
(www.theodysseyonline.com)
ما انسان ها هر روز با جریانی مداوم از تصمیم گیری روبرو هستیم و برای همه رفتارها و اعمالمان فرایند تصمیم گیری را طی می کنیم و حتی هر لحظه در حال تصمیم گیری هستیم. برخی ازاین تصمیم ها جزئی هستند؛ مثلا چه ساعتی از خواب بیدار شوم؟ برای صبحانه چه بخورم؟ چه لباسی بپوشم؟ با چه وسیله ای به سر کار بروم؟ از چه مسیری بروم؟ کدام برنامه تلویزیون را ببینم؟ و… اما چرا وقتی پای تصمیم گیری های پیچیده تری مانند انتخاب رشته تحصیلی، انتخاب شغل، انتخاب بین دو پیشنهاد کاری، ازدواج، مهاجرت به یک شهر یا کشور جدید، کنار گذاشتن یک فرد ناسالم از زندگی، معامله یک ملک و … به میان می آید دچار هراس می شویم؟
همه مشکلات ما ناشی از عدم تسلط بر مهارت تصمیم گیری نیست، ما در بسیاری از موارد از تصمیم گیری می ترسیم. فرار از تصمیم گیری یک فوبیا (ترس بی دلیل) است. روانشناسان آن را دسیدوفوبیا (Decidophobia) می نامند. شاید فوبیای تصمیم گیری یکی از بدترین نوع فوبیا باشد. چون مثلا کسی که فوبیای ترس از تاریکی دارد و به آن آگاه است، مشکلش با روشن کردن چراغ در محل تاریک حل می شود ولی کسی که فوبیای تصمیم گیری دارد، در بیشتر موارد به آن آگاه نیست.
فوبیای تصمیم گیری یکی از بزرگترین هراس هایی است که مانع پیشرفت ما می شود، ما را از حرکت به جلو باز می دارد و با هدر دادن انرژی روانی و خستگی فکری ما را متوقف می کند.
والتر کافمن در کتاب خود به نام «بدون گناه و عدالت» در باره فوبیای تصمیم گیری این طور می نویسد: انسان ها همیشه در سایه ترس زندگی کرده اند. فروید؛ روانپزشک اتریشی نیز ترس های بیهوده و فوبیا های انسان ها را مطالعه کرد و فیلسوف ها نیز ترس از مرگ را بررسی کردند. از این رو، در اینجا به ترس انسان ها از تصمیم گیری می پردازیم.
چه کسانی در تصمیم گیری، بیشتر دچار ترس و تردید می شوند؟
- افراد مضطرب، وسواسی و یا کمال گرا که فکر می کنند باید همیشه عالی و بی کم و کاست باشند و از اشتباه کردن می ترسند، تصمیم گیری قطعی برایشان سخت می شود. حتی گاهی شدت اضطراب ناشی از تصمیم گیری به حدی است که فرد را از انتخاب باز می دارد.
- افرادی که شخصیت وابسته دارند، به دلیل نداشتن اطمینان به خود از تصمیم گیری عاجزند. به دلیل ترس از عمل اشتباه و انتقاد دیگران، نمی توانند بدون کمک و حمایت و اطمینان بخشی فراوان دیگران، تصمیم بگیرند.
- افراد دارای اعتماد نفس پایین، اغلب در تصمیم گیری های خود حتی در امور جزئی دچار مشکل هستند و در بسیاری از موارد از تصمیم گیری فرار می کنند.
- افراد افسرده نیز در تصمیم گیری هایشان دچار دو دلی و تردید می شوند. فرد افسرده با خلق پایین، بی حوصلگی، بدبینی نسبت به آینده، و توجه بیش از حد به ابعاد منفی مسئله قادر به تصمیم گیری نخواهد بود.
- افرادی که تصمیم گیری را تمرین نکرده باشند و تجربه ای کافی از تصمیم گیری نداشته باشند. مثلا کسانی که در کودکی و نوجوانی نتوانسته باشند برای خود تصمیمات بزرگ یا حتی کوچک بگیرند، در بزرگسالی هنگام تصمیم گیری، دچار سردرگمی می شوند.
ادامه دارد…