طلوع خورشید زرین «تیرگان» در تورنتو

اپک تایمز فارسی اسپانسر رسانه ای تیرگان

از دیرباز ایرانی‌‌‏ها به عنوان مردمانی فرهنگ‌‌‏دوست درمیان ملل مختلف شناخته شده‌‌‏ و آنان سفیران گسترش هنر و اندیشه خود در دیگر نقاط جهان بوده‌‌‏اند. بار دیگر تیرگان که یکی از بزرگترین مراسم ایرانیان باستان است، به همت بنیانگذاران این جشنواره به مدت ۴ روز از ۲۷ تا ۳۰ جولای در شهر تورنتو متجلی و با شکوه تمام برگزار می‌‌‏شود.

فرصتی به‌‌‏دست آمد تا با «مهرداد آرین نژاد» یکی از پایه‌‌‏گذاران این جشنواره در تورنتو به گفتگو بنشینیم.

اپک تایمز: آقای آرین نژاد ضمن معرفی خود لطفا بفرمایید چطور شد که به فکر افتادید این جشنواره را برگزار کنید.

مهرداد آرین نژاد: من فارغ التحصیل رشته کامپیوتر هستم و در سال ۱۹۹۷ به کانادا مهاجرت کردم. همزمان با کار در شرکت آی بی آم فوق لیسانس خود را از دانشگاه تورنتو اخذ کردم.

در همان سالهای اولیه مهاجرت احساس کردم که مردم این سرزمین درباره ایران اطلاعات زیادی ندارند. یکسری تفکرات کلیشه‌‌‏ای وجود دارد؛ مثل کشور جهان سوم وفقیر، کشور کهن و… که خیلی از آنها درست نیست و شما در مقام یک ایرانی دوست دارید با آنها مجادله کنید و بگویید کشور من این خوبیها را دارد و به آن می‌‌‏بالم.

علاوه بر این موضوع، می‌‌‏توان دید که اکثر ما ایرانیها با فرهنگ و به‌‏خصوص تاریخ معاصر خود آشنایی کمی داریم. به همین دلیل سعی کردم در فعالیتهای اجتماعی و فرهنگی کارهایی با دوستان انجام دهم که نهایتا به برگزاری یک جشنواره منتهی شد.

اپک تایمز: اولین تیرگان در چه سالی برگزار شد؟

مهرداد آرین نژاد: اولین‌‌‏باری که در «هاربرفرانت سنتر» برنامه برگزار کردیم، نوروز سال ۲۰۰۶ بود که از سال ۲۰۰۴ مقدمات آن‌‌‏را شروع کردیم. دوسال طول کشید که توانستیم آن‌‌‏را  به اجرا درآوریم. چراکه همه ما کار تمام وقت داشتیم و فقط ساعتهای آزادمان را روی آن می‌‌‏گذاشتیم. در آن‌‌‏زمان هاربرفرانت سنتر برای مردم ایرانی شناخته شده نبود و نمی‌‌‏دانستند در کجا قرار دارد. همین موضوع باعث شد که کار ما مشکل شود. برای اینکه باید ایرانی‌‌‏ها را که بیشتر در شمال شهر ساکن بودند به مرکزشهر می‌‌‏کشاندیم؛ آنهم در زمستان و به کنار دریاچه که بسیار سرد است. موفق شدیم این‌‌‏کار را انجام دهیم و ۲۵۰۰۰ نفر بازدید کننده داشتیم. به دلیل اینکه گنجایش تکمیل شده بود، مرکز هاربرفرانت سنتر می‌‌‏خواست درهای مجموعه را قفل کند و نگذارد افراد بیشتری وارد شوند.

این موفقیت انگیزه‌‌‏ای شد که جشنواره را به تابستان منتقل کنیم. برای اینکه بتوانیم از فضای باز استفاده کنیم و جمعیت بیشتری را پوشش دهیم. برخی از دوستانی که دیگر با ما نیستند پیشنهاد کردند که یکی از جشنهای کهن ایرانی را که مردم با آن آشنا نیستند را زنده کنیم. پس از صحبتهای مکرر، جشن «تیرگان» را انتخاب کردیم. به این دلیل که در تاریخ باستان ما اهمیت داشته؛ حتی اهمیت آن به اندازه نوروز بوده است.

