چرا شی از دموکراسی مائو یاد میکند که هرگز عملی نشده است؟
اکنون این باور گسترده وجود دارد که حزب کمونیست چین نتوانسته است به وعده دموکراسی خود عمل کند. شی در واکنش به شایعاتی که میگویند او به دنبال انتخاب مجدد در بیستمین کنگره حزب کمونیست چین در سال ۲۰۲۲ و تمدید ریاست خود بر حزب است، عامدانه به گفتوگوی مائو در مورد دموکراسی اشاره میکند.
استو چرک، تحلیلگر سیاسی، در تحلیل خود برای روزنامه اپکتایمز در دسامبر ۲۰۲۱ میگوید شی به دنبال آن است که برای دستیابی به این هدف خود، ایده «دموکراسی کل فرآیند» را مطرح کند که «نقاب زیبای مارکسیست بر روی دیکتاتوری کمونیستی است.» این نشان میدهد شی میخواهد در بحبوحه درگیریهای داخلی و فشارهای بین المللی، خود را مدافع دموکراسی نشان دهد.
جالب اینجا است که مبلغان حزب کمونیست چین، جمله اصلی شی که از دموکراسی به سبک مائو صحبت کرده است را نقل نکردند و تنها این جمله مائو را نقل کردند که « تنها زمانی دولت جرأت سست شدن را به خود نخواهد داد که مردم بر آن نظارت داشته باشند.» حتی جرأت ندارند در تبلیغاتشان از کلمه «دموکراسی» را استفاده کنند.
از آنجا که کلمه به کلمه سخنرانیهای رهبران حزب کمونیست چین توسط مشاوران این حزب برنامهریزی میشوند، استفاده یا عدم استفاده از کلمات خاص پیامهایی را در بر دارد که ممکن است جهتگیریهای اصلی آینده را نشان دهند.
در سخنرانی شی در سال جدید ۲۰۲۲، هیچ اشارهای به «اصلاح» یا «گشایش» نشده است. اینها جزئیات مهمی هستند. شی در سخنرانیهای قبلی خود به مناسب آغاز سال ۲۰۱۵ و ۲۰۱۷، بهترتیب شش و هفت بار از کلمه «اصلاحات» استفاده کرد. به جز در سال ۲۰۲۲، او در همه سخنرانیهای قبلی سال نوی خود از «اصلاح» یا «گشایش» صحبت کرده بود.
یکی دیگر از جزئیات قابل توجه در این سخنرانی شی، اشاره به مائو و عدم اشاره به دنگ شیائوپینگ است.
شی میخواست با این کار، خود را جدا از فساد حزب کمونیست چین معرفی کند.
زمانیکه شی به قدرت رسید، با فساد بیسابقهای در حزب کمونیست چین مواجه شد. این فساد در طی تاریخ حزب کمونیست چین وجود داشت و از دوران دنگ تا حکومت جیانگ زِمین بدتر شده بود.
دنگ برای نجات حزب کمونیست چین و نه برای رفاه مردم این کشور، اصلاحات و سیاستهای گشایشی را در پیش گرفت. مقایسه رتبه جهانی سرانه تولید ناخالص داخلی چین در سالهای ۱۹۴۸ و ۱۹۷۸، نشان میدهد اگر حزب کمونیست چین میخواست مشروعیت خود را در چین حفظ کند، باید چنین اصلاحاتی را انجام میداد.
بر اساس گزارش اپکتایمز در سال ۲۰۱۹، سرانه تولید ناخالص داخلی چین در سال ۱۹۴۸ رتبه ۴۰ جهان را داشت. این در حالی بود که در سالهای قبل، درگیر حمله ژاپن و همچنین جنگ داخلی کومینگتانگ، حزب حاکم آن زمان، و حزب کمونیست چین بود. اما چین در سال ۱۹۷۸، از نظر سرانه تولید ناخالص داخلی به دومین کشور جهان از آخر، تنزل پیدا کرد و سرانه تولید ناخالص داخلی آن تنها دو سوم سرانه هند بود.
