در بحران جنگ میان اسرائیل و حماس، سران دولتهای جهان از کشورهای خاورمیانه گرفته تا اروپا و آمریکا جانب یکی از طرفین را گرفتهاند.
در تازهترین اتفاقات مربوط به بحران اسرائیل و حماس، جلسه روز سهشنبه بیست و چهارم اکتبر شورای امنیت به جدال لفظی وزیر خارجه اسرائیل و دبیر کل سازمان ملل انجامید. آنتونیو گوترش گفت که حمله حماس هر چند قابل توجیه نیست اما این حمله در خلاء روی نداده است بلکه فلسطینیان ۵۶ سال در اشغال خفقانآور بسر بردهاند.
وزیر خارجه اسرائیل در واکنش پاسخ داد که «آقای دبیرکل، شما در کدام دنیا زندگی میکنید؟ به من بگویید که اگر شما جای اسرائیل بودید، واکنش متناسبتان به کشتن بچهها و تجاوز به زنان و سوزندان آنها و بریدن سر کودکان چه بود؟» وزیر خارجه اسرائیل دیدار از پیش برنامهریزی شده با گوترش را لغو کرد و سفیر اسرائیل در سازمان ملل خواستار استعفای وی از سمت دبیرکلی سازمان ملل شد.
وال استریت ژورنال در واکنش، سخنان گوترش را «شرمآور» خواند و افزود: «این اظهارات، نشان میدهد که چرا نمیتوان روی سازمان ملل برای حفظ صلح حساب کرد. اظهارات آقای گوترش چیزی جز عذرخواهی از تروریستهای حماس نیست.»
در هفته گذشته دولت برزیل که از کشورهای نزدیک به چین است، یک قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل را برای محکوم کردن حملات اسرائیل علیه حماس پیشنهاد کرد. ۱۲ کشور از ۱۵ کشور عضو شورای امنیت به این قطعنامه رای منفی دادند، درحالیکه بریتانیا و روسیه رای ممتنع دادند. این شواهد نشان میدهد که جنگ اسرائیل و حماس، کشورها را وادار به جانبداری کرده است.
پس از انتشار گزارشهایی مبنی بر انفجار بیمارستانی در غزه، محمود عباس، رئیس دولت فلسطین، عبداله دوم، پادشاه اردن و دیگر رهبران عرب دیدار با جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا را لغو کردند.
حتی میان اعضای ناتو نیز در زمینه جانبداری از اسرائیل یا حماس اختلاف وجود دارد. رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه که کشورش یکی از اعضای ناتو است، اقدام ایالات متحده را به دلیل ارسال کشتیهای جنگی از طریق شرق مدیترانه محکوم کرد. در مقابل، اسرائیل، ترکیه را به حمایت از حماس متهم کرده است.
سازمان «نه به یهودیستیزی» اخیرا با صدور بیانیهای در مورد افزایش یهودیستیزی در جهان هشدار داده و افزوده است: «براساس اطلاعات به دست آمده، سخنان همیشگی افرادی همچون خانم رشیدا طلیب و ایلهان عمر از نمایندگان حزب دموکرات آمریکا علیه اسرائیل و یهودیان، آن هم در مناطق پرجمعیت عربتبار منطقه دترویت، جو شدیدا ضدیهودی ایجاد کرده و بیم آن وجود دارد که حتی نمایندگان مجلس آمریکا نیز در گسترش یهودستیزی نقش داشته باشند. نباید از خاطر برد که تبلیغ گروههای چپگرا در کنار دیدگاه چهرههای اسلامگرای رادیکال منجر به شستوشوی مغزی خواهد شد.»
این سازمان همچنین با اشاره به قتل یکی از زنان یهودی در آمریکا و آتش زدن کنیسه و خانههای تعدادی از یهودیان در اروپا افزوده است: «موج اسرائیلستیزی به همراه یهودستیزی درحال گسترش است و جریانهای رادیکال تلاش میکنند تا از طریق رسانههای اصلی و شبکههای اجتماعی با انتشار اطلاعات نادرست، افکار عمومی را از جنایت جنگی گروه تروریستی حماس منحرف کنند و افکار ضدانسانی خود را گسترش دهند.»
دولتهای چپگرای آمریکای لاتین
دولتهای چپگرا در آمریکای لاتین مانند کوبا در کنار فلسطین قرار گرفتهاند. گوستاوو پترو، رئیسجمهور کلمبیا گفت که حملات اسرائیل به غزه شبیه کاری است که نازیها با یهودیان انجام دادهاند. دولت شیلی، اسرائیل را محکوم و رئیسجمهور سابق بولیوی حمایتش را از فلسطین اعلام کرد. در مقابل دولتهای آرژانتین و السالوادور از اسرائیل حمایت کردند.
