تعدادی از شهروندان افغانستان می‌گویند که در تقویم هجری قمری که طالبان از دو سال پیش به این سو در تلاش هستند، استفاده از آن را رواج دهند، هیچ نشانی از روزهای مهم فرهنگی و تاریخی وجود ندارد.
برخی صاحبنظران معتقدند که طالبان به دنبال اجرای مقررات و سنت‌های صدر اسلام در افغانستان هستند.
«مردم با تقویم قمری بیگانه هستند»
امیرحسین، یکی از کسبه شهر کابل درباره تاثیر تغییر تقویم در زندگی مردم به اپک تایمز می‌گوید: «تا جایی که اطلاع دارم تغییر در تاریخ فقط در همان تغییر در مکاتبات ماند. در زندگی روزمره و اداری هنوز هم از تقویم هجری شمسی استفاده می‌شود. چون عملا و منطقا تقویم هجری قمری قابل استفاده نیست. معاش‌های (حقوق) کارمندان و کرایه جای‌دادهای (املاک) دولتی تا هنوز بر اساس تقویم شمسی و در اول و اخر هر ماه شمسی اجرآات می‌گردد.»
به گفته او، «بیشتر مردم با تقویم قمری بیگانه هستند و بجز مناسبت‌های مذهبی از تقویم قمری استفاده نکرده‌اند. بنظر من تغییر در تقویم قبل از آنکه بنیان دینی و اسلامی داشته باشد نوعی جنگ با تمدن و تاریخ مردم افغانستان است.»
احمد، یکی از کارمندان میدان هوایی (فرودگاه) کابل با اشاره به مشکلات گزارش‌دهی در تقویم قمری می‌گوید: «در تقویم قمری، آغاز ماه براساس رویت هلال ماه تعیین می‌شود و طالبان در استره محکمه (دادگاه عالی) یک کمیته به نام کمیته رویت هلال ماه تشکیل داده‌اند. هر بار که این کمیته بتواند هلال ماه را ببیند، از طریق واتساپ و ایمیل به ادارات اطلاع می‌دهد که هلال ماه دیده شده است و به طور مثال ماه محرم آغاز شده است. این شیوه تعیین ماه مشکلات متعددی را در مکاتبات اداری به وجود آورده است و یکی از مشکلات آن تفاوتش با جنتری (تقویم) است.»
او ادامه می‌دهد: «به طور مثال وقتی وزیر تاریخ گزارش را هفتم ماه می‌نویسد و امضا می‌کند، در جنتری همان روز هشتم ماه یا نهم ماه است یا شما درنظر دارید که در ماه حمل (فروردین) گزارش‌دهی داشته باشید، ولی می‌بینید که ماه حمل در یک تاریخ دیگری افتاده و این مساله، گزارش‌دهی اداری را با مشکل روبرو می‌کند. گزارش‌دهی دقیق در نمی‌آید و حتی اگر بخواهیم گزارش‌دهی را براساس هجری شمسی تعیین کنیم با هجری قمری همخوانی پیدا نمی‌کند.»
«طالبان به دنبال زدودن سنت‌های اصیل تمدنی هستند»
محمد کیامهر، کارشناس فرهنگ و آموزش درباره علل این تصمیم طالبان به اپک تایمز می‌گوید: «هدف اصلی طالبان از حذف تقویم شمسی این است که هویت فرهنگی و تاریخی سرزمین افغانستان که زمانی خراسان نامیده می‌شد و زمانی نیز آریانا یا ایران ویجه نامیده می‌شد، را از بین ببرند. هنگامی که تاریخ تغییر کند، ناهماهنگی در بخش‌های کلی حکومت‌داری بوجود خواهد آمد و حتی مناسبت‌ها و سنت‌های اصیل تاریخی، فرهنگی و تمدنی که از این سرزمین سرچشمه گرفته است، فراموش خواهد شد.»
او می‌افزاید: «از طرفی طالبان ادعای اسلامی بودن دارند و از این طریق می‌خواهند اثبات کنند که واقعا به دنبال اسلامی‌سازی کشور هستند. بنابراین تغییر تاریخ شمسی به قمری با هدف اسلامی‌سازی صورت گرفته است. گروه طالبان که بیشتر از فرهنگ قبیله‌ای برخوردار هستند و نمادهای فرهنگی درخشان در تاریخ فارسی‌زبانان ندارند، می‌خواهند با اسلامی جلوه دادن بسیاری از امور، خودشان را عامل و اجراکننده دین اسلام معرفی کنند و از این طریق به تصور خودشان، مشروعیت مردمی بدست بیاورند.»
طالبان بعد از تشکیل امارت اسلامی در افغانستان اعلام کردند که نوروز یک جشن «غیراسلامی» است و تعطیلی رسمی اولین روز بهار را در تقویم افغانستان حذف کردند.
«طالبان در پی الگوهای رفتاری صدراسلام هستند»
حسن رضایی، جامعه‌شناس نیز در این‌باره می‌گوید که اقدام طالبان برای تغییر تقویم را باید در اندیشه سلفی‌گرایی این گروه بررسی کرد. برنامه‌های طالبان به تغییر تقویم محدود نخواهد ماند. در واقع آن‌ها در پی اجرای الگوهای رفتاری صدر اسلام هستند.
به گفته او، طالبان در دور اول حاکمیتشان در دهه نود میلادی تقویم افغانستان را از هجری شمسی به قمری تغییر دادند. آن‌ها مردان را ملزم به گذاشتن ریش و دستار و زنان را ملزم به پوشیدن برقع کردند، تلویزیون‌ها را شکستند و برای مخالفت با مظاهر تمدن و تضعیف زبان‌های ملی و در مقابل تقویت زبان عربی کمر بستند. اکنون طالبان تلویزیون‌ها را نشکسته‌اند، چون نمی‌توانند مظاهر زندگی در عصر کنونی را به طور کامل کنار بگذارند، اما همان سیاست دور اول حکومتشان را حفظ کرده‌اند. به طور مثال چندی پیش، رهبر طالبان دستور داد که چهره اعضای طالبان در جایی پخش و منتشر نشود.
کارشناسان معتقدند که فعالان فرهنگی افغانستان باید تلاش کنند با سیاست‌های ضدتمدن و تاریخ فرهنگی افغانستان مقابله کنند تا طالبان در اجرای سیاست‌های رادیکال خود آزادی عمل بیشتری نیابند.
