خشونت ها و کودک آزاری هایی که گاهی در مدرسه رخ می دهد، موجب نگرانی بسیاری از خانواده ها شده است. به هر حال، باید توجه داشت که این گونه آزارها می تواند موجب مشکلاتی در زمینه سلامت روان کودک در جنبه های مختلف زندگی وی شود. بسیاری از مدارس برنامه های جلوگیری از آزار دانش آموزان توسط دانش آموزان دیگر را تدوین نموده اند. در زمینه پیش گیری و چگونگی توقف کودک آزاری و آزار دیدن، چند نکته را برای شما مطرح می نماییم.
به کودک خود احترام به دیگران را بیاموزید. توجه داشته باشید برای احترام به دیگران کودک ابتدا باید احترام به خود را بیاموزد و یک پایه قوی از اعتماد به نفس در او شکل گرفته باشد. یک حس احترام قوی به خود و همچنین به دیگران، به کودک کمک می کند تا از مورد آزار قرار گرفتن یا آزار دادن دیگران جلوگیری کند. برای شکل گیری چنین حسی می توانید از روش های زیر استفاده کنید:
بازی ” من کسی هستم که….” را با او انجام بدید. می توانید نخست خودتان با او این بازی را انجام بدید. از جملات زیر در این بازی به شکل نشاط آور استفاده کنید؛ مثلا بگویید ” من کسی هستم که… موزیک دوست داره” یا “من کسی هستم که… از خواهر کوچکش مراقبت می کنه”. می توانید از ویژگی های منحصر به فردش در این نوع بازی استفاده کنید تا به آنها پی ببرد. این بازی ها می تواند به کودکان بیاموزد که ارزش های منحصر به فردی داره و یک پایه محکمی از اعتماد به نفس و ویژگی های مثبت را در او تقویت می کند.
کتاب های مثبت نگر را برای او بخوانیم؛ کتاب هایی که حاوی پیام هایی در باره احترام گذاشتن به تفاوت ها باشد. این مساله در کشورهای چند فرهنگی همچون کانادا خیلی مهم است. در چنین کتاب هایی، دیدگاه های انسان های دیگر با فرهنگ ها و تفاوت های ظاهری، به طور مثبت مطرح می شود تا بچه ها یاد بگیرند به این تفاوت ها احترام بگذارند. معلم ها می توانند از دوره مهدکودک اقدام به این کار بکنند تا بچه ها به دیگران احترام بگذارند.
مدل خوبی برای کودک خود باشید. بچه ها از طریق دیدن رفتارتان بیشتر یاد می گیرند تا از گفته های شما. پس سعی کنید بیشتر از کلمات احترام آمیز استفاده کنید مثل ممنونم، متشکرم، لطفا… و سعی کنید با همه مردم به طور دوستانه رفتار کنید.
در باره جلوگیری از آزار دیدن از طرف دیگران با بچه ها صحبت کنید. فهرستی از پاسخ هایی که کودک می تواند به فرد آزار رسان بگوید را تهیه کنید یا از کودک بپرسید تا هرچه در این خصوص به نظرش می رسد بگوید؛ کلماتی که می تواند این آزار رسانی را متوقف کند. این کلمات باید ساده و مستقیم باشند مثل “من را تنها بزار” این رفتار خوبی نیست” “من می روم تا به مادر تو جریان را بگم” این کارها را نکن”…
از روش ایفای نقش استفاده کنید. روش ایفای نقش می تواند در قدرتمند کردن و آماده سازی کودک در مواجهه با آزار دیدن کمک کند. شما نقش آزار رسان و او نیز می تواند نقش قربانی را بازی کند و از کلماتی که تمرین کرده بود آن قدر استفاده کند تا احساس ترسش رها شده و با اعتماد به نفس بتواند صحبت های متوقف کننده آزار رسانی را بکار ببرد.
یک رابطه باز و بدون ترس با کودک خود ایجاد کنید تا بتواند بدون ترس هر نوع اتفاقی که برایش در مدرسه پیش می آید را برای شما بگوید.
به او بیاموزید وقتی می بیند دوست او یا کس دیگری در حال آسیب دیدن از طرفی کس دیگری است، کاری انجام دهد و چیزی بگوید و منفعل نباشد. از او بپرسید در این گونه مواقع چه احساسی خواهد داشت و چه عملی می تواند مناسب باشد. روانشناسان معتقدند اگر بچه ها به همدیگر چیزی را گوشزد کنند تاثیر آن از دخالت بزرگسالان بیشتر است.
در مواردی که مورد کودک آزاری خیلی شدید است و راه کارهای فوق جواب نمی دهد و ممکن است خطری کودک را تهدید کند موضوع را به مدرسه، مشاور و یا معلم مطرح نمایید. با قوانین مدرسه یا کودک آزاری آشنا شوید.