با انتخاب خاویر میلئی بهعنوان رئیسجمهور جدید آرژانتین در شامگاه نوزدهم نوامبر، فریاد آزادیخواهان در خیابانهای بوئنوس آیرس طنینانداز شد.
آقای میلئی در نخستین سخنرانی خود بهعنوان رئیسجمهور جدید آرژانتین که درست بعد از اتمام شمارش آرا ایراد شد، گفت: «شب همه آرژانتینیهای مصلحتاندیش بخیر، چرا که از امروز بازسازی آرژانتین شروع خواهد شد.»
این نامزد آزادیخواه که شخصیتی جنجالی دارد، در دور دوم انتخابات با اختلافی یازده درصدی و کسب ۵۵.۷ درصد از کل آرا به پیروزی رسید.
آقای میلئی از دهم دسامبر با وظیفه خطیر مهار تورم سرسامآور، ساماندهی نظام اداری ناکارآمد و مقابله با اپوزیسیون مسلط بر سیاستهای کشور بر کرسی ریاستجمهوری تکیه خواهد زد.
پیروزی او در انتخابات نه فقط نظام سیاسی آرژانتین که نظام سیاسی کلیه کشورهای آمریکای لاتین را تحت تأثیر قرار داده است.
در ادامه به پنج نکته درباره خاویر میلئی و برنامههای او بهعنوان رئیسجمهور خواهیم پرداخت.
۱. «ابرآزادیخواه» کمونیستستیز
آقای میلئی از آغاز فعالیت سیاسی خود بهعنوان یک چهره ناهمگون مورد توجه قرار گرفت. او در بین طیفهای سیاسی بیش از هر چهره آرژانتینی دیگری که در انتخابات موفق شده است، راستگرا تلقی میشود. میلئی شخصیتی رک و راست دارد که گویی برای مردم آمریکای جنوبی ساخته شده است. به همین دلیل است که برخی او را «پوپولیست» میخوانند.
میلئی که دروازهبان پیشین تیم جوانان چاکاریتا جونیورز، از باشگاههای فوتبال معروف آرژانتین است، خواننده گروهی بود که ترانههای رولینگ استونز را بازخوانی میکرد.
ویدئویی جنجالی از او منتشر شده که در آن لباسی زرد و مشکی به همراه ماسک و شنل به تن دارد و پارودی اپرای کلاسیک «لا تراویاتا» از جوزپه وردی را میخواند.
صدای یکی از دستیاران او در پایان آهنگ شنیده میشود که میگوید: «به افتخار خاویر، فرمانده آنکپ.» آنکپ مخفف آنارکو-کاپیتالیست است که از ایدئولوژی حاکم بر آرژانتین حکایت دارد.
میلئی تنها پس از دو سال فعالیت در مقام نماینده مجلس به ریاستجمهوری رسید. او همواره از بزرگترین دغدغههای آرژانتینیها- یعنی موسیقی، طنز، و فوتبال- سخن میگفت و در عین حال با تورم شدید و نظام سیاسیای که مردم را آزار میداد مقابله میکرد.
وی در سال ۲۰۱۸ بهعنوان اقتصاددانی شناخته شد که بیشترین مصاحبهها و دقایق حضور روی آنتن را در آرژانتین داشت.
رودریک ناوارو، تحلیلگر سیاسی نشریه پنام پست در میامی به اپک تایمز گفت: «آقای میلئی با تمرکز بر دو مقوله مهم و «مقابله با نخبگان ریشهدار» در انتخابات نوزدهم نوامبر به پیروزی رسید.»
«مقوله نخست، فروپاشی طبقه سیاسی حاکم بود که عامل فقیر شدن آرژانتین محسوب میشد. مقوله دوم هم حکمرانی براساس طرح اصلاح بازار آزاد بود.»
به گفته ناوارو، «این اصلاحات بستری را فراهم میکنند که آرژانتین را در ۳۵ سال آینده به یک قدرت جهانی بدل خواهد کرد.»
«این امر او را به رهبری محبوب- و نه پوپولیست- تبدیل کرد؛ مردی که به دوران انحطاط سیاسی در آرژانتین پایان میدهد و عصر جدید رفاه، امنیت و کرامت را آغاز میکند.»
تلاش آقای میلئی برای اصلاح بازار آزاد به پشتوانه سابقه او در حوزه اقتصاد انجام میگیرد. او دارای دو مدرک کارشناسی ارشد در رشته اقتصاد است و بیش از پنجاه مقاله دانشگاهی و چندین جلد کتاب اقتصادی منتشر کرده است.
