چرا دیگر خبری از «گرمایش جهانی» نیست؟
رئیس جمهور جو بایدن پس از ورود به کاخ سفید، منصبی را به نام «مامور اقلیم» ایجاد کرد که در تاریخ دولت آمریکا سابقه نداشتهاست. در مجموع سیاستهای اقلیمی توسط بایدن و نیروهای حامی او اهمیت ویژهای یافتهاست.
چرا سیاستهای اقلیمی تا این اندازه برای سیاستمداران چپگرا مهم است؟ در سالهای اخیر برنامههای اقلیمی ایالات متحده و کشورهای عضو اتحادیه اروپا همگی از یک فرضیه به نام «گرمایش جهانی» ناشی میشدند. تا مدتی پیش گرمایش جهانی از منظر علمی یک فرجام قطعی تلقی میشد؛ اما در سالهای اخیر، این فرضیه به تدریج از نوشتهها، شعارها و تبلیغات مربوط به سیاست اقلیمی حکومتهای حامی آن، ناپدید شدهاست.
ایراد فرضیه گرمایش جهانی چیست و ناپدید شدن آن چه معنایی دارد؟ اگر کسی بخواهد گذشته و حال سیاستهای اقلیمی را تحلیل کنید، حتما برایش سوال خواهد شد که چرا دیگر خبری از «گرمایش جهانی» نیست.
خاستگاه فرضیه گرمایش جهانی
گرمایش جهانی دقیقا به چه معنا است؟ ویکیپدیا درباره آن چنین میگوید:
«تغییرات اقلیمی مربوط به گرمایش جهانی در اثر آلودگی گازهای گلخانهای است و در نتیجه تغییرات بزرگ در الگوهای آب و هوایی به وجود میآید. اگرچه در گذشته نیز دورههایی از تغییرات اقلیمی وجود داشتهاست، اما از میانه قرن بیستم انسانها تاثیری بیسابقه بر سیستم اقلیمی کره زمین گذاشتهاند و باعث تغییر آن در مقیاس جهانی شدهاند.»
چنین واژگانی نشانگر آن است که اصطلاح «گرمایش جهانی» از لحاط علمی یک مفروض روشن و بیچون و چرا نیست. این اصطلاح، مفهومی مورد تردید است که صرفا بعضی از افراد تمایل دارند به آن اعتقاد داشته باشند. علاوه بر این هیچکس نمیتواند اثبات کند که فعالیتهای انسانی عامل اصلی گرمایش جهانی است.
اکنون ناپدید شدن این عبارت از نوشتههای دولتی نشان از آن میدهد که شاید فرضیه گرمایش جهانی چندان هم مستدل نبودهاست.
نوسانات دمایی در سطح زمین یا گرمایش جهانی؟
دمای سطح زمین همواره در حال تغییر است و این تغییر دما معمولا قاعده مشخصی ندارد؛ بنابراین چرخههای طبیعی اقلیمی در آن برقرار است. هر چرخه شاید دههها و حتی میلیونها سال طول بکشد. این نوسانات دمایی در سطح زمین ممکن است منطقهای یا جهانی باشند. عوامل چندگانهای برای این نوسانات وجود دارد که بیشتر آنها طبیعی است؛ مثل تابش خورشیدی، تغییر در مدار زمین، حرکت قارهای، تغییر در جریانات دریایی و تکانههای کوهزا.
ما کنترلی بر این عوامل طبیعی نداریم. البته که تغییرات دمایی سطح زمین ممکن است به فعالیتهای انسانی نظیر آلودگی گازهای گلخانهای نیز مرتبط باشد.
با این حال اگر ما تمامی تغییرات در دمای سطح زمین را به فعالیتهای اقتصادی انسانها ربط دهیم یا تغییرات کوتاهمدت در دما را به دید دگرگونیهای دائمی و اجتنابناپذیر ببینیم و یا همچنین نوسانات دمایی را یک روند خطی بدانیم، دچار اشتباه بزرگی شدهایم.
عوامل طبیعی موثر بر دمای سطح زمین شامل این موارد است: اول از همه، حرکت ورقههای قارهای باعث تغییراتی در موقعیت و سطح جانبی خشکیها و اقیانوسها میشود و این مسئله بر جریانات اتمسفری اثر میگذارد و در نهایت منجر به تغییرات دما در یک منطقه یا کل جهان میشود.
ثانیا، حرکتهای کوهزای پوسته زمین، کوهها و درهها را شکل میدهد و این تغییرات در توپوگرافی، روند ایجاد ناهمواری و حتی یخچالهای طبیعی مرتفع را سرعت میبخشد.
ثالثا، خورشید مهمترین منبع خارجی انرژی برای زمین است و فعالیتهای خورشیدی بر دمای سطح زمین تاثیر میگذارد. نوسانات کوتاهمدت در تابش خورشیدی نظیر فعالیت لکههای خورشیدی در دورههای ۱۱ ساله یا تغییر در تابش خورشیدی در دورههای ۲۰ ساله یا بیشتر، همگی بر اقلیم کره زمین تاثیر دارند. تغییرات در لکههای خورشیدی با دورههای ۱۱ ساله باعث ۵/۱ درجه سانتیگراد تغییر در دمای لایه استراتوسفر زمین میشود؛ اینگونه که لایههای بالاتر را سردتر و لایههای زیرین آن را داغتر میکند. بر اساس مشاهدات تغییرات دمایی از سال ۱۹۰۰ تا سال ۱۹۵۰، این تغییر احتمالا عامل اصلی ایجاد عصر یخبندان کوچک بودهاست.
عامل چهارم و آخر، جریانات اقیانوسی است. این جریانات تاثیر عظیمی بر دمای سطح زمین دارند. جریان خلیج مکزیک به تنهایی حرارت بیشتری از حرارت سوختن زغالسنگ تمام جهان در یک سال از خود منتشر میکند. چرخه تغییرات اقلیمی در جریانات اقیانوسها، چندین سال یا دهه به طول میانجامد. دگرگونی جریانات اقیانوسی همچنین میتواند از طریق پدیدهای در اقیانوس آرام شرقی که به نام «النینو» مشهور است، بر آبوهوای جهان اثر بگذارد.
تاکنون جامعه علمی از نحوه اثرگذاری این عوامل طبیعی بر تغییرات اقلیمی دانش اندکی دارد و دانشمندان قادر به توضیح آنها نیستند. با این حال از آنجایی که تغییرات دمایی را میتوان به راحتی بر سطح زمین اندازهگیری کرد، بعضی از افراد تنها بر مطالعه سوابق دمایی سطح زمین بسنده میکنند و اثر تمام عوامل طبیعی را نادیده میگیرند و تغییرات دمایی کوتاهمدت زمین را به وسیله آلودگیهای ناشی از کربن دیاکسید توضیح میدهند؛ چیزی که منجر به ایجاد فرضیه گرمایش زمین شدهاست.
نوشته: چنگ شیائوننگ محقق اقتصاد و سیاست چین ساکن در نیوجرسی است. چنگ پژوهشگر سیاسی و دستیار جائو تسیانگ، رهبر سابق حزب کمونیست چین بودهاست. او همچنین سابقه ویراستاری ارشد مجله مطالعات چین مدرن را دارد.
نظرات بیانشده در این مقاله، نظرات نویسنده بوده و لزوما منعکس کننده نظرات اپک تایمز نیست.
مطالب دیگر:
بایدن اقدام به لغو دستور ترامپ در خصوص «جلوگیری از سانسور آنلاین» کرد