از میان روایتهایی که برای تیرگان وجود دارد(مانند روز نویسنده، جشن آب پاشان، ستاره تیشتر وغیره)، روایت «آرش کمانگیر» را انتخاب کردیم. چراکه آرش کسی بود که جانش را برای وطنش فدا کرد. احساس کردیم که این روایت، روایت بهتری است و می‌‌‏تواند مردم را جذب کند و اهمیت تیرگان را به ایشان نشان دهد. خوشبختانه امروز می‌‌‏بینیم که ایرانیان در همه جای دنیا چه در مقیاس کوچک و چه بزرگ تیرگان را جشن می‌‌‏گیرند. خوشحالیم که توانستیم نقش کوچکی در زنده کردن این آیین باستانی ایفا کنیم.

دو سال بعد از جشن اول، یعنی در سال ۲۰۰۸  دوباره آن را برگزار کردیم و حدود ۵۰ هزار تا ۶۰ هزار نفر جمعیت برای بازدید  آمدند. بعد از گذشت سه سال در سال ۲۰۱۱ جشنواره تیرگان برگزار شد و پس آز آن هر دوسال یکبار به طور مرتب آن‌‌‏را در برگزار کرده‌‌‏ایم.

اپک تایمز: هزینه برگزاری جشنواره چه مبلغی است و چگونه تامین می‌‌‏شود؟ آیا دولت کانادا حمایتی از این جشنواره می‌‌‏کند؟

مهرداد آرین نژاد: ما یک سازمان غیر انتفاعی هستیم. هزینه برگزاری جشنواره را از منابع مختلف تامین می‌‌‏کنیم. بزرگترین منبع از طریق فروش بلیط است. چون ۱۰% از برنامه‌‌‏های ما بلیطی و بقیه رایگان است. ولی از طریق همان ۱۰% بخش بزرگی از بودجه مان را مثلا حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد تامین می‌‌‏کنیم.

 قسمتی ازطریق کمکهای دولتی که کمتر از ۲۰% است، به‌‌‏دست می‌‌‏آید. مثلا فرض کنید بودجه ما امسال بین ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار دلار است و از این مبلغ توانسته‌‌‏ایم ۱۱۵ هزار دلار کمک‌‌‏هزینه دولتی بگیریم. دولت کانادا از ما به صورت محدود حمایت می‌‌‏کند ولی همیشه نمی‌‌‏توانید روی آن حساب باز کنید.

حدود ۵۰ تا ۶۰ هزار دلار از طریق اجاره دادن رستوران‌‌‏ها و مغازه هایی که به کارهای فرهنگی اختصاص می‌‌‏دهیم، تامین می‌‌‏شود.

 ضمنا اسپانسرشیپ‌‌‏ها یا حامیان مالی که یا مثل رسانه «اپک تایمز» برای ما تبلیغات انجام می‌‌‏دهند و یا با اهدا پول، برند یا نام تجاری خود را تبلیغ می‌‌‏کنند نیز در تامین بودجه تاثیرگذارند.

بخش آخر هم کمکهای مردمی است که در نتیجه از جمع همه اینها بودجه جشنواره تامین می‌‌‏شود.

