکر کودک را مورد بررسی قرار میدهیم. در کل، چنانچه بچه ها در موارد زیر مشکلاتی مستمر و شدیدتر (میزان و دفعات مشکل) از دوره سنی رشدی خود نشان دادند، به این مساله جهت کاهش و درمان وی توجه خاصی نشان میدهیم.
علائمی که در کودکان جهت بررسی سلامت روان مورد توجه قرار میگیرند:
داشتن اختلال و مشکلاتی در یادگیری، خواب و خوراک، سازگاری با دیگران، عدم کنترل نسبی هیجانات، پرخاشگری، اضطراب، استرس، عدم تحمل و کنار آمدن با خود در تنهایی، عدم انگیزه کافی برای انجام کارها، افسردگی، اختلال غصه خوردن، اختلال در تطبیق و کنار آمدن با تغییرات بیرونی و محیطی، نگرانی و دلهره، بیش فعالی و نقص توجه و غیره.
علائم کودک سالم:
این کودک میتواند با تغییرات بیرونی زودتر سازگار شود.
میتواند از اوقات فراغت خود استفاده مطلوب بکند.
با تنهایی خود میتواند کنار بیاید و خودش را مشغول کند.
اعتماد به نفس و عزت نفس خوبی دارد.
به طور مثبت به توانمندیها و محدودیتها، ضعف و قوتهای خود نگاه میکند.
سلامت معنوی و هوش هیجانی مطلوبی دارد؛ به این معنی که میتواند نسبت به مشکلات دیگران واکنش مناسب نشان دهد میتواندهمدلی کرده و به دیگران کمک کند.
احساس توانمندی میکند.
کنترل و تعادل نسبتا مطلوبی در ارتباطات اجتماعی از خود نشان میدهد.
احساس شادی دارد و کلا کودک نسبتا شادی است و اگر دچار مشکلات و سختی شود که موقتا آنها را ناراحت میکند میتواند پس از مدتی کوتاهی به وضعیت نسبتا متعادل دست یابد.
تکنیکهایی برای افزایش بهداشت روان کودکان
توجه به برنامهریزی و بهبود در همه زمینههای رشدی همچون اجتماعی، عاطفی، فیزیکی و شناختی
بعد شناختی: خواندن کتاب، شرکت در کلاسهای مختلف یادگیری و بحث و تبادل نظر
بعد عاطفی: شناخت و کنترل هیجانات، فراهم کردن اوقات فراغت و شاد و تفریحات مختلف برای کودکان، دور همیهای شاد خانوادگی و دوستانه، آشپزی و فعالیتهای مشترک شاد با یکدیگر
بعد اجتماعی: همبازی داشتن، بازی با کودک توسط والدین، برقراری ارتباطات اجتماعی
بعد فیزیکی: داشتن ورزش روزانه، تمرینات خودآگاهی و ریلکسیشن، رقص
داشتن برنامه روزانه و هفتگی برای کودک که بتواند ابعاد مذکور را در خود داشته باشد، حتما میتواند در بهبود و رشد سلامت روان کودک و افزایش انگیزه آنها کمک کننده باشد. طبیعی است والدین رفتارهای موقتی و گذرا که بر اثر واقعه خاصی به طور موقتی کودک از خود نشان میدهد و دوام نداشته و یا تکرار نمیشود را نمیتوانند به عنوان ویژگیهای مشکلات سلامت روان کودکان محسوب کنند و در صورتی که کودک علائم شدید از خود نشان دهد بهتر است با یک متخصص روانشناسی کودک صحبت و مشورت شود.
مطالب دیگر
تأملاتی درباره پاندمی با اشاره به سفر به غرب
برای این بیماری همه‌گیر یک درمان وجود دارد: به “حزب کمونیست چین” نه بگویید!
