ظرف دو روز، هردو شرکت جانسون اند جانسون و اِلی لیلی، به دلیل نگرانیهای ایمنی درخصوص «درمان» مورد انتظار ویروسی کشنده که نزدیک به ۴۰میلیون نفر را آلوده و ۱میلیون نفر را در سراسر جهان کشته است، آزمایشهای بالینی مربوط به واکسن ویروس کرونا را بهترتیب در ۱۲ و ۱۳اکتبر۲۰۲۰، متوقف کردند.
گرچه مشخص نیست که هر دو شرکت چه زمانی میتوانند آزمایشات بالینیشان را از سر بگیرند یا شرکتکنندگان آنها درحال تجربه چه وضعیتهای خاصی هستند، اما توقف ناگهانی کار این دو شرکتِ پیشگام، باعث تازه شدن بحث درباره ایمنی واکسن ویروس کرونا و عوارض جانبی احتمالی آن شده است.
یکی از نگرانیهای مهم درباره واکسن ویروس کرونا افزایش آنتیبادی وابسته به آن (ADE) است، پدیدهای که میتواند به افزایش شدت عفونت ویروسی کمک کند. در صورت بروز افزایش آنتیبادی وابسته به واکسن، آنتیبادیهایی که با تزریق واکسن تحریک میشوند، بهجای خنثیسازی ویروس، باعث افزایش ورود ویروس به سلولها و همانندسازی ویروس میشوند. پدیده افزایش آنتیبادی وابسته به واکسن میتواند باعث واکنشهای شدید ایمنی، از جمله مرگ سریع شود.
برخلاف روشی که آنتیبیوتیکها باکتریها را مورد هدف قرار میدهند و از بین میبرند، چنین دارویی با دامنه اثر وسیع برای ویروسها وجود ندارد. بیشتر داروهای ضدویروسی عامل بیماریزا را از بین نمیبرند. این داروها درعوض، با دادن زمان بیشتری به سیستم ایمنی بدن برای پاسخ به ویروس، از تکثیر آن جلوگیری میکنند. هنگامی که سیستم ایمنی بدن در این جنگ پیروز شود، حافظهٔ آنتیبادیِ اختصاصیِ تولیدشده برای خنثیسازی ویروس را ایجاد میکند. وقتی بدن دوباره به همان ویروس آلوده شود، چنین حافظهای سیستم ایمنی بدن را فعال کرده و بهسرعت تعداد زیادی آنتیبادی برای مقابله با عامل بیماریزا تولید میکند.
این همان ایدهای است که واکسنها، عمدتاً براساس عوامل غیربیماریزایی ساخته شدهاند که از ویروس تقلید میکنند تا بدن را با مصونیت اکتسابی به برخی عوامل بیماریزا آماده کنند.
اثر افزایش آنتیبادی وابسته به واکسن، گرچه هنوز به درستی درک نشده است، اما برای اولین بار در ویروس دانگ کشف شد. هنگامی که شخصی برای اولین بار به ویروس آلوده میشود، ممکن است تب، سردرد، درد عضلانی و مفاصل و کهیر و جوشهای پوستی داشته باشد. از هر ۱۰۰۰ نفر، یک نفر علائم شدیدی مانند خونریزی، شوک و تب خونریزیدهنده دارد. این نسبت درصورتی که فرد مجدداً به ویروس آلوده شود میتواند ۱۰ برابر بیشتر باشد.
در آزمایشات بالینی برای واکسن دانگ، واکسنی ساخته شده توسط سانوفی که هر چهار سروتیپ ویروس دانگ را هدف قرار میدهد، ۲۹۵ کودک از ۲۰۴۳۹ کودک (۱.۴۴درصد) پس از دریافت دوز سوم واکسن، در سال پنجم در بیمارستان بستری شدند که بیشتر احتمالاً نتیجه اثر افزایش آنتیبادی وابسته به واکسن بود.
علاوهبر ویروس دانگ، افزایش آنتیبادی وابسته به واکسن، در ویروس نقص سیستم ایمنی انسان (HIV)، ویروس صفاقی عفونی گربهسان، سندرم حاد تنفسی ویروس کرونا (SARS-CoV) و سندرم تنفسی وابسته به ویروس کرونای خاورمیانه (MERS-CoV) نیز مشاهده شده است.
تاکنون فقط ویروس آبله در میان میلیونها ویروس موجود در طبیعت، از طریق واکسیناسیون از بین رفته است. برای ویروسهای پیچیدهتر، تولید واکسنها با توجه به اثر افزایش آنتیبادی وابسته به واکسن و توالی ویروسهایی که جهش خود را حفظ میکنند، با مشکلات و نتایج مختلفی روبرو شدهاند.