اپک تایمز: آیا شخص جنابعالی به تنهایی در مورد اجرای جشنواره برنامه‌‌‏ریزی می‌‌‏کنید یا اینکه هیات مدیره‌‌‏ای وجود دارد؟

مهرداد آرین نژاد: خیر، تنها نیستم. من یکی از بنیانگذاران تیرگان هستم. دوستان دیگری بودند که امروز با ما نیستند. دوستان دیگری هستند که امروز هم با ما هستند. ولی این یک کار گروهی است. از ابتدا هم به همین صورت بوده است. من شخصا همیشه مدیر اجرایی آن بوده‌‌‏ام. تعداد اعضای تیرگان حدود ۲۵ نفر هستند. آنان هردوسال یکبار از بین خود یک گروه پنج نفره را انتخاب می‌‌‏کنند که به عنوان هیات مدیره فعالیت می‌‌‏کند و هیات مدیره هم باید یک مدیر عامل استخدام کند. البته چون این روزها بودجه کافی نداریم و نمی‌‌‏توانیم از پس هزینه ها برآییم، همه این کارها را داوطلبانه انجام می‌‌‏دهیم. علاوه بر اعضای مذکور هرسال حدود ۳۰۰ نفر افرادی را داریم که داوطلبانه با تیرگان همکاری دارند.

اپک تایمز: برنامه ریزی جلسات و کنترل این تعداد همکار شامل ۳۰۰ نفر داوطلب کار آسانی نیست. ممکن است کمی بیشتر درباره نحوه اداره و هماهنگی کارها توضیح دهید؟

مهرداد آرین نژاد: ۴ دپارتمان وجود دارد: روابط عمومی، مارکتینگ و اسپانسرشیپ، برنامه ریزی و کارهای اجرایی. دو‌‌‏شنبه شبها جلسه کارهای اجرایی با شرکت حدود ۲۰۰ نفر را در North York Civic Center برگزار می‌‌‏کنیم. گروه روابط عمومی و برنامه‌‌‏ریزی هریک شامل ۴۰ الی ۵۰ نفر هستند که جلسات آنان نیز در همان مکان برگزار می‌‌‏شود. در گروه مارکتینگ و اسپانسرشیپ حدود ۲۰ الی ۳۰ نفر همکاری دارند که جلسات آنها روزهای پنجشنبه در محل دفتر تیرگان برگزار می‌‌‏شود.

اپک تایمز: افراد به چه دلایلی علاقمند به همکاری داوطلبانه با تیرگان هستند؟

مهرداد آرین نژاد: دلایل مختلفی وجود دارد. عشق به فرهنگ و هنر ایران و کشوری که از آن دور هستند می‌‌‏تواند یکی از دلایل اصلی باشد. دلیل دیگر آشنایی با همزبانان خود و گسترش شبکه ارتباطی(نت‌‌‏ورک) خود است و احساس می‌‌‏کنند در محیطی مشغول به کار هستند که باعث افتخار همگان است. دلیل دیگر امکان ملاقات از نزدیک با افراد مشهور و هنرمندانی است که در تیرگان حضور می‌‌‏یابند. یعنی طیف وسیعی از دلایل برای همکاری داوطلبانه با تیرگان وجود دارد.

اپک تایمز: به اعتقادعده‌‌‏ای جشنواره تیرگان در تورنتو، به دلیل تعداد زیاد مخاطب و سطح هنری در میان تمام رویدادهای ایرانی تمام دنیا بالاترین سطح را داراست. شما چه فکر می‌‌‏کنید؟

مهرداد آرین نژاد: می‌‌‏دانم در جوامع مهاجر ایرانی جشنهای زیاد و خوبی برگزار می‌‌‏کنند. اما برنامه‌‌‏ای در این حد و اندازه و کیفیت نه تنها در کانادا بلکه در هیچ کجای دنیا ندیده‌‏ام.

اپک تایمز: نقش تیرگان در کانادا برای جامعه ایرانی چیست؟

مهرداد آرین نژاد: ما به این جامعه آمده‌‌‏ایم به عنوان مردمی که تاریخ و فرهنگی کهن داریم و باید سهمی در این جامعه چندفرهنگی داشته باشیم. در کشورمان چندفرهنگی و گوناگونی هزاران سال است که وجود دارد. باید بدانیم وجود اقوام، زبانها و فرهنگهای مختلف یک ارزش است و به آن بها دهیم. به کانادا آمده‌‌‏ایم و می‌‌‏بینیم در اینجا به گوناگونی فرهنگی اهمیت زیادی می‌‌‏دهند.

