شی جین‌پینگ رهبر چین در سی‌امین سالگرد تأسیس منطقه‌ی ویژه‌ی اقتصادی پودونگ در شانگهای گفت «باید تلاش شود تا این منطقه به پیشگام اصلاحات و گشایش اقتصادی در سطوح بالاتر بدل شده و در ایجاد یک کشور سوسیالیستی مدرن، طلایه‌دار و الگوی دیگر مناطق به شمار بیاید.»
شی در سخنان خود بیش از ۳۰ بار از واژه‌ی «گشایش» استفاده، و بر الزام «نمایش مطلوب مفاهیم چینی، روح چینی و مسیر چینی به جهان» تأکید کرد.
این کنفرانس که در تاریخ ۱۲ نوامبر و با حضور لی کیانگ دبیر کمیته‌ی شهرداری شانگهای، لیو هه معاون شورای ایالتی، چن شی مسئول دپارتمان سازماندهی کمیته مرکزی حزب کمونیست و همچنین هه لیفنگ مدیر کمیسیون توسعه و اصلاحات برگزار شد.
لی که چیانگ نخست وزیر و راهبر اصلی سیستم اقتصادی چین در این جلسه حاضر نبود، در حالی که شی جین‌پینگ به جای ارسال پیام ویدیویی ترجیح داد شخصاً در آن حضور به هم رساند.
سیستم اقتصادی در آستانه فروپاشی است
حضور شی جین‌پینگ در کنفرانس پودونگ همزمان شده با مشکلات فراوانی که بازار سهام کشور چین با آن دست به گریبان است. سیستم اقتصادی چین در آستانه‌ی فروپاشی قرار گرفته، و بحران ناشی از بدهی‌های انباشته از سوی دولت‌های مالی و شرکت‌های دولتی کشور را به شدت تهدید می‌کند.
طبق گزارش رسانه‌های چینی، حدود ۶۹ درصد وام‌هایی که قرار بود به شرکت‌های خصوصی چین طی سه ماه اول سال ۲۰۲۰ پرداخت شود معلق شده، و مشکلات فراوانی در زمینه‌ی بازپرداخت اقساط وام‌های دریافتی در شرکت‌های دولتی نیز به چشم می‌خورد.
بعنوان مثال گروه خودروسازی برلیانس که عنوان رسمی آن هولدینگ هواچین گروپ است و دولت ایالتی لیائونینگ مالکیت آن را بر عهده دارد از ابتدای ماه اکتبر به این سو قادر به پرداخت ۱ میلیارد یوان (در حدود ۱۵۲ میلیون دلار) به سهام‌داران خود نبوده است. شرکت دیگری که تحت مالکیت دولت ایالتی لیائونینگ است، یعنی شنیانگ شنگجینگ انرژی نیز با دیون بسیاری روبروست و در تاریخ ۱۳ نوامبر شرکت زغال‌سنگ یونگچنگ که متعلق به دولت ایالتی هنان است نتوانست سود سهام یک میلیارد یوانی خود را به سهامدارانش پرداخت کند.
علاوه بر این، گروه زیگوانگ بزرگترین تولید کننده نیمه‌هادی‌ها در کشور چین و سومین سهامدار بزرگ «شرکت بین‌المللی تولید نیمه‌هادی» که یکی از برجسته‌ترین شرکت‌ها در این کشور به شمار می‌آید، پس از اینکه گروه مؤسس آن متعلق به دانشگاه چین پس از بحران مالی اعلام ورشکستگی کرد، در آستانه انحلال قرار گرفته است.
بدهی‌های گروه زیگوانگ حالا به بیش از ۲۰۰ میلیارد یوان (حدود ۳۰ میلیارد دلار) رسیده است. طبق گزارش رسانه‌های چینی، این گروه درخواست کرده تسویه وام یک میلیارد یوانی که قرار بود در تاریخ ۹ نوامبر انجام شود به تعویق بیافتد؛ اما این درخواست از سوی بانگ آنهویی مورد پذیرش قرار نگرفته است.
بازار بدهی در کشور چین حالا با وضعیت دشواری روبرو شده که در سال‌های پیشتر مشاهده نمی‌شد. این وضعیت عمدتاً ناشی از عدم پرداخت بدهی‌ها در سررسید مقرر، انحلال شرکت‌های سرمایه‌گذاری دولتی و همچنین عدم امکان بازپرداخت سود سهام از سوی شرکت‌هاست. نگرانی و اضطراب زیادی نیز بر بازار حکمفرماست. مشکلات بوجود آمده در تأمین سرمایه باعث شده زنجیره‌ای از صندوق‌های سرمایه‌گذاری مجدد از هم بگسلد و این مسئله می‌تواند به شکست سیستم مالی و اقتصادی بیانجامد.
