برخی از والدین نگران عاشق شدن های فرزندان خود در دوره نوجوانی هستند. درواقع، این عشق ها معمولا خیلی هیجانی و پراحساس هستند به طوری که نوجوان نمی تواند در مورد چگونگی روبرو شدن با این عشق ها به طور مناسبی بیاندیشد یا برخورد نماید. این مساله والدین را دچار نگرانی می کند؛ چرا که آنان مطمئن نیستند که فرزندانشان در خفا چه کارهایی با دوست پسر یا دوست دختر خود انجام می دهند، و از طرفی نمی دانند به عنوان والد باید چگونه با این مساله برخورد نمایند. در این گفتار کوتاه چند نکته کاربردی را مطرح می کنیم.
- از نوجوانی به عنوان دوره بحران نام برده شده است؛ پس ابتدا مطالعه ای در مورد ویژگی های عاطفی – شناختی و جسمی نوجوانان داشته باشید تا با آشنایی از این دوران، نوجوان خود را بیشتر بشناسید. آنگاه خواهید دید بسیاری از رفتارهایی که ما را می رنجاند، شرایط طبیعی این دوره است و نیازمند صبر و مهربانی ما می باشد.
- بدلیل سرعت بالای رشد در این دوره بویژه در حوزه جنسی، نوجوان گرایش به شناخت به جنس مخالف نموده و در این مورد احساس پیدا می کند، احساساتی که بیشتر از آنکه جنبه عقلانی داشته باشد جنبه احساسی و گرایش به تجربه دارد، به هیمن دلیل علاقه مندی به رمان ها و فیلم های عاشقانه و کنجکاوی های جنسی شروع می شود.
- مراقبت و نه محدودیت زیاد، روش مناسبی است. نوجوان باید بداند ما دوستش داریم و این احساسش هم طبیعی است فقط نحوه برخورد با این احساسش را باید به او آموزش دهیم و اجازه دهیم به ما در مورد مواردی که برایش پیش آمده گفتگو کند، به این شکل ضمن گرفتن اطلاعات درست از ما، دوست او نیز متوجه می شود که دوستی آنها زیر نظر ماست و این مساله موجب می شود که در روابطشان محتاط تر عمل کنند.
- در ارائه اطلاعات به نوجوان ضمن ارائه دانش صحیح در مسائل جنسی، می بایست توجه خود را بیشتر صرف گفتگو پیرامون دوستی، مهربانی و نیاز به محبت و چگونگی ارائه محبت نماییم. نوجوان بتدریج می آموزد که توجهش را از مساله جنسی، معطوف به مواردی همچون ویژگی های شخصیتی، رفتاری و یا شناختی در دوستی کند و این احساس و نیاز را لازمه رشد خود بداند.
- به دلیل عدم پختگی و رشد کافی شناختی در نوجوان، باید با وی در خصوص این مساله با احتیاط برخورد کنید تا وی دست به رفتارهایی غیرعقلانی که نتیجه ای جز پشیمانی خودش و شما را دربرندارد، نزند. از این رو، صمیمی شدن با نوجوان در حدی که او بتواند براحتی مسائلی که برایش پیش می آید با والدین هم جنس خود مطرح کند خوب است.
- مسلما الگوی سالم اخلاقی و جنسی والدین هم در این مورد تاثیر بسزا دارد.
- می بایست نسبت به احساس عشق، نگرش مثبت خود را نشان دهیم، ولی در مورد بی بند و باری های جنسی و خطرات آن گوشزد نموده و وی را آگاه کنیم. نوجوانانی که این اطلاعات را از والدین هم جنس خود می گیرند آگاهی و رفتار سالم تری را کسب می کنند تا آنانی که از دوستان خود کسب اطلاع می کنند.
- نوجوان بشدت نیازمند توجه و دیده شدن است؛ این امکان را از طروق دیگر به او بدهیم تا برای ارضا شدن این نیاز دست به انتخاب دوستی های ناسالم نزند. وی باید بداند از نظر چهره و فیزیک و همچنین توانایی های خاص خود مورد قبول والدین می باشد؛ به این صورت خودپنداره مثبتی از خود پیدا می کند.
- مشغول بودن بیشتر نوجوان در کلاس های ورزشی و هنری، گوش کردن به حرف ها و دردل های مختلف او، درک شرایطش، بیان داستان های نوجوانی خود، اطلاع از پیامدهای ناگوار دوستی ها و روابط ناسالم، ایجاد بسترهایی در رشد شناختی و هیجانی وی می نماید.
- کلاس های ورزشی کمک در تخلیه انرژی های زیاد نوجوان نموده و همزمان موجب تقویت اعتماد به نفس وی از طریق رشد مهارت ها و توانمندی ها در وی می شود. کلاس های هنری در تقویت، بروز و رشد بعد هیجانی نوجوان و ابراز احساس وی تاثیر خوبی دارند.
- هنگامی که متوجه ویژگی های ناسالم در دوست غیر همجنس او هستید مراقب باشید به طور آشکار در مورد دوست وی نظری مخالف ابراز ننمایید، و صرفا برخی از ویژگی های منفی دوستش را مطرح نمایید.
- چنانچه نوجوان مساله ازدواج را مطرح می کند، مخالفت خود را به طور شدید و با عصبانیت مطرح نکنید، بلکه او را متوجه کنید که به هیچ عنوان مخالف ازدواج او نیستید بلکه فقط شرایط ازدواج را در حال حاضر ندارد ولی می تواند مهیا کند و برای این کار نیاز به زمان، رشد مسئولیت پذیری در وی، اتمام تحصیلات و انتخاب شغل و… است. او را متوجه سازید که برای مهیا شدن شرایط به او کمک خواهید کرد. در بسیاری از موارد دیده شده است که خود نوجوان بعد از مدتی بدلایلی ارتباطش را قطع می کند.
- او باید بداند برای شما عزیز است و شما در این مسیر پرتلاطم کنارش هستید.
* دکتر مهناز خسروی دارای دکترای تخصصی در روانشناسی تربیتی، استادیار دانشگاه، با ۱۵ سال سابقه تدریس، تحقیق، تالیف و مشاوره در زمینههای تربیتی و آموزشی