با توجه به این واقعیت که ویروس کرونای جدید (کووید۱۹)، ۸۰درصد همانند سندرم حاد تنفسی ویروس کرونا (SARS-CoV) و ۵۴درصد همانند سندرم تنفسی وابسته به ویروس کرونای خاورمیانه (MERS-CoV) است، به احتمال زیاد افزایش آنتیبادی وابسته به واکسن در ویروس کرونای جدید رخ خواهد داد و کسانی که واکسن تزریق میکنند در صورت آلودگی با سویههای ویروس جهشیافته، با آسیبپذیری بیشتری مواجه خواهند شد.
برخی از دانشمندان برای به حداقلرساندن اثر احتمالی افزایش آنتیبادی وابسته به واکسن، بهینهسازی طراحی واکسن مانند کاهش آنتیبادیهای غیرخنثیکننده یا تنظیم دوزهای واکسن را پیشنهاد کردهاند. اما، با توجه به ماهیت ناپایدار ویروس کرونا و میزان جهش بالا بهدلیل ساختار آرانای (آرانای نوعی مولکول ژنتیکی است که در معرض تخریب شیمیایی در محیط قرار دارد)، این میتواند چالش مهمی برای دانشمندان در مسابقه رو در رو برای تولید واکسن باشد.
در طول تاریخ، چند پاندمی، موج دوم کشندهتری را مشاهده کردهاند، مانند آنفلوآنزای اسپانیایی در سال ۱۹۱۸ و بیماری همهگیر اچوانانوان در سال ۲۰۰۹. درحالیکه مسیرهای آلودگی به ویروس و گروههای آسیبپذیر مورد هدف آن بسیار پویا است، اما منطقی است که بپرسیم آیا افزایش آنتیبادی وابسته به واکسن میتواند یکی از عواملی باشد که باعث ایجاد موج مرگبار دوم شده است یا خیر.
از سوی دیگر، از منظر فرهنگ سنتی چین، همیشه اعتقاد بر این است که ارتباط عمیقی بین ذهن و بدن انسان وجود دارد و اگر پدیدههای سطحی را کنار بگذاریم، فاجعهها اغلب شاخصی از انحطاط قلب و استانداردهای اخلاقی مردم است.
در علم مدرن نیز رابطه بین ذهن و جسم بهطور گستردهای شناخته شده است. طبق یک نظرسنجی تصادفی در سال ۲۰۱۴ در مؤسسه هاروارد اوشر، ۱۹درصد بزرگسالان در ایالات متحده دستکم از یک روش درمانی ذهن و جسم در سال ۲۰۱۳ استفاده کرده بودند. در این گزارش اینطور نتیجهگیری شده بود: «مدیتیشن، تصویرسازی ذهنی و یوگا متداولترین روشهای مورداستفاده بودند.»
یکی از چنین سیستمهایی که باعث بهبود ذهن و جسم میشود، فالون دافا است. فالون دافا یا همان فالون گونگ یک روش چیگونگ و مدیتیشن باستانی برای پالایش و پرورش بدن و ذهن مبتنی بر اصول حقیقت، نیکخواهی و بردباری است که یادگیری آن برای عموم آزاد است و آموزشهای آن بهصورت کاملاً رایگان در وبسایت fa.falundafa.org در دسترس عموم قرار دارد. در اوایل سال ۱۹۹۸ یک نظرسنجی از حدود ۱۰هزار تمرینکننده فالون گونگ در استان هیلونگجیانگ نشان داد که ۹۵درصد از شرکتکنندگان پس از شروع تمرین فالون دافا رشد و بهبود قابلتوجهی را در سلامتیشان گزارش کردند.
درحالیکه دانشمندان برای تولید واکسنها و داروهای نجاتدهنده انسان برای درمان کووید۱۹کشنده درحال مسابقه هستند، ارزش آن را دارد که درباره خودمان تأمل کنیم: آیا دلیل عمیقتری برای ویروس کرونا وجود دارد؟ آیا میتوانیم از درون، درمانی پیدا کنیم؟
نوشته: مینگهویی
مطالب دیگر:
راه ابریشم، از شکوه باستان تا زوال امروزی
آخر زمان و ماهیت مکتب پیشرفتگرایی
شیوع بیماری تب مالت در چین به واسطه مزارع و دامها
متخصص امور سیاسی: ایالات متحده باید در کنار گروههای مانند فالون گونگ بایستد
