مهارت تصمیم گیری در انتخاب همسر آینده، اهمیت بسزایی در سلامت جسم و روان و همچنین کیفیت زندگی دارد. ازدواج یک تصمیم گیری مهم است که انسان در خصوص زندگی مشترک خود انجام می دهد. تصمیم در مورد زندگی مشترک آینده و انتخاب شریک زندگی مسئله ای است که هر فردی به گونه ای خاص با آن برخورد نموده و عمل می کند. به بیان دیگر انسان ها در مورد یک مسئله ثابت به صورت های مختلفی تصمیم گیری می کنند.
انواع تصمیم گیری
تصمیم گیری احساسی: فرد بر اساس آنچه احساس می کند و نیز بر اساس پیش داوری خود تصمیم می گیرد. احساس های متفاوت منجر به تصمیم گیری مختلفی می شود. ازدواج بر اساس عشق و محبت، نمونه ای از یک ازدواج احساسی است. عشق و محبت برای زندگی مشترک لازم است ولی کافی نیست. داشتن عشق و علاقه بسیار ارزشمند و زیباست، ولی بنا گذاشتن یک زندگی بر اساس یک احساس و تصمیم گیری بر اساس یک احساس، کار اشتباهی است.
چند نمونه دیگر از ازدواج های احساسی
فرد فکر می کند اگر جواب رد بدهد، طرف مقابل صدمه می بیند و به همین دلیل با آن فرد خاص ازدواج می کند.
فرد برای اینکه دچار احساس گناه و عذاب وجدان نشود، ازدواج می کند؛ مانند مواردی که والدین مایلند فرد با مورد خاصی ازدواج بکند و شخص برای اینکه در آینده دچار عذاب وجدان نشود، ازدواج می کند.
تصمیم گیری بر اساس اضطراب، نمونه دیگری از تصمیم گیری احساسی است. گاهی اوقات ممکن است فردی احساس کند که اگر با این شخص خاص ازدواج نکند، دیگر فرصت ازدواج نخواهد داشت و به همین دلیل تصمیم به ازدواج می گیرد.
تصمیم گیری اجتنابی (پشت گوش انداختن) :
فرد تا آنجا که ممکن است به علت ترس و اضطرابی که دارد تصمیم گیری نمی کند و آن را به عقب می اندازد. در این شرایط، معمولا زمانی فرد فعالیتی را انجام می دهد که دیگر چاره دیگری نداشته باشد و امکان عقب انداختن بیشتر وجود نداشته باشد و این به تعویق انداختن ها معمولا باعث بروز مشکلات متعددی می شود. در این نوع ازدواج ها، فرد تا می تواند از ازدواج امتناع می کند و آن را به عقب می اندازد. به این ترتیب با تعلل و امروز و فردا کردن، فرصت های مناسبی را در زندگی خود از دست می دهد.
تصمیم گیری مطیعانه (واگذاری تصمیم به دیگران) :
در این نوع تصمیم گیری، فرد فقط به آنچه از وی می خواهند عمل می کند و خود به مطالعه و بررسی نمی پردازد. این قبیل افراد همیشه به کسی نیاز دارند تا برای آنان تصمیم بگیرد. برخی از این افراد به دلیل فرار از مسئولیت پذیری و ترس از شکست مسئولیت، تصمیم های خود را به دیگران واگذار می کنند. نمونه ای از این نوع تصمیم گیری، ازدواج های سنتی است که در آن والدین دختر و پسر با یکدیگر صحبت می کنند و فرزندان هم از نظر والدین خود پیروی می کنند. بعضی ها معتقدند که دیگران بهتر صلاح آنها را می دانند و فقط بر اساس آنچه دیگران اعم از والدین، بزرگترها و یا دوستان می گویند تصمیم گیری می کنند. این سبک تصمیم گیری مطیعانه می تواند صدمه زیادی به ازدواج افراد وارد کند.
تصمیم گیری تکانشی (آنی) :
فرد بدون بررسی های لازم، بسیار سریع تصمیم گیری می کند. به انجام عملی با شتاب می پردازد و در مورد پیامد های تصمیم خود، زیاد فکر نمی کند. گاهی اوقات یکی از طرفین ازدواج بسیار عجله دارد و می خواهد که زودتر وصلت صورت بگیرد و طرف مقابل هم به این درخواست پاسخ می دهد. معمولا فردی که عجله دارد سعی در پنهان کردن نکته ای دارد و مانع از آن می شود که طرف مقابل به خوبی فکر کند و تصمیم بگیرد.
تصمیم گیری عقلانی و منطقی:
این نوع تصمیم گیری، سالم ترین نوع تصمیم گیری است. فرد بر اساس تفکر، ارزیابی، بررسی و مطالعه به تصمیم گیری می پردازد. این تصمیم گیری بر اساس واقعیت انجام می شود و معمولا خطا و اشتباه در آن به ندرت دیده می شود. فرد، نکات مثبت و منفی را بررسی و سپس جمع بندی می کند. همواره به یاد داشته باشیم که در اکثر انتخاب های ما، انتخاب کامل و بدون نقصی وجود ندارد و هر انتخاب ما متضمن از دست دادن امتیازاتی است که دیگر انتخاب ها می توانستند داشته باشند. به عبارتی تصمیم گیری بر اساس بیشترین امتیاز و کمترین شکست انجام می شود.
کسب تسلط بر مهارت تصمیم گیری بسیار ضروری و مفید است. عوامل شخصی و فردی زیادی وجود دارند که بر تصمیم گیری های ما تاثیر می گذارند. مهم ترین این عوامل عبارتند از:
- درک درست موقعیت و مشکل
- دانش و اطلاعات درباره ی مشکل یا موقعیت
- شیوه ی تصمیم گیری
- آمادگی برای پذیرش مسئولیت تصمیم های اتخاذ شده
- اعتماد به نفس
- استقلال فکر
- ارزش ها و باورها
- آمادگی برای مشورت با دیگران
- عدم ترس از خطر کردن
- انعطاف پذیری
- و …
ادامه دارد …