فریب نوشیدنی‌های رژیمی را نخورید

خیلی از افرادی‌‏که خواهان سلامتی بهتر هستند، به‌‏واسطه تبلیغات و رسانه‌ها ترغیب می‌شوند تا در رژیم غذایی‌‏شان‌‏ به‌‏جای شکر، از شیرین‌‏کننده‌های مصنوعی استفاده کنند. مسلما حذف شکر، قدم خوبی درجهت ارتقا سلامتی است اما، هنوز معلوم نیست ‌‏که آیا جایگزین کردن آن با شیرین کننده‌های مصنوعی هم انتخاب خوبیست یا خیر؟

اخیرا در کانادا، مطالعه‌‏ای در مقیاس وسیع درباره شیرین‌‏کننده‌های مصنوعی انجام شد.

طی این مطالعه، یک بررسی سازمان‌‏یافته روی دو گروه ازافراد صورت گرفت. روی گروه اول با بیش ازچهارصد نفر عضو، سی مطالعه انجام شد که تقریبا ده سال ادامه داشت؛ و روی گروه دوم، با تقریبا هزار نفر عضو، هفت مطالعه کنترلی انجام شد. نتایج رضایت‌‏بخش نبوده و نشان دادند که، موادغذایی ونوشیدنی‌هایی که برای کاهش وزن به بازارعرضه می‌شوند، نه‌‏تنها هیچ فایده قابل توجهی روی شاخص توده بدنی ندارند، بلکه باعث افزایش وزن بیشتری می‌شوند!

درحالی‌‏که نتایج حاصل از مطالعات کنترلی نشان دادند شیرین‌‏کننده‌های مصنوعی، هیچ تاثیری-اعم‌‏از مثبت یا منفی- روی شاخص‌‏های سلامتی ندارند، نتایج مطالعات گروه اول نیز حاکی ازاین بودند که شیرین‌‏کننده‌های مصنوعی با عوارضی مرتبطند مثل: افزایش وزن، افزایش سایز دور کمر، چاقی، فشارخون بالا، مشکلات قلبی-عروقی، سندروم متابولیک و دیابت نوع ۲.

این مطالعه که در مجله انجمن پزشکی کانادا منتشرشد، شواهدی ارائه داد مبنی براین‌‏که شیرین‌‏کننده‌های مصنوعی، نه‌‏تنها مزایای مورد انتظار را ندارند، بلکه حتی ممکن است خطرابتلا به چاقی، مشکلات قلبی-عروقی و بیماری قندخون را افزایش دهند.

درعین‌‏حال این مطالعه، تاییدی است بر نتایجِ نگران کننده برخی از مطالعات دیگری که نشان می‌دهند: کسانی‌‏که به‌‏منظور حفظِ بهتر سلامتی، به نوشیدنی‌‏های حاوی شیرین‌‏کننده‌ مصنوعی روی می‌‏آورند، درواقع فریب می‌خورند! چراکه عملا خطر افزایش وزن‌‏شان بیشتر شده وهنگامی‌‏که پای بیماری‌ها به‌‏میان می‌آید، این نوشیدنی‌ها با انواع معمولی آن هیچ تفاوتی ندارند.

نوشابه‌‏ها و رژیم غذایی

احتمالا منطق تولید نوشیدنی‌های رژیمی این بوده که بیشتراز نوشیدنی‌های معمولی، به کاهش وزن کمک می‌‏کنند. اما ظاهرا تحقیقات علمی، این ادعا را بی‌‏اعتبار کرده و دلایل بازاریابی و فروش گسترده آنها را توجیه نمی‌‏کنند!

محققان، ۷۴۹ نفر در سن بالای ۶۵ سال را، به‌‏مدت ۹.۴ سال مورد بررسی قرار داده و دریافتند: افرادی‌‏که روزانه یک عدد نوشابه رژیمی می‌خوردند، اندازه دور کمرشان حدود ۳.۰۴ سانتی‌‏مترافزایش یافت، درحالی‌‏که این عدد برای آنهایی‌‏که هرزگاهی این نوع از نوشیدنی را مصرف می‌کردند، فقط ۱.۷۶ سانتی‌‏متر و برای کسانی‌‏که اصلا نوشابه رژیمی نخورده بودند، فقط ۰.۷۷ سانتی‌‏متر بود.

