تقریباً یک ماه پس از تهاجم روسیه به اوکراین، رقص دیپلماتیک رژیم کمونیستی چین در طول این بحران، انتقاد شدید غرب را برانگیخته است.
در حالی که جهان مسکو را به دلیل تشدید جنگ سرزنش میکند، رژیم چین با مجموعهای از بیانیهها که ظاهراً هدفشان راضی کردن هر دو طرف درگیری است، تلاش کرده است خود را به عنوان یک حزب بیطرف معرفی کند. این کشور از محکوم کردن روسیه امتناع کرده، خواستار حل و فصل مسالمت آمیز بحران شده است، از پیوستن به تحریمهای غرب امتناع کرده، قول داده است که به تجارت عادی با مسکو ادامه دهد، و غرب را به دلیل تشدید جنگ در منطقه مقصر دانسته است.
در هفتههای اخیر انتقادات مقامات غربی افزایش یافته است و از حمایت ضمنی پکن از مسکو یاد میکنند، اظهاراتی که با پیشرفت جنگ بلندتر میشود.
هنگامی که سخنگوی وزارت خارجه چین ادعا کرد که آنچه اوکراین به آن نیاز دارد، غذای کودک و کیسه خواب از پکن است تا سلاحهایی که ایالات متحده می فرستد، واکنش نادری را از سوی اوکراین به همراه داشت.
ایرینا ورشچوک، معاون نخست وزیر اوکراین، در ۱۸ مارس در یک پست فیس بوک بلافاصله پس از کنفرانس مطبوعاتی چین نوشت «…این شایسته جایگاه یک کشور بزرگ و محترم نیست.»
او گفت: «در مورد چه پتوهایی صحبت میکنید؟ روسها مناطق مسکونی شهرهای ما را بمباران میکنند. ما به سیستمهای دفاع هوایی نیاز داریم تا آسمان را بر روی غیرنظامیانمان ببندیم. از چه ملافه ضد آبی صحبت میکنید؟» که این اظهارات اولین نمایش خشم کشور محاصره شده نسبت به پکن از زمان آغاز تهاجم بود.
او در ادامه گفت: «پیشنهاد میکنم وزارت خارجه چین نظر ۱۶۰ دانشجوی چینی را که هفته گذشته از بمباران روسیه خارج کردیم، بپرسد.»
بر خلاف بسیاری از کشورهای دیگر، پکن هیچ هشداری به شهروندان چینی در مورد حمله احتمالی روسیه در پیش از حمله نداد و حدود ۶۰۰۰ چینی را ناآماده گرفتار کرد. تلاشهای تخلیه تا ۲۸ فوریه، چهار روز پس از حمله روسیه آغاز نشد.
پکن و مسکو در فوریه کمتر از سه هفته قبل از اینکه ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه دستور حمله را صادر کند، شراکت «بدون محدودیت» را اعلام کردند.
از آن زمان، مقامات اطلاعاتی ایالات متحده و اتحادیه اروپا هر دو هشدار دادهاند که پکن تمایل خود را برای ارائه کمکهای نظامی به روسیه نشان داده است.
نگرانیها به حدی افزایش یافت که جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا، طی یک تماس ویدیویی دو ساعته با شی جین پینگ، رهبر چین در ۱۸ مارس، به شی در مورد «پیامدها و عواقب» در صورت حمایت مادی پکن از مسکو در جنگ هشدار داد.
مذاکره دو طرف بدون اجماع پایان یافت و یک مقام ارشد دولت آمریکا بعداً به خبرنگاران گفت که رئیس جمهور «از چین درخواست خاصی نکرد» بلکه «ارزیابی خود از وضعیت را ارائه کرد.»
به گفته برخی از قانونگذاران جمهوری خواه، حداقل، چنین لحنی اصلاً برای بازدارندگی چین کافی نیست.
سناتور ریک اسکات (جمهوریخواه فلوریدا) که از قانون CURB CIPS برای جلوگیری از کمک بانکهای چینی به شرکتهای روسی برای دور زدن تحریمها حمایت کرده بود، گفت بایدن باید «برای رئیس جمهور شی و دیکتاتورها در سراسر جهان کاملاً روشن کند که ایالات متحده آمریکا و دولتها همیشه در کنار آزادی و دموکراسی خواهند ایستاد و پیامدهای دامن زدن به جنگ پوتین، قوی، شدید و سخت خواهد بود.»
دفتر او در بیانیهای به اپک تایمز گفت: «چین کمونیست نظارهگر این است که چگونه ایالات متحده، متحدان ناتو و جامعه جهانی در حمایت از اوکراین تجمع کردهاند، پوتین و حلقه نزدیکان او را تحریم میکنند و اقتصاد روسیه را به گرسنگی میکشانند – و رئیس جمهور شی باید بداند اگر انتخابش حمایت ازروسیه باشد، چین کمونیستی درست به همین شکل تحریم خواهد شد.»
صداهای مخالف در داخل چین نیز در حال ظهور است. یکی از دانشگاهیان چینی وابسته به شورای دولتی، در مقالهای که اکنون در چین سانسور شده است، از رژیم خواست تا هر چه سریعتر ارتباط خود را با مسکو قطع کند وگرنه در خطر انزوا توسط جهان قرار میگیرد. این مقاله قبل از حذف از اینترنت چین، دهها هزار بازدید داشت.
مطالب دیگر:
بهدلیل خطر بحران غذایی، رژیم چین به دهقانان دستور داده که جنگلها را به مزارع غلات تبدیل کنند
ژنرال آمریکایی: چین باید «درس» بگیرد، و قبل از حمله به همسایگانش دوباره فکر کند
ترامپ گفت در دوران ریاست جمهوریاش با پوتین بسیار سختگیر بوده است