بنابر نظریه دکتر اریک برن (روانشناس)، حالات نفسانی هر شخص دارای سه بخش والد، بالغ و کودک میباشد، در این مبحث شما حالات نفسانی را در درون خود خواهید یافت و به اثرات آنها بر زندگیتان پی خواهید برد.
بخش والد
بخش والد، مجموعه بزرگی از پیامها و حوادث و وقایع بیرونی میباشد که در سالهای ابتدایی زندگی هر فرد، در ذهن او حک میشود. هنگامی که چیزی برای ما رخ میدهد، افکار ما یک مسیر از پیش تعیین شده را میپیماید. آن محرک، پیامهای والد را فعال میکند. ما همانند والدین خود صحبت میکنیم، عمل میکنیم و حتی میاندیشیم.
هزاران پیام سودمند در ذهن وجود دارند که به صورت خودکار از ما محافظت میکند. مانند: روشن نکردن کبریت در پمپ بنزین، آسیب نزدن به دیگران هنگام عصبانیت، دزدی نکردن و بسیاری دیگر که از ما مراقبت میکند.
عکس این مطلب نیز صادق است. ممکن است والدین ما مرتکب اشتباهات کوچک و بزرگی شدهاند، بنابراین برخی پیامهایی را که در ذهن ما حک کردهاند، ممکن است بسیار مضر باشد. البته در این صورت، با توجه به اینکه والدین ما، الگوهای رفتاری خوبی نداشتند، آنها را میتوانیم ببخشیم.
ساختار والد به دو بخش « والد حمایتگر» و « والد انتقادگر» تقسیم میشوند.
والد حمایتگر
بخش مثبت و مفید والد حمایتگر که به ما میآموزد با خود و دیگران مهربان باشیم.
و تشویق میکند تا بدون ترس از شکست، دست به تجربه بزنیم و قدرت خطرپذیری داشته باشیم.
والد انتقادگر
جنبه منفی والد انتقادگر، ما را مسبب شکست و بدبختی خود و دیگران میداند. اشتباهات ما را مییابد و با طرح مسائل غیر منطقی، ذهن ما را درگیر میسازد و آرامش را از ما میگیرد، ما را از واقعیتها دور ساخته، از رسیدن به اهداف باز میدارد و با خویشتن خویش بیگانه میسازد. این گونه افراد از زمان حال و اکنون لذت نمیبرند و حس افسردگی، گناه، خشم، غم و تنهایی را تجربه میکنند.
خانم خانهداری که پیامهای والد انتقادگر، مرتب به او گوشزد میکند که تو باید تمام تلاش خود را بکنی تا بتوانی مادری ایدهآل، همسری فداکار، آشپزی توانا و عاشقی بیهمتا باشی، او نمیتواند از خودش راضی باشد و ذهنش همواره منفی است که آیا خوب هستم؟
این پیامها ما را بدون هیچ آرامشی تشویق به تلاش بیشتر و بیشتر در جهت اهدافی که واقعبینانه و منطقی نیست میکند. با تمام این تلاشها، از زندگی راضی نبوده و افسردگی هر از گاهی ما را عذاب میدهد و این سوال همیشه در ذهن تکرار میشود که آیا این همان چیزی بود که از زندگی میخواستیم؟
پیامهای والد انتقادگر
پیامهای والد انتقادگر، جهت دهنده زندگی هستند؛ مانند:
– اگر میخواهید کاری درست انجام شود، فقط خودتان باید انجامش دهید.
-وقتی تصمیمی گرفتی باید تا آخر آن بروی.
-بعد از هر شادی، غم است.
-جدی باش.
– سختکوش باش.
– کارها را نمیتوانی درست انجام دهی.
– مورد تایید باش.
– مورد توجه باش.
بخش بالغ
هنگامی که ما با جمعآوری اطلاعات مورد نیاز، تمامی گزینهها و راههای موجود را میسنجیم، و با دیدی واقع بینانه با مسئله بهوجود آمده روبهرو میشویم، حالت نفسانی بالغ بر ما تسلط دارد.