میلئی بیش از بیست سال بهعنوان استاد دانشگاه در رشتههای اقتصاد کلان، اقتصاد رشد، اقتصاد خرد و ریاضی برای اقتصاددانان تدریس کرد.
به گزارش رسانههای مالی، پیروزی آقای میلئی در انتخابات باعث شد بیتکوین ۳ درصد- بالاترین نرخ در تاریخ- افزایش قیمت پیدا کند. او بارها از ارزهای دیجیتال حمایت کرده و به انتقاد از بانک مرکزی آرژانتین پرداخته است.
۲. چالش اقتصادی
تمرکز آقای میلئی بر حوزه اقتصاد در حال حاضر جذابیت ویژهای دارد.
نرخ تورم سالانه آرژانتین در هفته منتهی به انتخابات به ۱۴۲ درصد رسید. تحلیلگران بانک مرکزی پیشبینی میکنند که این رقم تا پایان سال به ۱۸۵ درصد خواهد رسید. ذخایر ارزی کشور رو به اتمام است و واحد پولی پزو جذابیت چندانی برای پساندازکنندگان ندارد. دولت فدرال هم به دلیل خرجکرد بیش از اندازه با انتقادات شدیدی مواجه شده است.
آقای میلئی وعده داده که با کاهش مداخله دولت در اقتصاد کشور و افزودن دلار آمریکا به ارزهای رایج کشور با این چالشها مقابله خواهد کرد.
از جمله طرحهای دیگر او میتوان به کاهش تعداد نهادها و وزارتخانههای فدرال اشاره کرد.
ویدئوی دیگری از او منتشر شده که در آن نام ادارات دولتی را از روی تختهسفید پاک میکند.
آقای میلئی ضمن پیشنهاد کاهش تعداد وزارتخانههای فدرال از نوزده وزارتخانه به هشت مورد، اظهار داشت: «دولت راهحل نیست، بلکه خود مشکل است.»
یازده وزارتخانه خطخورده شامل وزارت محیطزیست و توسعه پایدار، وزارتخانه زنان، جنسیت و کثرت و وزارت آموزش و پرورش هستند که میلئی نام «وزارت تلقین» را بر آن نهاد.
کارلوس سانچز برزاین، وزیر دفاع پیشین بولیوی و رئیس کنونی مؤسسه دموکراسی اینترامریکن به اپکتایمز گفت: «چالشی که با آن مواجهیم، حکمرانی خوب است.»
او افزود: «آقای میلئی نه فقط با موانع اقتصادی، بلکه با مخالفت شدید پیروان کاسترو-چاویسم هم روبروست که ایدئولوژی سوسیالیستی ریشهدار قرن بیستویکم در منطقه آمریکای لاتین محسوب میشود.»
«تاکنون چندین نفر از رؤسای جمهور غیرسوسیالیست به دلیل حکمرانی بد در آمریکای لاتین ناکام ماندهاند. تغییر در آرژانتین آغاز میشود، اما توطئه کاسترو-چاویسم هم وارد بازی خواهد شد. این امر بساط کیرشنریسم را برخواهد چید. سانچز برزاین میگوید: «شکست سوسیالیسم قرن بیستویکم به حکمرانی خوب میلئی بستگی دارد.»
«کیرشنریسم» عنوانی است که به مکتب فکری رؤسای جمهور چپگرای پیشین، نستور و کریستینا کیرشنر نسبت داده میشود. این زوج سوسیالیست در چند دهه گذشته بر سیاست آرژانتین سایه افکنده بودند. خانم کیرشنر معاون فعلی رئیسجمهور است.

کریستینا کرشنر، رئیس جمهور وقت آرژانتین، با ژانگ دژیانگ، رئیس وقت کمیته دائمی کنگره ملی خلق چین، در جریان دیدار آنها در پکن در ۵ فوریه ۲۰۱۵ صحبت میکند. (Wu Hong -Pool/Getty Images)
ناوارو معتقد است که «دولت جدید آرژانتین در کارزار انتخاباتی به پیروزی رسیده، اما نظام سیاسی از هیچ کاری برای ناکام گذاشتن آقای میلئی دریغ نخواهد کرد. اگر آنها بتوانند در امور دولت مداخله کنند، سناریوی خود را برای بازپسگیری قدرت به اجرا در خواهند آورد.»