پرچمهای کمونیستها در کانادا
دولت کانادا در موضعی رسمی از اسرائیل حمایت کرد، اما چپ افراطی در کانادا بر موضع ضد اسرائیلیاش تاکید کرد. تعدادی از هواداران حزب کمونیست کانادا نیز در تظاهراتی بر ضد اسرائیل، پرچمهایی حاوی نمادهای داس و چکش کمونیسم را به نمایش گذاشتند.
شعبه انتاریو حزب کمونیست کانادا در نهم اکتبر در پلتفرم ایکس نوشت: «حزب کمونیست در کنار مردم فلسطین است که در نتیجه توسعهطلبی صهیونیستی با حمایت امپریالیسم آمریکا، کانادا و اروپا جان خود را از دست میدهند.»
به گفته منابع اسرائیلی، بسیاری از سیاستمداران جناح چپ و اتحادیههای کارگری در سراسر جهان در میان بحران جنگ اسرائیل علیه حماس تحت عنوان «مقاومت فلسطین» در کنار حماس ایستادهاند.
شکافها در جناحهای چپ اروپا
نشریه فرانسوی لوموند در مقالهای تحت عنوان «چپ اروپا درباره حمله حماس به اسرائیل اختلاف دارد» نوشته است که برخی از احزاب چپ، قتلعامها توسط اعضای حماس را محکوم کردهاند و برخی دیگر در محکومیت «آپارتاید اسرائیل» بیانیه صادر کردهاند.
در اسپانیا پدرو سانچز، نخستوزیر سوسیالیست حملات حماس علیه اسرائیل را محکوم کرد، اما شرکای چپ رادیکال او موضعی خلاف وی گرفتند. عیسی سرا، دبیر کل حزب کمونیست اسپانیا در تظاهراتی در «حمایت از فلسطین» شرکت کرد. او با امتناع از نامیدن حماس به عنوان یک سازمان تروریستی گفت: «مردم سرزمین اشغالی حق مشروع دفاع از خود را دارند.»
کر استارمر، رهبر حزب کارگر بریتانیا که با یک وکیل یهودی ازدواج کرده، مبارزه با یهودیستیزی را در اولویت برنامههایش قرار داده است. او بخاطر محکوم کردن حملات حماس علیه اسرائیل با تنشهایی در جناح چپ مواجه شده است.
در ایتالیا نیز تعدادی از جناحهای چپ، حملات حماس به اسرائیل را محکوم کردند اما این حملات را اقدامی تروریستی نخواندند.
در آلمان، به استثنای چند گروه چپ افراطی که حمایت تزلزلناپذیری از «آرمان فلسطین» نشان دادند، بقیه جناحهای چپ این کشور حمایت خود را از اسرائیل اعلام کردند.
یورونیوز گزارش داد که «ائتلاف چپگرایان در فرانسه با افزایش تنشها بر سر نحوه واکنش به بحران اسرائیل و حماس، در آستانه فروپاشی قرار گرفته است. ائتلاف نیروهای چپ فرانسه که متشکل از چندین حزب سوسیالیست، کمونیست و سبزها است بر سر نحوه واکنش به رخدادها در خاورمیانه دچار انشقاق شده است.»
کشورهای اسلامی و کمونیستی
در آسیا دولت اندونزی و مالزی که روابط دیپلماتیک با اسرائیل ندارند، این کشور را مسئول حملات در غزه دانستند.
دولت پاکستان که روابط بسیار نزدیکی با چین دارد نیز حملات هوایی اسرائیل را محکوم کرده است. ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه و شی جینپینگ، دبیر کل حزب کمونیست چین تلاشهایی را برای تعمیق روابط با جنوب جهانی به عنوان راهی برای مقابله با نظم بینالمللی به رهبری ایالات متحده انجام دادهاند.
همچنین هیچ یک از این دو، حملات هفتم اکتبر حماس را محکوم نکردند.
پکن گفت که اقدامات اسرائیل فراتر از دفاع از خود است و مسکو، ایالات متحده را مسئول افزایش تلفات غزه دانست. تلویزیون وابسته به رژیم چین موسوم به سیسیتیوی در برنامههایش تلاش میکند تا درد و رنج فلسطینیان را برجسته کند. با این حال هیچ یک از کشورهایی که از فلسطین حمایت میکنند، با پذیرش آوارگان فلسطینی موافقت نکردهاند.
حتی بسیاری از کشورهای عربی که حملات اسرائیل را محکوم کردهاند نیز تمایلی به پذیرش پناهجویان فلسطینی نشان ندادهاند.
دولت مصر برای همکاری با ایالات متحده برای تسهیل کمک به غزه از طریق گذرگاه رفح تمایل نشان داده است، اما مصر و اردن از پذیرش پناهندگان خودداری کردهاند. قاهره استدلال میکند که پذیرش پناهجویان از فلسطین به معنای کمک به اسرائیل برای بیرون راندن فلسطینیها از غزه است.