البته این مطالعه که درمجله جامعه سالخوردگان آمریکا منتشر شد، احتمالا نتیجه صد درصدی نیست، و شاید بتوان دلایل دیگری هم برای افزایش سایز دورکمر پیدا کرد. به‌‏عنوان مثال، احتمال دارد افرادی بیشتر، نوشیدنی‌‏های رژیمی را انتخاب کرده بودند که اخیرا با مشکل افزایش وزن دست‌‏وپنجه نرم می‌‏کردند؛ پس بیشترشدن اندازه دورکمرشان، فقط مربوط به نوع نوشیدنی نبوده است. هرچند محققان برای نتیجه‌‏گیری، سایر عوامل موثر بر افزایش وزن، مثل فعالیت بدنی و بیماری قندخون را نیز مدنظر داشتند.

ازطرف دیگر، شیرین‌‏کننده‌های مصنوعی موجود در نوشیدنی‌های غیرالکلی، ممکن است با تحریک گیرنده‌های طعم شیرینی، باعث افزایش اشتها به‌‏خصوص برای مصرف غذاهای شیرین و درنتیجه افزایش وزن شوند. برخی مطالعات مشاهده‌‏ای دیگر نیز نشان داده که این نوشیدنی‌ها، شاخص توده بدن کودکان را افزایش می‌دهند.

نوشیدنی‌‏های رژیمی و بیماری قندخون «دیابت»

دلیل دیگر انتخاب نوشیدنی‌های رژیمی، این است که مردم فکر می‌کنند آنها برای کنترل قندخون مناسب‌‏ترند. اما تحقیقات نشان می‌‏دهند که احتمال پیشرفت «عدم تحمل به گلوکز» و ابتلا به دیابت در مصرف‌‏کنندگان این نوشیدنی‌‏ها بیشتر است؛ که شاید به‌‏علت اثر منفی این ترکیبات، روی باکتری‌های روده باشد. درواقع «عدم تحمل به گلوکز»، عارضه‌‏ای پیش‌‏دیابتی است.

نوشیدنی‌های رژیمی و بیماری‌های کلیوی

محققان دریافتند که نوشیدن دو یا تعداد بیشتری نوشابه کولا، در روز، خطرابتلا به بیماری‌های مزمن کلیه را دو برابرمی‌کند و هم‌‏زمان پی بردند، این‌‏که نوشابه معمولی باشد یا حاوی شیرین‌‏کننده مصنوعی، هیچ تاثیری بر میزان آسیب نخواهد داشت. به‌‏عبارتی رژیمی بودن نوشابه کولا، نقش مثبتی در پیشگیری از این آسیب ندارد.

نوشیدنی‌های رژیمی و پوکی استخوان

امروزه نوشیدنی‌های گازدار به‌‏عنوان عاملی که باعث پوکی استخوان ‌می‌‏شوند، مشهورند؛ اما کمتر، از نتایج تحقیقاتی صحبت می‌‏شود که در مجلات معتبر چاپ شده و نشان می‌‏دهند: نقش مخرب مصرف روزانه این نوشیدنی‌‏ها بر تراکم استخوان، در حالت رژیمی یا معمولی، تفاوتی ندارند.

نوشیدنی‌های رژیمی و بیماری‌های قلبی

هم‌‏چنین تحقیقی مشخص کرده است افرادی‌‏که هرروز نوشیدنی رژیمی می‌خورند، ۴۳ درصد بیشتر در معرض ابتلا به مشکلات قلبی-عروقی، مانند سکته‌‏مغزی یا قلبی هستند. جالب اینجاست که این مطالعه فقط روی نوشیدنی‌های رژیمی انجام شده بود، و نوشابه‌‏های معمولی ارتباطی با این مشکلات نداشتند! البته تحقیق دیگری حاکی ازاین بود که خطر برای هر دو نوع نوشیدنی یکسان است و مصرف روزانه یک یا چند نوشیدنی غیرالکلی –رژیمی یا معمولی- خطر بروز سکته مغزی را تا ۱۶ درصد افزایش می‌‏دهد.

هفده عدد ازمطالعات مشاهده‌‏ای نشان دادند که مصرف نوشیدنی‌های حاوی شیرین‌‏کننده‌های مصنوعی، ۸ درصد احتمال سکته مغزی را افزایش می‌دهند. در افرادی‌‏که بیشتر می‌نوشند نسبت به آنها که کمتر می‌نوشند خطر بروز سکته مغزی، ۱۴ درصد و خطر مشکلات عروقی، ۴۴ درصد بیشتر می‌شود.