در تقویم ایران باستان هر روز یک نام داشت و از ۳۰ روز ماه، ۱۲ روز به نام ماه‌های سال بود.
نتیجه هم‌روز شدن نام ماه با همان ماه سال، برگزاری جشن بود. پنجمین روز هر ماه را اسفندروز (سپندارمذ) می‌نامیدند که لقب ملی زمین است. یعنی گستراننده، مقدس، فروتن. زمین نماد عشق است چون با فروتنی، تواضع و گذشت به همه عشق می‌ورزد. زشت و زیبا را به یک چشم می‌نگرد و همه را چون مادری در دامان پر مهر خود امان می‌‌دهد. به همین دلیل در فرهنگ باستان اسپندارمذگان را به عنوان نماد مهر مادری و باروری می‌پنداشتند.
ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه نوشته است که ایرانیان باستان این روز را روز بزرگداشت زن و زمین می‌دانستند. به همین علت پنجمین روز ماه اسفند را روز سپندارمذگان روز عشق و مهرورزی می‌نامند.
البته گروهی معتقدند طبق تاریخ باستانی که در آن ماه‌های سال ۳۰ روز است، باید ۶ روز ماه تابستان را که در تاریخ امروز شمسی وجود دارد از ۵ اسفند کسر کرد و به این ترتیب روز ۲۹ بهمن‌ماه، را به عنوان روز سپندارمذگان می‌شناسند. اما برخی طبق سنت کهن همچنان پنج اسفند را گرامی می‌دارند.
خیام با دانش شگفت و عظیم خود دریافت که ۶ ماه ابتدای سال ۳۱ روز است و امروز دانشمندان با بررسی آنچه خیام کشف کرده، مهر دوباره تائید بر آن زده‌اند. به واقع گاهشماری خیامی دقیق‌ترین گاهشماری جهان است.
از سوی دیگر گاهشماری باستانی ایران که حدود ۸ هزار سال قدمت دارد هم در نوع خود بی‌نظیر است و در زمان خود بهترین گاهشماری محسوب می‌شده است. اما آن گاهشماری ۶ روز عقب‌تر از گاهشماری خیام است و به همین علت در تاریخ برخی جشن‌ها و رسوم کهن اختلافاتی وجود دارد.
از این رو امروزه معتقدند که بهتر است ۶ روز ۲۹ بهمن تا ۵ اسفند را به عنوان هفته عشق و مهرورزی بنامیم.
“برگرفته از یادداشت استاد فریدون جنیدی در وب‌سایت مهر میهن”
مطالب دیگر:
چگونه پزشکان در چین به قاتلان تبدیل می‌شوند؟