ویژگیهای بالغ
– مرور پیامهای والد، توجه به عقاید گذشته، برای تشخیص این که آیا آنها مناسب زمان حال هستند یا نه.
– توجه نکردن به پیامهای مضر والد انتقادگر و حفاظت از کودک در مقابل آن.
– فعال کردن پیامهای والد حمایتگر برای تشویق کودک یا رسیدن به یک هدف.
– در نظر گرفتن احساسات کودک و اجازه دادن برای تفریح و شادی.
– ایجاد ارتباط بین حالتهای نفسانی والد، بالغ و کودک در ساختار شخصیت و تبدیل نیروهای مثبت بالقوه والد و کودک به بالفعل.
بخش کودک
اگر بیاموزید که چگونه حالت نفسانی کودک خود را بشناسید، آن را در اختیار بگیرید و حمایت کنید، اطمینان داشته باشید که میتوانید از این طریق منافع سرشاری را عاید خود نمایید.
کودک به دو شکل خود را نشان میدهد: «کودک انطباق یافته» و« کودک طبیعی».
-کودک انطباق یافته، رفتار خود را تحت تسلط و تاثیر والد تغییر میدهد و یا اصلاح میکند.
-هر انسانی در هر سنی آن را داراست.
– بخشی از وجود شماست که رفتارهای خاصی را آموخته است به طوری که بتوانید ادامه حیات دهید و زندگی خود را با نظرات و موافقت والدین پیش ببرید.
– ممکن است آموخته باشید از مردم دوری کنید یا همیشه در جلب رضایت آنها باشید و یا در مقابل آنها جبههگیری کنید.
– کودک طبیعی، آن بخش از شخصیت است که آزاد، خلاق، شاد، عاشق تفریح و یا حتی خودخواه و پرخاشگر است.
گامی کوچک به سوی رهایی
وقتی خیلی کوچک هستیم، دو تصمیم مهم میگیریم. در باره خود و درباره دیگران و
یکی از این چهار حالت را برای زندگی خود انتخاب میکنیم:
-من خوب نیستم، تو خوب هستی.
– من خوب نیستم، تو هم خوب نیستی.
– من خوب هستم، تو خوب نیستی.
– من خوب هستم، تو خوب هستی.
اگر ما بتوانیم این احساس را در خود تقویت کنیم که: ما خوب هستیم و بقیه نیز خوب هستند، کار شایستهای برای خود انجام دادهایم.
وقتی احساسات بد، شما را در خود غرق میسازند، تصمیم خود را به یاد آورید و از وضعیت بد به وضعیت خوب قدم بردارید و زندگی سرشار از شادی، محبت و رهایی را تجربه کنید.
نتیجهگیری
هنگامی که به پیامهای درونی گوش میدهید:
– خود را درک کنید.
– به کودک درون خود نزدیکتر شوید.
– به بالغ قدرت بیشتری بدهید.
– به مرور متوجه میشوید که شادتر هستید و از زندگی بهره و لذت بیشتری میبرید. همه اینها به شما و بالغ بستگی دارد که تصمیم گرفته باشید زمان کوتاهی را برای خود سرمایهگذاری کنید، تا خود را کارآمدتر ساخته، به خود آزادی، استقلال و شادی بیشتری ببخشید. اگر همه چهرهها عبوس، بادها زوزهکشان و رعد و برقها غرشکنان باشند، باز هم شاد باشید.
برگرفته از کتاب روانشناسی افراد موفق از دیدگاه تحلیل رفتار متقابل از نلسون بازول
مطالب دیگر:
برای پیوند عضو هرگز به چین سفر نکنید
ده دستورالعمل برای بهدست گرفتن کنترل زندگی خود
در شما کدامیک از سه حالت نفسانی اریک برن غالب است : کودک، والد یا بالغ؟