برخی توانایی آقای میلئی را در اجرای وعدههای انتخاباتیاش بهعنوان یک تازهوارد زیر سؤال میبرند. آقای سانچز برزاین میگوید که «رئیسجمهور جدید میتواند حمایت جناح راست میانهرو را که در دور دوم انتخابات از او حمایت کردند- از جمله پاتریشیا بولریچ که در دور اول انتخابات ناکام ماند و مائوریسیو ماکری، رئیسجمهور پیشین از جناح راست میانهرو- به دست آورد.»
وی افزود: «مشارکت ماکری و بولریچ نقش بهسزایی در پیروزی میلئی در دور دوم داشته، اما حضور آنها در دولت به دلیل تجربهای که دارند ضروری است.»
۳. ارواح گذشته
جملهای در حوزه اقتصاد وجود دارد که به سیمون کوزنتس برنده جایزه نوبل نسبت داده میشود: «در طول تاریخ، تنها چهار نوع اقتصاد در جهان وجود داشته: توسعهیافته، در حال توسعه، ژاپن و آرژانتین.»
آرژانتین تاریخ اقتصادی منحصربهفردی داشته که بین سعادت و مصیبت در نوسان است.

اسکناس پزوی آرژانتینی. نرخ تورم سالانه آرژانتین در هفته منتهی به انتخابات به ۱۴۲ درصد رسید. (Eitan Abramovich/AFP via Getty Images)
آرژانتین در اوایل قرن بیستم جزو ابرقدرتهای نوظهور جهان بود که رقیب ایالات متحده محسوب میشد. مردمان این کشور ثروتمندتر از آلمان و فرانسه بودند. برخی در پاریس به شوخی میگفتند که «کاش به اندازه آرژانتینیها ثروتمند بودند.»
جایگاه کنونی این کشور در بین اقتصادهای جهان به هیچ عنوان مثل سابق نیست. اما تغییرات ناگهانی اقتصاد کشور در طول تاریخ به شکل قابلتوجهی روی دیدگاه آرژانتینیها نسبت به خودشان اثر گذاشته است.
ائتلاف سیاسی آقای میلئی که «آزادی پیشرفت میکند» نام دارد، «ترویج سیاستهای آزادیخواهانه در راستای توسعه اقتصادی، سیاسی و فرهنگی لازم برای بازگرداندن کشور به دهه ۱۹۰۰» را رسالت خود میداند.»
آقای میلئی با قلب و ذهن مردم در پیکار است و به نظر میرسد که پس از انتخابات در این پیکار دست بالا را پیدا کرده است.
آقای میلئی قرار است نظام سیاسی کهنه کشور را از سر راه بردارد و از سنتهای سیاسی آن فاصله بگیرد. او بهویژه میخواهد از نفوذ رئیسجمهور پیشین، خوان دومینگو پرون، که در بین احزاب چپ بهعنوان نماد انحصارگرایی و قدرتطلبی شناخته میشود، جلوگیری کند.
پرون یک رهبر پوپولیست مقتدر بود که از سال ۱۹۴۶ تا ۱۹۵۵ و بار دیگر از سال ۱۹۷۳ تا ۱۹۷۴ بر مسند قدرت بود.
رقیب ناکام آقای میلئی، سرخیو ماسای چپگرا و آلبرتو فرناندز، رئیسجمهور ناتوان آرژانتین، «پرونیست» خوانده میشوند. تنی چند از نمایندگان کهنهکار کنگره و فعالان سیاسی آرژانتین هم با این برچسب شناخته میشوند.
۴. پادزهری برای سوسیالیسم اقلیمی
آقای میلئی در مصاحبهای جنجالی در جریان کارزار انتخاباتی خود به تاکر کارلسون گفت: «من با هیچ کمونیستی مراوده نخواهم داشت. من حامی آزادی، صلح و دموکراسی هستم که کمونیستها سنخیتی با آن ندارند.»
«چینیها هم سنخیتی با آن ندارند. پوتین هم همینطور. لولا [رئیسجمهور برزیل] را هم باید به این جمع اضافه کنیم.»
این جملات در سالهای گذشته ورد زبان او بودهاند.
میلئی میگوید: «ما به دنبال آن هستیم که قطبنمای اخلاقی قاره آمریکا باشیم. ما میخواهیم حامی آزادی، دموکراسی، کثرت و صلح باشیم. از اینرو، دولت ما هیچ مراودهای با کمونیستها و سوسیالیستها نخواهد داشت.»
