دیدگاه، نویسنده امل آکان
جهانی شدن، که طی چند دهه گذشته نظم اقتصادی جهان را شکل داده است، پیش از شیوع بیماری همهگیر کووید۱۹، دچار اختلال و گسیختگی شده بود، و ظهور این بیماری روند عقبنشینی و انزوای جهانی شدن یا گلوبالیزیشن را تسریع کرد.
درسهایی که این بیماری همهگیر به ما دادهاست، تأیید کننده سیاست «اول، صلاح هر کشور برای خودش» است.
رویکرد اولویت دادن به مصلحت هر کشور برای مردم خود که ترامپ نیز در پی تحقق آن برای کشور و مردم ایالات متحده است، مبتنی بر ملیگرایی، و جلوگیری از کاهش قدرت و حاکمیت ملی در مقابل حاکمیت جهانی و نهادهای فراملی است.
ترامپ میگوید که در حالی که وی به دلیل موضع حمایت گرایانه خود، که باعث تغییرات اساسی در نظم تجارت جهانی در چند سال گذشته شده مورد انتقاد قرار گرفته است، این بیماری همه گیر ثابت کرد که مواضع او درست و بر حق بوده، و در مقابله طرفداران جهانی شدن در اشتباه بودهاند.
وی در ۱۴ ماه می به فاکس بیزنس گفت «از بسیاری جهات، ما چیزهای زیادی آموختهایم، و میخواهیم تولیداتی را به چرخه تولید بیاوریم که بدون پیش آمدن این شرایط امکانپذیر نبود. خیلی از مردم میگویند من درست میگویم. در حقیقت من مدتها پیش در این خصوص صحبت کرده بودم.»
وی افزود که یک قطعه کوچک از زمین بد میشود و آنگاه همه چیز خراب میشود. ترامپ معتقد است دوران «جهانی گرایان» که میخواستند «دنیا را ثروتمند کنند»، اما به خرج و هزینه کشورهای دیگر، به پایان رسیده است.
او میگوید من حتی نمیدانم این افراد از کجا آمدهاند. اما آن روزهایشان به سر رسیده است، و دو ماه گذشته این را ثابت کرد.
با وقوع اپیدمی اخیر، افکار عمومی نیز در برابر جهانی سازی تغییر کرده است. مردم دنیا ناراحت هستند از اینکه دیدند سلامتیشان به کشور چین، که تامین کننده اصلی تجهیزات حفاظتی و داروهای مهم است، وابسته است.
اتکای بیش از حد به یک کشور خاص، برای تأمین تجهیزات و داروهای مورد نیاز، آسیب پذیری زنجیره عرضه جهانی را آشکار کرد. همچنین این نگرانی در مورد ایمنی و سلامت هزاران دارو و تجهیزات محافظتی و پزشکی چین وجود دارد.
یک نظرسنجی توسط مرکز تحقیقاتی پیو، در ماه مارس نشان داد که تقریباً دو سوم آمریکاییها و بسیاری از مردم دنیا اکنون دید نامساعدی نسبت به رژیم چین دارند، و طی هفتههای اخیر، تعداد بیشتری از کشورها خواستار پاسخگویی پکن در خصوص عملکرد غیر مسئولانهای که این کشور نسبت به شیوع بیماری داشته، شدهاند.
جهان پس از کروناویروس
نظم جهانی پس از پایان اپیدمی بسیار متفاوت خواهد بود، زیرا بسیاری از دولتها در سراسر جهان نیز از جهانی شدن دست میکشند و در مورد جدا شدن از چین صحبت میکنند.
نخست وزیر هند، در تاریخ ۱۲ ماه می برای اعلام طرح جدید خود، با آرزوی ایجاد «هند متکی به خود» به تلویزیون ملی رفت. انتظار می رود این طرح ابتکار «ساخت هند» را تقویت کند و تولید در این کشور را بهبود دهد.
ماه گذشته، نخست وزیر ژاپن، شینزو آبه، اعلام کرد که دولت وی بیش از ۲ میلیارد دلار بودجه برای کمک به شرکتهای تولیدی ژاپنی تخصیص داد تا وابستگی این کشور به چین کاهش یابد.
رئیس جمهور فرانسه نیز روز ۱۶ آوریل به فایننشال تایمز گفت «این اپیدمی، ماهیت جهانی شدن که ۴۰ سال است با آن زندگی کردیم را تغییر خواهد داد.» وی افزود «مشخص بود که این نوع جهانیسازی به پایان رسیده است.»
برنامه بهبود اقتصادی که توسط اتحادیه اروپا تهیه شده است، بر اهمیت ایجاد «استقلال استراتژیک» در زنجیرههای تأمین حیاتی و کاهش اعتماد به کشورهای دیگر تأکید میکند.