 ما هم اینجا صدایی داریم. مثل ملتی نیستیم که فقط مهاجرت کنیم، از امکانات اینجا استفاده کنیم و به صورت انفرادی وجود داشته باشیم. وقتی که تیرگان هست، خود من مثلا به دوست ایتالیایی خودم می‌‌‏گویم: «من ایرانی هستم» و او در پاسخ می‌‌‏گویند: «بله ما می‌‌‏دانیم که شما یک جشنواره به اسم تیرگان دارید؛ من شرکت کرده‌‌‏ام و برنامه ها را دیده‌‌‏ام؛ باورم نمی‌‌‏شده که همانطور که مردان ایرانی ادیب و متخصص هستند، زنان ایرانی نیز می‌‌‏توانند نویسنده یا هنرمند باشند». بنابراین تیرگان بر طرز فکر افراد نسبت به ایران تاثیر می‌‌‏گذارد. تیرگان هم سهمی از ما در جامعه کانادایی هست و هم صدایی.

اپک تایمز: قشرهای مختلفی از افراد در سنین مختلف به تیرگان می‌‌‏آیند و این نشان می‌‌‏دهد که شما برنامه‌‌‏ها را طوری انتخاب می‌‌‏کنید که طیف وسیعی از مخاطبین را پوشش دهد. در این‌‌‏باره چه صحبتی دارید؟

مهرداد آرین نژاد: این موضوع یکی از چالشهای ماست. اصولا انتخاب برنامه‌‌‏هایی که همه‌‌‏پسند باشد و معنا و ارزش هنری داشته باشد، بسیار سخت است که فکرمی‌‌‏کنم ما به خوبی توانسته‌‌‏ایم از پس آن برآییم. البته هنوز قطعا اشکالات زیادی در برنامه‌‌‏ها وجود دارد. ولی در کل تعداد جمعیت بازدید کننده نشان می‌‌‏دهد که خوب برنامه‌‌‏ریزی کرده‌‌‏ایم. نه تنها از کانادا، بلکه از آمریکا و اروپا هم برای دیدن تیرگان می‌‌‏آیند. به این دلیل که برنامه‌‌‏های مختلفی داریم که از کیفیت خوبی برخوردارند.

اپک تایمز: چه انتظاری از هم‌‌‏میهنان ایرانی دارید؟

مهرداد آرین نژاد: فکر می‌‌‏کنم اگر جشنواره‌‌‏ای به نام تیرگان در تورنتوی کانادا به‌‌‏وجود آمده و این جامعه توانسته چنین رویدادی را به‌‌‏وجود بیاورد، نشان‌‌‏دهنده اینستکه این جامعه شایستگی آن‌‌‏را دارد. طبق هدفی که داریم می‌‌‏خواهیم تا ۱۰ سال آینده ۱۰ میلیون نفر را از سراسر دنیا برای تیرگان در شهر تورنتو جمع کنیم و نه فقط در هابرفرانت یا دیستیریلی دیستریکت که امسال اضافه شده‌‌‏است، بلکه در جای جای این شهر. حتی یک بخش بین المللی داشته باشیم که برنامه‌‌‏های بین‌‌‏المللی در آن اجرا کنیم.

برای تحقق این هدف مردم ما باید از گوشه‌‌‏های مختلف جهان کمک کنند و به کمپین ما بپیوندند. این کمپین «دوستان تیرگان» نام دارد که هر ایرانی در هرکجای دنیا با پرداخت فقط ماهی ۵ دلار یا ۱۰دلار می‌‌‏تواند به آن کمک کند. در چنین حالتی می‌‌‏توانیم این جشنواره را سرپا نگه داشته و باشکوه هرچه تمام‌‌‏تر برگزار کنیم.

با توصیفی که درمورد برگزاری جشنواره و مشکلات پیش روی آن انجام شد، عشق به فرهنگ و میهن‌‌‏پرستی موجبات برگزاری این جشنواره را فراهم می‌‌‏کند و به قول معروف :«عاشقی جور کشیدن دارد».