در صورتیکه فشارخون بالا دارید، آب گریپ فروت به همراه پالپ آن «گوشت میوه» مزایای زیادی برای شما دارد. هرچند گریپ فروت تداخلات دارو- غذایی زیادی نیز دارد که باید نسبت به آن محتاط باشید. مثلا هنگامِ مصرف همزمان برخی داروهای ضدفشارخون و استاتینها «گروهی از داروهای کاهنده چربی خون». من درادامه از مزایا و معایب خوردن گریپ فروت و نوشیدن آبمیوه آن گفتهام؛ ولی اگر شما درحال مصرف دارویی هستید، حتما بروشور اطلاعات دارویی آن را که در جعبه دارو وجود دارد، چک کنید تا ببینید که آیا تداخلی در مصرف همزمان آن با گریپ فروت ذکر شده است یا نه.
چرا گریپ فروت برای فشارخون خوب است؟
گریپ فروت میوهای از خانواده سیتروسها و سرشار از ویتامین C است. تنها میوهای از این خانواده که حداقل نیمی از نیاز روزانه شما به این ویتامین را برطرف میکند. همچنین حاوی بیوفلاونوئیدهای سیتروس است که عملکرد قوی آنتیاکسدانتی و ضدالتهابی دارند. این آنتیاکسیدانتها به محافظت از دیواره سرخرگها«شریانها»، از سخت شدن و انسداد «تصلب شرایین» کمک میکنند. تصلب شرایین عاملی کلیدی در افزایش فشارخون در سنین بالاتر است.
گریپ فروت به عنوان منبعی از پتاسیم، به تخلیه سدیم از طریق کلیهها کمک میکند که باعث کاهش احتباس مایعات دربدن شده و فشارخون را کاهش میدهد.
گریپ فروت به عنوان منبعی از پتاسیم، به تخلیه سدیم از طریق کلیهها کمک میکند که باعث کاهش احتباس مایعات دربدن شده و فشارخون را کاهش میدهد. مثلا مشاهده شد افرادی که فشارخون بالا، بهطور متوسط ۲/۱۴روی ۹/۸ سانتیمتر جیوه دارند، با نوشیدن روزانه ۵۰۰ میلیلیتر از آبمیوه سوییتی، فشار خونشان طی ۵ هفته به ۶/۱۳ روی ۱/۸ رسید.
سوییتی میوهای حاصل از پیوند گریپ فروت با پامِلو،است که هر دو از خانواده سیتروسها هستند. این میوه شیرین و بدون دانه میباشد، ظاهرش شبیه گریپ فروت بوده و به آن اوروبلانکو «طلای سفید» نیز میگویند.
چرا گریپ فروت برای کلسترول خوب است؟
ضخامت پوسته بیرونی گریپ فروت و لایه سفید زیر پوست خارجی، نسبت به اغلب میوههای خانواده سیتروس بیشتر است. این بخشها سرشار از پکتین هستند. پکتین، یک نوع فیبر محلول در آب است که جذب کلسترول را کاهش میدهد. از طرفی ترکیبات فلاونوئیدی دیگری نیز در این میوه وجود دارند که کلسترول را کاهش میدهند.
آب گریپ فروت توسرخ بیشترین تاثیر را دارد و میتواند کلسترول بد «LDL» را تا ۱۵ درصد کاهش دهد. این اثربخشی در کاهش LDL ، برای گریپ فروت معمولی بهمیزان ۷ درصد است.
تداخلات دارویی گریپ فروت
آب گریپ فروت با جذب و متابولیسم بسیاری از داروها تداخل ایجاد میکند. و نتیجه نهایی تداخل فوق این است که علیرغم تجویزِ داروها با دوز استاندارد، غلظتشان در خون بیش از حد افزایش مییابد. این تداخل بهطور تصادفی و زمانی کشف شد که محققین درحال بررسی تاثیر نوشیدن الکل بر جذب یک داروی ضدفشارخون بهنام فلودیپین را بودند.
گریپ فروت دقیقا چقدر بر غلظت داروها موثر است؟
محققین کشف کردهاند که گریپ فروت در مسیرهایی تغییر ایجاد میکند که باعث مهارِ داروها در بدن میشود. این تغییرات منجر به افزایش غلظت موثر دارو در خون میگردد و از آنجاییکه برخی از تغییرات حداقل تا ۲۴ ساعت در بدن ادامه مییابند، مصرف مرتب آب گریپ فروت یا میوه آن باعث میشود که غلظت برخی داروها در بدن تا حد بروز علایم مسمومیت دارویی «اُوِر دوز» افزایش یابد.