از ابتدای سال ۲۰۱۹ بدین سو، اقتصاد چین وارد منطقه‌ای شد که پکن آن را «پیشرفت شرکت‌های دولتی و عقب‌نشینی شرکت‌های خصوصی» نامیده است. این بدان معناست که سران ارشد رژیم شروع کرده‌اند به سرمایه‌گذاری‌های کلان و اعمال کنترل بر سرمایه‌های خصوصی.
به عنوان مثال حزب کمونیست چین کنترل خود بر شرکت‌های خصوصی بزرگی همچون علی بابا، تن سنت و جیدی.کام که نفوذ گسترده‌ای در این کشور دارند را تشدید کرده است. این حزب همچنین دستور داده تا ارائه‌ی لیستی از بزرگترین شرکت‌های خصوصی با عنوان Ant Financial که همه‌ساله منتشر می‌شد نیز تعلیق شود.
حزب کمونیست در نظر دارد در راستای امکان نقش‌آفرینی هرچه بیشتر شرکت‌های دولتی در اقتصاد کشور چین، کانال‌های مالی شرکت‌های خصوصی در راستای گسترش سهام خود را کاهش دهد تا از این پس مردم تنها امکان داشته باشند سهام شرکت‌های دولتی را انتخاب کنند. اما مشکلات فراوان مالی که شرکت‌های دولتی با آنها دست به گریبان هستند نشان می‌دهد وضعیت کنونی اقتصاد چین بسیار وخیم است.
در تاریخ ۶ نوامبر و در جلسه‌ی اجرایی شورای دولتی حزب کمونیست چین، لی‌که‌چیانگ نخست وزیر این کشور صریحاً اعتراف کرد «تحت شرایط ویژه و دشواری ناشی از پاندمی کرونا، ما اصرار داریم دولت به عنوان الگویی از ادامه‌ی زندگی با بودجه‌ی محدود محسوب شود.»
در گذشته حزب کمونیست برای پنهان کردن مشکلات مختلف اجتماعی و اقتصادی به رشد سریع اقتصادی این کشور متوسل می‌شود، اما در حال حاضر و به دلیل رکود اقتصادی فراگیر تمامی تضادها و مشکلات خود را نمایان کرده‌اند.
کاهش درآمدهای دولت‌های محلی، بی‌ثباتی اجتماعی ناشی از نرخ بالای بیکاری و همچنین بی‌عدالتی‌های اجتماعی ناشی از قیمت‌های روزافزون می‌تواند رژیم را با چالش‌های زیادی روبرو سازد.
به عنوان مثال می‌توان به دریافتی مستمری‌بگیران دولتی اشاره کرد. در تاریخ ۶ نوامبر حزب کمونیست دستورالعملی با عنوان «صد پرسش در راستای یادگیری و راهنمایی» را که چکیده‌ای بود از جلسه‌ی عمومی و پنجم این حزب، برای جهت‌دهی آتی به سیستم اجتماعی و اقتصادی کشور چین منتشر کرد. در این دستورالعمل بیان شده «پیش‌بینی می‌شود صندوق بیمه‌ی بازنشستگی کارکنان دولت تا سال ۲۰۲۹ با کسری مواجه بوده و تا سال ۲۰۳۶ کلاً خالی شود. ضمناً انتظار می‌رود صندوق بیمه‌ی درمانی کارکنان دولت نیز تا سال ۲۰۲۴ کسری داشته باشد.»
استفاده‌ی هرچه بیشتر از شعار برای پوشاندن مشکلات
پس از اینکه حزب کمونیست چین قانون امنیت ملی را در هنگ‌کنگ به اجرا درآورد و به شکلی آشکار وضعیت «یک کشور و دو سیستم» را در این شهر نقض کرد، دست به تصویب قطعنامه‌ای زد که مطابق آن چهار قانون‌گذار هنگ‌کنگی طرفدار دموکراسی سلب مسئولیت شدند. این مسئله به خشم مردم هنگ‌کنگ انجامید. اقدامات حزب کمونیست در راستای تضعیف دموکراسی در هنگ‌کنگ اما تنها سبب آن خواهد شد که سرمایه‌گذاران خارجی علاقه‌ی خود به سرمایه‌گذاری در این ناحیه را از دست بدهند.