با نزدیک شدن به زمان انتخابات، گزارشهایی مبنی بر نگرانی حکمرانان چپگرای آمریکای جنوبی منتشر شد. این منطقه شاهد موج پیروزیهای انتخاباتی سوسیالیستها بوده و تنها سه کشور دولتهای چپگرا ندارند: اکوادور، پاراگوئه و اروگوئه.
آقای میلئی رهبران سوسیالیست را به «زباله» و «فضولات انسانی» تشبیه کرده و وعده داده که روابط اقتصادی و غیراقتصادی نزدیکتری با آنها برقرار نخواهد کرد.
روزنامه برجسته سائو پائولوی برزیل گزارشهایی را منتشر کرده که نشان میدهند دولت لولا داسیلوا پیروزی میلئی را پدیدهای آخرالزمانی میداند و اقداماتی را علیه کارزار انتخاباتی او در دستور کار خود قرار داده است.
آقای ناوارو میگوید: «این انتخابات برای انجمن سائو پائولو به منزله یک شکست اساسی است.»
انجمن سائو پائولو سازمانی اقلیمی است که فیدل کاسترو از کوبا و لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا از برزیل در سال ۱۹۹۰ برای ترویج سوسیالیسم در منطقه بنیان نهادند. این سازمان گروههای تروریستی فعال در زمینه مواد مخدر از جمله فارک کلمبیا، جنبشهای اجتماعی و احزاب سیاسی را با هم متحد کرد.
آقای ناوارو مدعی است که این گروه- که با پیروزی آقای میلئی متزلزل شده است- بازوی سیاسی و ابزاری برای ترویج جرم و جنایت در منطقه بوده است.
آقای ناوارو گفت: «پس از فیدل کاسترو و لولا، هوگو چاوز [در ونزوئلا] و نستور کیرشنر [در آرژانتین] متعهد شدند که طلایهداران پروژه جرایم سازمانیافته فراملی باشند و از امکانات دولتی برای پیشبرد اهداف پروژه استفاده کنند.»
«دولت آرژانتین از امروز متحد دولتهای آمریکا و اسرائیل، اروپا و کشورهای آزاد خواهد بود. دیپلماسی آرژانتین دیگر در خدمت دیکتاتورها نخواهد بود.»
۵. تبریک ترامپ
با انتشار گزارشهایی مبنی بر شانس بالای آقای میلئی در نظرسنجیها و نگرانی احزاب چپگرای منطقه در خصوص نامزدی او در انتخابات ریاستجمهوری، آرژانتینیها نوشتن درباره او در توئیتر را آغاز کردند. میلئی در توئیتر نوشت «نظام سیاسی قرمز متزلزل شده است» که یعنی باور دارد مخالفانش به هراس افتادهاند.
سخنان او مورد تمجید احزاب راستگرای منطقه و کشورهای دیگر قرار گرفتند که انتخابات را «لحظهای سرنوشتساز» میپنداشتند.
شبکههای اجتماعی آقای میلئی را به دونالد ترامپ، رئیسجمهور پیشین ایالات متحده و ژائیر بولسونارو، رئیسجمهور پیشین برزیل تشبیه کردند.
دونالد ترامپ در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی تروث سوشال نوشت که به وجود آقای میلئی «بسیار افتخار میکند» و اظهار داشت که «آرژانتین با او دوباره سعادتمند خواهد شد.»
آقای بولسونارو ویدئویی را در شبکه اجتماعی ایکس (توئیتر سابق) منتشر کرد که نشان میداد صبح بعد از انتخابات با آقای میلئی صحبت کرده است.
رئیسجمهور پیشین برزیل در بیستم نوامبر گفت: «چنانکه در پیام قبلی خود گفتم، حیطه کاری شما فراتر از آرژانتین است. شما نماینده ما هستید. ما طرفدار دموکراسی و عاشق آزادی هستیم.»
«شما نقش مهمی در برزیل دارید و مطمئن باشید در هر زمینهای که بتوانم به شما کمک خواهم کرد. مطمئن هستم که خدای بزرگ راه را نشانتان خواهد داد و از شما محافظت خواهد کرد. شما به خاطر کشورهای منطقه هم که شده، مدیریت فوقالعادهای خواهید داشت.»
آقای میلئی از آقای بولسونارو برای حضور در مراسم تحلیف خود دعوت کرده است.