چه داروهایی با گریپ فروت تداخل دارند؟
لیست داروهایی که تداخل آنها با گریپ فروت شناخته شده، مرتبا بیشتر میشود؛ و این لیست شامل برخی داروهای ضدفشارخون «عمدتا از دسته بلوک کنندههای کلسیم مثل فلودیپین، نیکاردیپین، نیفدیپین و وراپامیل»، برخی بتابلاکرها «مثل کارودیلول که در نارسایی احتقانی قلب کاربرد دارد»، برخی داروهای ضدقندخون «مثل رپاگلینید»، داروهای ضدآریتمی «مثل آمیودارون، کینیدین، دیزوپیرامید»، آنتیهیستامینها، داروهای ضدویروس، سرکوب کنندههای سیستم ایمنی، خوابآورها، داروهای مورد استفاده در درمان اختلالات نعوظ «مثل سیلدنافیل، تادالافیل، واردنافیل»، برخی داروهای ضدمیگرن و داروهای اِستاتینی که در درمان افزایش کلسترول خون نقش دارند.
آیا شما از داروهای گروه اِستاتین مصرف میکنید؟
اِستاتینها در موارد بسیاری برای فشارخون بالا تجویز میشوند. علت این تجویز فارغ از میزان کلسترول خون شما، این است که این داروها ممکن است خطر احتمالی آینده برای بروز حملات قلبی و سکته را کاهش دهند.
مصرف یک عدد لوواستاتین همراه یک لیوان آب گریپ فروت، همان غلظت دارویی را ایجاد میکند که مصرف ۱۲ قرص لوواستاتین با آب معمولی!
محققین دریافتهاند که مصرف یکی از داروهای استاتینی- لوواستاتین- همراه یک لیوان آب گریپ فروت، همان غلظت دارویی را ایجاد میکند که مصرف ۱۲ قرص با آب معمولی.
هرچند در مورد سایر استاتینها، این تداخل اِستاتین- گریپ فروت ممکن است آنقدر بارز نباشند. مثلا یک مطالعه نشان داد که آب گریپ فروت تاثیری بر جذب پِراواستایتن «یک داروی استاتینی دیگر»، ندارد. در مورد سیموواستاتین نشان داده شد که خوردن یک عدد قرص ۴۰ میلیگرمی آن با ۲۰۰ میلیلیتر آب گریپ فروت، بهجای یک لیوان آب، جذب سیمواستایتن را تا ۴ برابر افزایش میدهد.
چقدر اثر گریپ فروت طول میکشد؟
محققین آزمایشاتی برای بررسی این موضوع انجام داده و به این نتیجه رسیدند که مصرف سیمواستایتن با مقادیر زیاد آب گریپ فروت بهصورت روزانه، روزی دو تا سه لیوان، جذب این دارو و غلظت خونی آن را تا ۱۲ برابر افزایش میدهد.
اما هرچه فاصله بین مصرف سیمواستاتین با آخرین لیوان آب گریپ فروت بیشتر شد، این افزایش در غلظت خونی دارو نیز کمتر مشاهده میشد؛ بهطوریکه وقتی فاصله زمانی مصرف آب گریپ فروت و سیمواستایتن به ۷ روز رسید، دیگر افزایش چشمگیری در غلظت خونی دارو دیده نشد.
آیا افزایش جذب دارو مهم است؟
افزایش غلظت خونی بهمیزان بیش از حد معمول برای هر دارویی، خطر تشدید عوارض جانبی را زیاد میکند و میتواند به اثرات زیانبخش حاصل از سمیت دارویی منجر شود. این اثرات در بروشور اطلاعات دارویی بسته داروییتان، لیست شده است.
این احتمال وجود دارد که چنین تداخلی، در برخی موارد عملا مزایایی داشته باشد؛ گرچه چنین مسالهای هنوز بحثبرانگیز است. مثلا در یک مطالعه اخیر نشان داده شد که افزایش غلظت خونی داروهایی مثل سیموواستاتین و لوواستایتن که بهدلیل تداخل فوق بود، در یک فرد ۶۰ ساله با کلسترول LDL بالا، باعث شد تا احتمال خطر بیماری قلبی در او مشخصا کاهش یابد. بهعبارتی، این تداخل بهدلیل افزایش اثر پایین آورندگی چربی خون توسط سیمواستاتین و احتمالا اثرات آنتیاکسیدانتی گریپ فروت، مفید درنظر گرفته شد. و از آنجاییکه خواص آنتیاکسیدانتی گریپ فروت، خطر عارضه جانبی درد عضلانی ناشی از سیمواستاتین را به حداقل میرساند؛ محققین حتی توصیه میکنند مصرف آب گریپ فروت در افرادی که داروهای اِستاتینی مصرف میکنند، نباید ممنوع شود.
این مسالهای بحثبرانگیز است. مهم است که بروشور حاوی اطلاعات داروی مصرفی خود را چک کنید، و اگر دستورِ اجتناب از مصرف همزمان دارویتان با گریپ فروت یا آبمیوه آن در بروشور ذکر شده بود، طبق آن عمل کنید.
بهترین توصیه
شدت بروز تداخلات دارو- گریپ فروت بین افراد مختلف، متفاوت است ولی درافراد مسنتر ممکن است شدیدتر باشد. تا زمانیکه یک آزمایش ساده، دردسترس باشد که با کمک آن بتوان نوع پاسخ بدن شما به چنین تداخلاتی را پیشبینی کرد، بهترین توصیه ما پیروی از دستورات برگه ای است که همراه دارو شماست و حاوی اطلاعات مورد نیاز برای مصرف یک داروست.