ضمناً در تاریخ ۱۲ نوامبر دونالد ترامپ رییس جمهور ایالات متحده دستورالعملی صادر مبنی بر ممنوعیت هرگونه سرمایه‌گذاری از سوی شرکت‌ها و افراد آمریکایی در ۳۱ شرکت چینی تحت مالکیت یا کنترل ارتش این کشور (ارتش آزادیبخش خلق) به دلایل امنیتی. بدین ترتیب سرمایه‌گذاران خارجی نه تنها سرمایه‌گذاری‌های خود در چین را کاهش خواهند داد، که حتی بر روی شرکت‌های چینی که در خارج از این کشور فعالند و در لیست مزبور حضور دارند را نیز سرمایه‌گذاری نخواهند کرد. بدین ترتیب مشخص می‌شود ایالات متحده تلاش می‌کند از طریق بازارهای مالی بر حزب کمونیست فشار وارد کند.
اینکه شی جین‌پینگ ترجیح داده در کنفرانس پودونگ حاضر شود و ۳۰ بار از واژه‌ی «گشایش» استفاده کند دقیقاً در راستای اعتمادسازی با دنیای خارج و حل مشکلات اقتصادی این کشور بوده است. بدیهی است که شی درک نمی‌کند دخالت‌های حزب کمونیست در هنگ‌کنگ باعث شده دنیای خارج اعتمادش را نسبت به پروپاگاندای گشایش اقتصادی از دست بدهد.
«مفاهیم چینی، روح چینی و مسیر چینی» که شی از آن صحبت می‌کند تنها یک شعار کمونیستی است. شی با سخن گفتن از مسیر چینی دقیقاً به این مسئله اشاره دارد که حزب کمونیست چین هرگز از قوانین و کنوانسیون‌های بین‌المللی سازگار با دموکراسی تبعیت نخواهد کرد و برنامه‌ی خود برای گسترش هژمونی را تشدید خواهد کرد. شعار «مفاهیم چینی و روح چینی» نیز صرفاً برای شستشوی مغزی مردم چین و القای تصور «یک قدرت بزرگ و یک کشور قدرتمند» ارائه می‌شود تا بتواند عزت نفس ملی آنها تحریک کرده و بدین ترتیب سرپوشی بگذارد بر درد و رنجی که آنان تحت استبداد حزب کمونیست متحمل می‌شوند.
با این حال در شرایط کنونی بین‌المللی و داخلی، رکود اقتصادی چین تا مدتها ادامه خواهد داشت. «مفاهیم چینی، روح چینی و مسیر چینی» صرفاً به معنای تشدید و ادامه‌ی استبداد حزب کمونیست خواهد بود و نمی‌تواند منجر به رفع مشکلات داخلی رژیم از جمله بی‌عدالتی‌های گسترده و فراگیر اجتماعی شود. گسترش هژمونی نیز، بویژه به دلیل انزوای بی‌سابقه‌ی این کشور توسط جامعه‌ی بین‌الملل، چرخه‌ی بسته و درونی اعضای حزب، و تغییرات وسیعی که یک قرن است مشاهده نشده، محقق نخواهد شد و بدین ترتیب اقتصاد کشور چین در یک جاده‌ی بدون بازگشت قرار خواهد گرفت.
هویدونگ ژانگ نویسنده این مقاله پیشتر در بخش املاک و مستغلات و صنایع سنگین در چین فعال بوده و از ابتدای سال ۲۰۲۰ تفسیرهای اقتصادی اپک تایمز را به انجام می‌رساند.
نظرات بیان شده در این مقاله صرفاً نظرات شخصی نویسنده است و لزوما دیدگاه‌های اپک تایمز را منعکس نمی‌کند.
مطالب دیگر:
هیئت تحریریه اپک تایمز: آمریکایی‌ها باید مقابل حمله به انتخابات ایستادگی کنند
آنچه در پشت نقشه‌های سوسیالیست‌ها پنهان است
کارشناسان: اتفاق در حال وقوع در انتخابات ایالات متحده شبیه همان اتفاقی است که در ونزوئلا روی داد
جیمز فانل: چین مشتاق پیروزی بایدن است تا سیاست شکست خورده کسینجر را احیا کند