مایکل اوسلیوان، نویسنده کتاب «بعد از جهانی سازی چه میشود؟» به اپک تایمز گفت «ما جهانی سازی را کاملاً در هم شکستیم.»
وی گفت که در این بحران کشورها تمایل دارند که به طور هماهنگ برای نجات دنیا تلاش کنند و قدرتهای بزرگ برای صادرات تجهیزات بهداشتی و پزشکی نظیر ماسکها، وسایل حفاظت شخصی و دستگاههای تنفس با یکدیگر رقابت خواهند کرد.
به گفته این نویسنده در دنیای پس از همه گیری، ایدههای یک جهان چند قطبی بیشتر مورد توجه قرار میگیرد. وی در کتاب خود نظم نوین جهانی را در دوره پس از جهانیسازی را توصیف کرده است که در آن سه بازیگر اصلی بر ژئوپلیتیک مسلط میشوند: آسیا با محور چین، آمریکا و اروپا.
کاهش اعتماد ایالات متحده به چین
مشابه شیوهای که کشورهای مختلف نسبت به اختلال در زنجیره تأمین واکنش نشان دادند، دولت ترامپ تلاشهایی را برای ایجاد ایالات متحده «مستقلتر، خودکفا و مقاومتر» انجام داده است.
در ۱۴ ماه می، ترامپ دستورالعملی را امضا کرد که طی آن به موسسه مالی توسعه بینالمللی آمریکا، قدرت بیشتری را برای حمایت از تولیدکنندگان آمریکایی میدهد.
از طریق این دستورالعمل جدید، آژانس سرمایهگذاری در خارج از کشور، که در حوزه پروژههای توسعه اقتصادی در دیگر کشورها فعالیت دارد، میتواند به صنایع کلیدی تولید کالاها و خدمات حیاتی در ایالات متحده نیز کمک کند.
در تاریخ ۱۸ ماه می، دولت ترامپ قرارداد ۳۵۴ میلیون دلاری با شرکت داروسازی «فلو» مستقر در ویرجینیا امضاء کرد، تا در خصوص تولید داروهای حیاتی در مبارزه با کرونا ویروس اقدام شود.
کاخ سفید همچنین در نظر دارد دستورالعملی اجرایی را صادر کند که آژانسهای فدرال را برای خرید محصولات پزشکی ساخته شده در ایالات متحده ملزم میکند. انتظار میرود این دستورالعمل به ایجاد بازاری برای سرمایهگذاران و تولید کنندگان داخلی در ایالات متحده کمک کند.
اکنون یک فشار از سوی هر دو حزب، برای اعمال قوانین و مقرراتی در جهت کاهش تکیه ایالات متحده به محصولات چینی وجود دارد. محصولاتی که تقریباً ۱۸ درصد از واردات کالاهای ایالات متحده در سال ۲۰۱۹ را به خود اختصاص داده است.
تأثیرات این ویروس در زنجیرههای تأمین، مدیران شرکتها را نیز مجبور کرده است که به خاطر خطرات موجود، در مورد مدلهای تجاری خود تجدید نظر کنند.
در یک پیروزی قابل توجه در راستای تلاشهای دولت ترامپ برای رونق تولید در ایالات متحده، شرکت تایوان سمی کانداکتر، بزرگترین سازنده چیپهای الکترونیک جهان، در تاریخ ۱۴ ماه می اعلام کرد برنامههایی برای ساخت کارخانه تولید در آریزونا دارد.
این شرکت گفته است که تقریباً ۱۲ میلیارد دلار برای ساخت کارخانه سرمایهگذاری میشود، که قرار است تا سال ۲۰۲۴ افتتاح شود. این شرکت قصد دارد حدود ۱۶۰۰ نفر را استخدام کند، در حالی که به طور غیرمستقیم هزاران شغل دیگر نیز ایجاد میکند.
شرکتها با فشار سهامداران، واسطهها و دولتها مواجه خواهند شد تا زنجیرههای عرضه محلی و مقاومت بیشتری داشته باشند تا از شوکهای وارده در آینده جلوگیری کنند. با این حال، طبق گفته جیم رید، استراتژیست دویچه بانک، حرکت زنجیرههای تأمین ممکن است بیش از زمان پیش بینی شده طول بکشد.
وی در گزارشی نوشت که جدا شدن از چرخه زنجیره تأمین جهانی کالا، باید موجب بهبود و تقویت موقعیت کارگران در اقتصادهای غربی شود. اگر کارگران غربی قربانی اصلی جهانی شدن اقتصاد شدهاند، باید در جدا شدن از جهانی شدن، نفع ببرند. اما این اصلاح ساختاری، دههها زمان میطلبد تا به نتیجه برسد.
مطالب دیگر:
شکایت وکیل آرژانتینی از حزب کمونیست چین بهدلیل «نسلکشی ویروسی»