Search
Asset 2

قلمرو گسترده نوروز، از شبه قاره هند، تا شرق اروپا

(ATTA KENARE/AFP/Getty Images)
(ATTA KENARE/AFP/Getty Images)

 

جشن نوروز، که پیشینه آن به ایران کهن باز می‌گردد، امروزه به جشنی فراملیتی تبدیل شده است و جغرافیای آن به ورای مرزهای کنونی ایران و حتی همسایگان ایران می‌رود.

سال ۲۰۱۶ طی اجلاس کمیته بین‌المللی حفاظت از میراث فرهنگی ناملموس، نوروز به عنوان یک میراث مشترک چند ملیتی با مشارکت ۱۲ کشور در فهرست میراث ناملموس جهانی در یونسکو ثبت شد. بر این اساس نوروز با مشارکت دوازده کشور و با مدیریت ایران بخشی از بزرگترین و کهن‌ترین میراث‌های ناملموس جهان به شمار آمد.

کشورهای ایران، ترکیه، آذربایجان، هند، پاکستان، ازبکستان، قرقیزستان، قزاقستان، تاجیکستان، افغانستان، ترکمنستان و عراق، این دوازده کشور را تشکیل می‌دهند.

پیش از آن در فوریه ۲۰۱۰ با تصویب قطعنامه‌ای، روز ۲۱ مارس برابر با اول فروردین، تحت عنوان فرهنگ صلح به عنوان «روز جهانی نوروز» به تصویب رساند و در تقویم سازمان ملل متحد جای گرفت. به این شکل نوروز به‌ عنوان یک مناسبت بین‌المللی به رسمیت شناخته شد.

در وب‌سایت رسمی سازمان ملل متحد در صفحه‌ای تحت عنوان (۲۱ مارس، روز نوروز) آمده است که نوروز یک جشن باستانی  در روز اول بهار و تجدید حیات طبیعت است و از طریق آن ارزش‌هایی نظیر صلح و همبستگی بین نسل‌ها و خانواده‌ها، و همچنین آشتی و خوش‌رویی را ترویج می دهد. در نتیجه به تنوع فرهنگی و نوع‌دوستی بین مردم و جوامع مختلف کمک می‌‌‏کند.

نوروز امروزه در بیشتر کشورهای خاورمیانه، آسیای میانه، قفقاز، شبه قاره هند و بالکان جشن گرفته می‌شود و به تدریج دامنه جغرافیایی آن بیشتر می‌شود.

مردم در تاجیکستان روز اول نوروز را با خوردن انواع غذاهای شیرین چون حلوا و شیربرنج آغاز می‌‌‌‏کنند. در فرهنگ تاجیک‌ها، هفت سین به نام «دسترخان» شناخته می‌‌‌‏شود. نوروز در ترکمنستان به‌‌‌‏عنوان جشن ملی بهار شناخته می‌‌‌‏شود و هر سال دو روز را به ‌‌‌‏مناسبت این جشن تعطیل می‌‌‌‏کنند. در افغانستان نوروز رسمی برای بزرگداشت طبیعت و ارزش‌‌‌‏های انسانی است و در ادبیات، سنت‌‌‌‏های خانوادگی و اجتماعی این کشور ریشه دارد.

در ترکیه جشن نوروز از دیرباز مورد توجه بوده و اکنون به عنوان یک عید به رسمیت شناخته شده است و در روز اول فروردین مراسم فرهنگی و هنری برای بزرگداشت این عید برگزار می‌‌‌‏شود. عید نوروز که در جمهوری آذربایجان، پس از استقلال این کشور به عنوان مراسم رسمی شناخته شد، از روز چهارشنبه سوری آغاز می‌شود.

نوروز در هند نیز برگزار می‌شود. البته محتوای این جشن با آئین‌ها و مذاهب هندوستان تلفیق شده است. «جشن هولی» در واقع همان جشن نوروز است که در میان هندیان مرسوم است. پاکستانی‌‌‌‏ها همانند ایرانی‌‌‌‏ها با خانه‌تکانی، خرید نوروزی و برگزاری جشن، مراسم نوروز را گرامی می‌‌‌‏دارند. در پاکستان نوروز را «عالم افروز» یعنی روز تازه رسیده که با ورود خود جهان را روشن و درخشان می‌کند، می‌نامند.

در ازبکستان، نوروز هر ساله در روز ۲۱ مارس جشن گرفته می‌شود و در آن هنگام تعطیلی رسمی در کشور برقرار است. مقامات دولتی در این روز جشن‌هایی با حضور سفیران خارجی برگزار می‌کنند و پیام تبریک می‌فرستند. قرقیزستانی‌‌‌‏ها نیز با طبخ غذاهای قرقیزی مثل بش‌بارماق، کاتما وهمین‌طور سوارکاری، این روز خجسته را جشن می‌‌‌‏گیرند.

قلمرو نوروز به سرزمین‌های دوردست در بالکان و حتی آفریقا نیز می‌رسد. در بلغارستان به ویژه تاتارهای کریمه، نوروز را جشن می‌گیرند. در زمان‌های کهن گروه بزرگی از ایرانیان به زنگبار در کرانه‌های شرقی قاره آفریقا کوچ کردند و آیین‌های ایرانی مانند نوروز را نیز با خود به همراه بردند. جشن نوروز در زنگبار «نوروزی» نامیده می‌شود.

مطالب دیگر:

سفره نوروزی زرتشتیان چگونه است؟

نمایش حیرت انگیز و زیبای « شن یون » به تورنتو باز می‌‌‏گردد

شاهد عینی از برداشت زنده اعضای بدن در چین پرده برمی‌‌‏دارد؛ از بیهوشی استفاده نمی‌‌‏کنند

اخبار بیشتر

عضویت در خبرنامه اپک تایمز فارسی