یک کارشناس تکتونیک در گفتگو با یکی از رسانه‌های داخلی ایران هشدار داده است که ۴۵ برابر نرخ جهانی در اصفهان فرونشست رخ می‌دهد و در صورت تداوم این وضعیت، اصفهان تا یک دهه آینده به بیابان تبدیل خواهد شد.
رضا اسلامی به وبسایت رویداد ۲۴ گفته است که مهم‌ترین دلیل فرونشست در ایران برداشت از آبخوان است و با ادامه این وضعیت، اصفهان بین سال‌های ۱۴۰۹ تا ۱۴۱۵ به بیابان تبدیل می‌شود.
بر اساس این گزارش، در حالی که طبق استاندارد جهانی، چهار میلیمتر فرونشست در یک سال، به معنای بحران است. اصفهان در سال ۹۸، فرونشست ۱۸۴ میلی‌متری را تجربه کرده است.
این کارشناس تکتونیک تصریح کرده است که درسال ۱۴۱۵ دیگر آبی در آبخوان اصفهان نیست، تازه این در حالی است که هیچ چاه تازه‌ای حفر نشود. اگر باز هم چاه حفر شود، در سال ۱۴۰۹ آبی وجود نخواهد داشت.
او با بیان اینکه ۴۵ برابر نرخ جهانی در اصفهان فرونشست رخ داده، افزوده است که خرداد ۱۴۰۰ تا خرداد ۱۴۰۱، جی.پی.اس‌های ۲۴ ایستگاه در اصفهان نشان داد که نرخ فرونشست در شمال غرب تا شمال شرق اصفهان سرعت بیشتری پیدا کرده و ۱۵۸ میلیمتر را نشان داد.
تغییر بستر رودخانه و مرگ تدریجی آبخوان
اسلامی با اشاره به اینکه یک کسری سه میلیارد مترمکعبی در آبخوان داریم، بیان کرده است که در بستر رودخانه نیز تغییراتی به وجود آمده، شیب را زیاد کرده‌اند و بنابراین آب اجازهٔ نفوذ پیدا نمی‌کند. کم‌شدن عدد فرونشست به معنای کنترل فرونشست نیست، بلکه دلیل بر این است که آبخوان ما در حال متراکم‌تر‌شدن است و ما به مرگ آبخوان نزدیک می‌شویم؛ با مرگ آبخوان دیگر مهم نیست که چقدر آب وارد آنجا شود.
او افزود که اگر آبخوان از بین برود، با یک بیابان طرف هستیم، مثل کویر لوت که بارندگی دارد اما آب نفوذ نمی‌کند. مثل رودخانه شیراز که کف آن آبی نفوذ نمی‌کند و سیل راه می‌افتد.
تاثیرات فرونشست بر آثار تاریخی اصفهان
این کارشناس درباره تاثیرات فرونشست بر اماکن تاریخی گفته است که میدان نقش جهان اصفهان، نهایت نشستی که خواهد کرد حدود ۵۴ تا ۴۵سانتی‌متر به طور کامل است.
اسلامی با بیان اینکه حبیب‌آباد حدود ۱۸۰ سانتی متر و سی و سه پل ۳۰ سانت فرونشست خواهد کرد، افزود که اگر می‌خواهید آثار فرونشست را ببینید به مسجد سید بروید. دیوارهٔ غربی و گنبد ترک خورده
است. این سازه متعلق به ۲۰۰ سال قبل است؛ یک طرف ساختمان سه سانتی‌متر و یک طرف ۲/۵ سانتی‌متر نشست می‌کند و این اختلاف نشست باعث شکست ساختمان می‌شود.
او با بیان اینکه فرونشست تنها بحران زمین‌شناسی است که قابل برگشت نیست، گفت که در مسجد امام اصفهان تا ۱۱ سانتی‌متر کجی ستون داریم. به علت تدریجی رخ دادن فرونشست، این پدیده را درک نمی‌کنیم.
خطرات زمین‌شناسی دیگر در کمین حیات اصفهان
به نوشته وبسایت رویداد ۲۴ این کارشناس تکتونیک با بیان اینکه اصفهان و مرکز کشور خطر زلزله متوسط داشته‌اند، افزوده که اکثر صنایع استراتژیک مانند تأسیسات هسته‌ای و فولاد در این نقطه واقع شده‌اند، اما فرونشست عامل کاتالیزوری برای زلزله می‌شود.
اسلامی با اشاره به اینکه آبرفت‌ها دچار مشکل شده‌اند و امواج زلزله سریع‌تر به سطح زمین می‌رسند، گفت که این قدرت تخریب را جدی‌تر می‌کند. فرونشست فقط بر آثار تاریخی اثر ندارد، بلکه بر روی زندگی ۲/۵ میلیون نفر اثر گذاشته است. روزی نیست که خبری از شکستگی لوله فاضلاب و… در اصفهان نیاید. علت این اتفاقات به خاطر فرونشست است.
این کارشناس فزوده است که سال گذشته ۱۷ مورد فروریزش بزرگ در اصفهان داشتیم که بیشتر آن در جنوب اصفهان نزدیک خیابان نظر، میر، حکیم نظامی و… رخ داده است. هرچه به سال ۱۴۰۹ و ۱۴۱۵ نزدیک می‌شویم، این فروریزش‌ها بسیار می‌شود.
اسلامی درباره وضعیت فرونشست در دیگر نقاط ایران گفته است که ۶۰۰ دشت در ایران داریم؛ بیش از ۴۰۰دشت ما تحت‌تأثیر فرونشست است. کاشمر، نیشابور، سمنان، دامغان، سرخس، دریاچه ارومیه و… درگیر فرونشست است. از ۳۱ استان فقط یک استان درگیر فرونشست نیست. اما برخی نقاط شرایط حاد‌تر است. چون اصفهان در دشت اصفهان-برخوار بنا شده و ۲.۵ میلیون جمعیت دارد، این پدیده داخل شهر هم رخ داده است.
او افزوده است که اگر اقدامی نکنیم، به هیچ وجه نمی‌توان فرونشست را متوقف کرد، تنها می‌توان با جاری‌بودن زاینده‌رود و بدون دست بردن در کف رودخانه، فرونشست را کنترل کرد.
این کارشناس تکتونیک در پایان تاکید کرد: «ما باید حق‌آبه اصفهان را بدهیم. ما نباید تعارف کنیم، یک شهر با شش هزار بنای تاریخی در حال نابودی است. باید برداشت از آبخوان را متوقف کنیم. من می‌دانم کشاورز در شرایط بد اقتصادی است و فضای سبز شهر اصفهان هم مهم است و از آبخوان استفاده می‌کنند اما باید به فکر حیات باشیم. اصفهان را باید فدا کنیم یا ثروت را؟»
