دو سال پس از آنکه باراک اوباما موضع خود را نسبت به رژیم کمونیستی کوبا نرم کرد، ساکنان این جزیره هنوز منتظر تغییرات بزرگ هستند.
هر چند که اوباما تلاش کرد با بیشتر کردن شکاف حضور شرکت های آمریکایی در بازار کوبا را گسترده تر کند، کوبایی ها تنها پیشرفتی جزیی در آزادی اقتصادی شان داشتهاند در حالی که آزادی سیاسی شان همچنان غیر قابل دسترسی به نظر می رسد.
اوباما در دسامبر ۲۰۱۴ تلاش کرد که برخی محدودیت ها را از کوبا بردارد و در دوسال روابط دیپلماتیک را باز کرد.
در آن زمان اوباما گفت: «کارهای بیشتری برای حمایت از مردم کوبا میتوانیم انجام دهیم… نه آمریکاییها و نه مردم کوبا نفعی از سیاستهای سخت بین دو کشور نبردهاند. روابطی که ریشه در وقایعی دارد که حتی قبل از انکه ما به دنیا آمده باشیم به وقوع پیوست.»
هر چند که این سختی برای کوبایی ها دلیلی مشخص دارد. آن ها با هم سیاست سرکوبی که ۵۰ سال پیش روبرو بودند دست و پنجه نرم می کنند.
دیدبان حقوق بشر اعلام کرد که دولت کوبا ۵۳ زندانی کوبایی را پس از بهبود روابطش با آمریکا آزاد کرد. اما سازمان عفو بین الملل اعلام کرد که در سال ۲۰۱۵ بیش از ۸۶۰۰ نفر به دلایل سیاسی زندانی شدند.
خانه آزادی در رتبهبندی سال ۲۰۱۶ خود، از لحاظ سطح آزادی، کوبا را در رتبه ۱۹۳ در جمع ۲۱۱ کشور قرار داده است.
«فرناندو منندز»، مهاجر کوبایی و متخصص اقتصاد این جزیره که در مرکزی برای جامعهای آزاد و امن که اتاق فکری در واشنگتن است، کار میکند، گفت: «چیزها در کوبا تغییری نکرده؛ وضعیت اقتصادی کوبا طی چند سال گذشته بدتر شده است.»
منندز معتقد است، اصلاحات اقتصادی کاسترو در سالهای اخیر محدود به لوازم آرایشی باقی مانده است. او گفت: «آنها فعالیت برخی شرکتهای خصوصی را پذیرفتهاند، اما دولت هنوز خود را مالک عوامل تولید میداند و قیمتها را کنترل میکند … اگر وقتی سوار فیل می شوید کفش رقص پا کنید، به این معنا نیست که فیل میتواند برقصد.»
منظور کاری بود که أوباما با کوبا کرد.
مسدود کردن مهاجرت
اوباما یک هفته پیش از ترک دفتر ریاست جمهوری، سیاست «پای مرطوب، پای خشک» را نسبت به مهاجران کوباییای که پساز ورود به خاک آمریکا به آنان اقامت دائم اعطا میشد، ملغی کرد. بر اساس این سیاست، هر کوبایی که از کوبا میگریخت و به ایالات متحده وارد میشد، اجازه داشت پس از یک سال اقامت این کشور را دریافت کند.
منندز گفت که اکثر مهاجران کوبای این حرکت را حقیر برشمردهاند؛ زیرا هموطنانش همچنان تحت همان فشاری در کوبا هستند که آمریکا را بر آن داشت اقامتشان در کوبا را سریع مهیا کند. در کوبای کمونیستی چیزی تغییر نکرده است؛ اما اوباما این قانون را ملغی کرد.
علاوه بر این، از آنجا که در سالهای اخیر بسیاری کوباییها از طریق امریکا جنوبی به سمت ایالات متحده در حال حرکت بودهاند، ممکن است بسیاری از آنان اکنون در این مسیر گیر افتاده باشند.
شرایط کوباییها، با این حال، پیچیدهتر شده است. در حالی که ممکن است دلایلی مبنی بر لغو سیاست «پای مرطوب، پای خشک» وجود داشته باشد، ارتباطی با اتخاذ ارزشهای دموکراتیکتر کوبا ندارد.
منندز گفت که بسیاری از کوباییها بهویژه نسل جوان، کمتر با انگیزه آزادی خواهی به ایالات متحده میآیند و تنها انگیزه آنان بهدست آوردن پول است. برخی هم به این دلیل که مزایای رفاهی آمریکا از کوبا بسیار پیشرفتهتر است به این کشور میآیند.
«اعطای گرین کارت بهطور اتوماتیک به همه مهاجران کوبایی، فکر نمیکنم منصفانه باشد؛ وقتی دیگر مهاجران تلاش میکنند تا با طی مراحلی وارد آمریکا شوند.»