گفته شد که در روابط میان فردی، هرگونه ارتباط با انسان ها و قرار گرفتن در جریان هر رویدادی، معانی و مفاهیم مختلفی را در ذهن افراد تداعی می کند.
فرد با استفاده از این معانی است که به ارتباط با دیگران راغب میشود و یا از آن صرف نظر میکند.
به عنوان مثال، زمانی که ما در ارتباط با یک شخص، با بی توجهی و یا کم توجهی وی مواجه می شویم، احساس نا خوشایند حاصل از این ارتباط در ذهن ما پدیدار می شود و این حس به گونه ای در ادراک ما اثر می گذارد که در ارتباط مجدد با آن شخص نه تنها اشتیاقی نداریم، بلکه رغبتی هم باقی نمی ماند.
چنانچه این فرد با طرح دلایل و یا توجیهاتی مانند اشتغال زیاد، خستگی، بگو مگوهای خانوادگی، حواس پرتی، گرفتاری و غیره رفتار خود را توجیه نمایند. حتی ممکن است در این صورت نیز چندان تمایلی به اصلاح برداشتهای ذهنی خود نداشته باشیم و این گونه حسها در روابط آتی ما نیز اثرگذار خواهد بود. به عبارت دیگر، زمانی که معانی افراد، اشیاء و رویدادها را در ذهن خود تقسیم می کنیم، اطمینان داریم که این توصیف شخصی در ارتباط آتی به صورت اتفاقی واقعی، بروز می کند.
این نظریه، تصویر هر فرد از خودش را نیز شامل می شود. روابط انسان با خود و دیگران آئینه ای است، از نمادی که فرد از خود، در ذهن خویشتن دارد.
چون تفسیر افراد، از اشیاء و رویدادها با استفاده از مهارتهای فکری و زبانی فرد صورت می گیرد، لذا می توان ادعا کرد که بدون زبان و تفکر احساس بودن و حضور اجتماعی در جامعه و در میان افراد، میسر نخواهد شد. برای روشن شدن موضوع می توانیم مثال ساده ای بیان کنیم:
مریم که در رشته روان شناسی در دانشگاه تحصیبل می کند، می گوید که بیشتر به دلیل اجبار والدین خود وعلی رغم علاقه باطنی، این رشته را انتخاب کرده است و چنین تصور میکند که در مقایسه با همکلاسیهایش، از بهره هوشی اندکی برخوردار است. او از برقراری رابطه با دیگران هراس دارد و تصور میکند که دیگران، از نظر اطلاعات عمومی و دانش فردی بیشتری برخوردار هستند و ممکن است وی در روابط روزمره خود مورد تحقیر قرار گیرد.
وی غالبا تنهاست و همکلاسی های وی، او را فردی منزوی و ناتوان میشمارند که همواره از جمع دوری میکند. برخیها تصور می کنند که وی از مشکلی رنج می برد و یا احساس کمبود نسبت به بقیه دارد، در حالی که وی با توجه به تصویری که از خود در ذهن خود دارد، چنین تصور نا بجایی را پذیرفته است و از برقراری رابطه با دیگران پرهیز میکند. بیایید تصورات ذهنی خودمان را اصلاح کنیم.
دکتر مجید مجدنیا دارای مدرک دکترای تخصصی ارتباطات، کارشناس علوم اجتماعی دانشگاه علامه طبابایی، مدرس، مترجم و پژوهشگر علوم ارتباطات هستند. وی ۲۰ سال تجربه مدیریت در حوزه آموزش و پژوهش در سیستم بانکی و ۱۵ سال تجربه تدریس در دانشگاههای ایران را داراست.
در مقالات دیگر از دکتر مجید مجدنیا به بحث ارتباطات بیشتر خواهیم پرداخت.
وبسایت ایشان: www.majdnia.ir
اپکتایمز در ۳۵ کشور و به ۲۱ زبان منتشر میشود.