بر این اساس، دنگ تصمیم گرفت برای نجات اقتصاد چین، به جذب سرمایهگذاریهای خارجی رو بیاورد و به این ترتیب، حاکمیت حزب کمونیست بر چین را حفظ کند. سرمایهگذاریهای خارجی اقتصاد چین را تقویت کرد و اطلاعاتی از جهان خارج فراهم آوردند.
در سال ۱۹۸۹ که دانشجویان خواستار دموکراسی شدند و در میدان تیانآنمن پکن علیه فساد حزب کمونیست چین اعتراض کردند، دنگ شخصاً با استفاده از نیروهای نظامی، اسلحه و تانک دستور سرکوب جنبش دموکراتیک دانشجویان را صادر کرد.
جیانگ زمین بهخاطر حمایت از سرکوب مسلحانه اعتراض دانشجویان توسط دنگ به قدرت رسید و به این ترتیب بود که دنگ او را برای دستیابی به بالاترین مقام حزب کمونیست چین مورد تأیید قرار داد. او در ژوئن ۱۹۸۹ به عنوان دبیرکل حزب کمونیست چین منصوب شد و جای ژائو زیانگ را گرفت که طرفدار دموکراسی بود. جیانگ زمین در دوران تصدی خود به عنوان دبیر کل، رئیس دولت، و رئیس کمیته نظامی حزب کمونیست (از ۱۹۸۹ تا ۲۰۰۵)، با فساد و هرزگی و به کمک نخبگان سرخی که با سود کم ثروتاندوزی میکردند، بر چین حکمرانی کرد.
هو جینتائو، جانشین جیانگ، زیر سایه او کار میکرد و نتوانست کاری در مورد بدترین فساد تاریخ چین انجام دهد.
شی از هو درس گرفت و تلاش کرد با فساد مبارزه کند تا دار و دسته جیانگ را پاکسازی کند.
اما این حکومت خودکامه، خود ریشه همه هرجومرجها بود و منجر به فساد بیشتر شد که در سراسر دولت و حزب نفوذ کرد. در این فرآیند پاکسازی، مقامات فاسد بیشتر و بیشتری ظهور کردند.
در اواخر سال ۲۰۱۹ و اوایل سال ۲۰۲۰، همهگیری کووید۱۹ ابتدا در ووهان در مرکز چین شیوع یافت، سپس به کل کشور و جهان گسترش یافت. سیاستهای سختگیرانه حزب کمونیست چین برای «به صفر رساندن کووید» و سرکوب بخش خصوصی، باعث افول بیشتر اقتصاد چین شده است.
شی تصمیم گرفت برای رهایی از این دوراهیهای سیاسی و اقتصادی داخلی، روش مائو را انتخاب کند.
چرا شی از مصوبه ششمین جلسه عمومی تمجید میکند؟
شی در سخنرانی سال جدید خود از مصوبه ششمین جلسه عمومی نوزدهمین کمیته مرکزی حزب کمونیست چین (از ۸ تا ۱۱ نوامبر) تمجید کرد و آن را «سومین مصوبه تاریخی» خواند.
این مصوبه برای شی از اهمیت کلیدی برخوردار است. مبلغان رسمی حزب کمونیست چین میگویند این مصوبه به معنای به رسمیت شناختن محوریت شی و اندیشههای شی شده است؛ یعنی شی را به عنوان رهبر اصلی معرفی میکند و نظریه او در مورد سوسیالیسم با ویژگیهای چینی را به عنوان اصول عملی راهنمای حزب کمونیست چین به رسمیت میشناسد.
دو مصوبه «مهم تاریخی» دیگر در تاریخ حزب کمونیست چین وجود داشتهاند. اولی در سال ۱۹۴۵ تصویب شد که در آن مائو به شدت بر وانگ مینگ سخت گرفت که یکی از اولین رهبران ارشد حزب کمونیست چین و اصلیترین مخالف سیاسی مائو بود. دومی در سال ۱۹۸۱ تصویب شد که در آن دنگ شیائوپینگ مائو را نفی کرد و خود را نسل دوم رهبران ارشد حزب کمونیست چین خواند.
اکنون شی میخواهد خود را به عنوان سومین نسل رهبران ارشد چین بعد از مائو و دنگ معرفی کند. علیرغم این مصوبه، شی نیز مانند آن دو مخالفان و دشمنان سیاسی دارد.