به گفته کارشناسان، بسیاری از یهودیان در سراسر جهان و شهروندان غربی از جبههبندیهای اخیر چپ در قبال جنگ اسرائیل و حماس مبهوت و شگفتزده شدهاند. اینکه چگونه جناحهای چپ در دنیای غرب از حملات حماس حمایت کردند.
ترور لودن، نویسنده و فعال سیاسی درباره ماهیت حمایتها از حماس به اپک تایمز گفت: «به نظرم خیلیها از این سطح حمایتی که حماس در کشورهای غربی دارد، شوکه شدهاند. بانی همه آنها جنبشهای کمونیستی محلی هستند. بنابراین ما شاهد این واقعیت هستیم که نقابهای این جنبشهای کمونیستی در دنیای غرب افتاده است. اکنون (این جنبشها) خیلی قدرتمند هستند و بر رسانهها در غرب تاثیر میگذارند.»
افزایش حملات بر پایگاههای آمریکا در خاورمیانه
از زمان آغاز جنگ میان اسرائیل و حماس، حملات به پایگاه های ایالات متحده در سوریه عراق افزایش قابل توجهی داشته است. یک کشتی جنگی نیروی دریایی آمریکا که در حال گشتزنی در نزدیک یمن بود، سه موشک و چندین پهپاد شلیکشده توسط حوثیها را رهگیری کرد. همچنین حزباله لبنان چندین بار اهدافی در اسرائیل را موشکباران کرد. این حملات باعث شد تا مقامات اسرائیلی از شهروندانشان بخواهند که مناطقی از اسرائیل در امتداد مرز با لبنان را تخلیه کنند.
آنتونیو گراسفو، تحلیلگر اقتصادی چین و صاحبنظر در مسایل نظامی در یادداشتی برای اپک تایمز نوشته است که حزبالله به عنوان مخالفی قدرتمندتر از حماس در نظر گرفته میشود. اگر حزبالله حملاتی را آغاز کند، میتواند به سرعت جنگ فعلی را تشدید کند و در چنین شرایطی ایالات متحده ملزم به مداخله نظامی خواهد شد.
اورسولا فن در لاین، رئیس کمیسیون اروپا هشدار داده است که دخالت ایران ممکن است منجر به سرایت درگیری به کشورهای دیگر شود.
در هفته گذشته ولادیمیر پوتین و شی جینپینگ در مجمع «کمربند و جاده» در مورد وضعیت فلسطین ابراز نگرانی کردند و خواستار اجرای راهحل تشکیل دو دولت شدند، اما هیچ برنامه مشخصی برای رسیدگی به بحران و کمک به فلسطین ارائه نکردند.
به باور گراسفو، حضور طالبان در این مجمع باعث نگرانی کشورهای غربی شده است، بخصوص اینکه گمانهزنیهایی درباره تلاش طالبان برای پیوستن به حماس در جنگ با اسرائیل مطرح شده است. به نظر میرسد که منافع مسکو و پکن در مساله فلسطین بیشتر بر ایجاد اتحاد علیه واشنگتن متمرکز باشد و حلوفصل مسالمتآمیز بحران اسرائیل و حماس، موضوع مورد توجه آنها نباشد.
به هر صورت، بحران اخیر اسرائیل، ایالات متحده را به خاورمیانه بازگردانده است. منطقهای که امیدوار بود از آن جدا شود. تمرکز دوباره بر خاورمیانه باعث میشود که آمریکا نتواند توجهش را بر سایر مناطق حیاتی و بحرانهای جهان از جمله جنگ اوکراین و مقابله با جاهطلبیهای رژیم چین متمرکز کند. هر چند جو بایدن اطمینان داده است که دولت وی برای پشتیبانی در هر سه حوزه یادشده توانایی لازم را دارد، اما این نگرانی وجود دارد که بحران اخیر اسرائیل و حماس به یک درگیری گستردهتر منجر شود.
شواهد تاریخی نشان میدهد که از دهه ۱۹۶۰ به بعد، رژیم کمونیستی چین از مبارزه علیه اسرائیل در فلسطین حمایت میکرد. یاسر عرفات، رهبر سابق سازمان آزادیبخش فلسطین (ساف)، که در سال ۲۰۰۴ درگذشت، ۱۴ بار از چین بازدید کرد و با رهبران حکچ از جمله مائو تسه تونگ و جیانگ زمین دیدار کرد.
مقامات حزب کمونیست چین در این دیدارها به نیروهای آقای عرفات سلاح، پول، آموزش و راهنمایی در مورد استراتژی پیشنهاد میداد.