چو چینگشان، رئیس اندیشکده مؤسسه مرکزی تاریخ و ادبیات حزب کمونیست چین، ماه دسامبر مقالهای را در پیپلز دیلی منتشر کرد که یکی از مبلغین رسمی حزب محسوب میشود. این مقاله با عنوان «اصلاحات و گشایش، بیداری بزرگی برای حزب است» بدون آنکه اشارهای به شی داشته باشد، از اصلاحات و گشایشهای دنگ حمایت میکند.
تانگ جینگیوان، تحلیلگر امور چین، این اقدام را ضدحملهای از جانب مخالفان شی تلقی میکند.
وانگ هونینگ، خطرناکترین مرد جهان، شی را تحت تأثیر خود قرار داده است.
هیو هویت، ستوننویس و مجری رادیویی آمریکایی، دسامبر ۲۰۲۱ در گزارشی برای واشنگتنپست نوشت، وانگ هونینگ، «خطرناکترین مرد جهان»، در پشت پرده روی آوردن شی به رویه مائو است.
در این مورد با هویت موافقم.
وانگ یوچون، ناظر و تحلیلگر امور چین، ۳۰ام دسامبر ۲۰۲۱ برای نیویورکتایمز نوشت: «وانگ، استراتژیستی است که به سه رهبر حزب کمونیست چین خدمت کرده، جیانگ زمین، هو جینتائو، و شی جینپینگ، بهشان کمک کرده افکارشان را برای هدایت حزب کمونیست چین ساماندهی کنند.»
وانگ یوچون میگوید: «وانگ هونینگ در پشت راهنماییهای حزبی، نویسنده اصلی سه بیانیه، چشمانداز توسعه علمی و اندیشه شی است.»
هیویت معتقد است وانگ هونینگ، به عنوان راهنمای راهنماها، «تأثیر قابل توجهی بر شی دارد.»
نتیجهگیری
در ۲۸ دسامبر ۲۰۲۱، ویدئویی در رسانههای اجتماعی چین و یوتیوب فراگیر شد که نشان میداد چهار نفر به دلیل نقض مقررات همهگیری حزب کمونیست چین در سطح شهر دور گردانده میشوند. پلاکاردهایی روی سینههایشان آویزان شده بودند که عکسها و اسامیشان روی آنها نقش بسته بود و دو پلیس از دو طرف آنها را همراهی میکردند. تماشاچیان و پلیس ضد شورش آنها را محاصره کرده بودند که در انظار عمومی گردانده میشدند.
این شکل از تحقیر عمومی در زمان انقلاب فرهنگی رایج بود و به نظر میرسد قرار است به زندگی اجتماعی چین بازگردد.
اما آیا شی واقعاً میتواند به دوران مائو برگردد؟
جهان در حال تغییر است. سیاستورزی متکبرانه و تهاجمی «جنگجوی گرگ» حزب کمونیست چین با واکنش شدید جامعه بینالمللی مواجه شده است. ایالاتمتحده و متحدانش و همچنین کشورهای اروپایی شروع به تحت فشار قرار دادن حزب کمونیست چین کردهاند که مرتکب چندین مورد نقض حقوق بشر شده است.
نویسنده: یوئه شان یک نویسنده مستقل است که در سالهای اولیه زندگی خود برای سازمانهای دولتی حزب کمونیست چین کار میکرد. او با عملکرد درونی سیستم حکچ و روابط سیاسی و تجاری آن آشناست و به تحلیل سیاستها و روندهای فعلی چین میپردازد. او برای مدت طولانی با چندین رسانه چینی مستقر در ایالات متحده و تایوان همکاری داشته است.
نظرات بیان شده در این مقاله نظرات نویسنده است و لزوماً منعکس کننده نظرات اپکتایمز نیست.
مطالب دیگر:
دیدگاه: سخنرانی سال نوی شی جینپینگ، نشان از بازگشت به دیکتاتوری مائو دارد
دستگیری معلمی که نوجوانی را بدون رضایت والدینش واکسینه کرد
کارشناس: مردم نباید بگذارند آمریکا در دام یک «دیکتاتوری علمی» بیفتد
