به نوشته روزنامه واشنگتنپست، والی طالبان در بامیان از دستور ملا محمد عمر، رهبر پیشین طالبان برای تخریب تندیسهای بوداهای بامیان به عنوان «یک تصمیم خوب» دفاع میکند. با این حال این گروه بعد از رسیدن به قدرت در اوت ۲۰۲۱ به بقایای تندیسهای بوداهای بامیان به عنوان منبع پرسود درآمد نگاه میکنند.
قبل از به قدرت رسیدن طالبان، یونسکو و کشورهای دخیل در مرمت و بازسازی تندیسهای ویرانشده بامیان درباره بازسازی یا مرمت این آثار تردیدهایی داشتند. تعدادی خواهان بازسازی تندیسهای ویرانشده بودند و تعدادی مخالف بازسازی و خواهان حفظ و نگهداری بقایای تندیسها شدند. در نهایت تندیسهای بوداهای بامیان هرگز بازسازی نشد.
عبدالله سرحدی، والی طالبان در بامیان که در گذشته از زندانیان در گوانتانامو بود، میگوید که بر حفظ و نگهداری از میراث باستانی افغانستان متعهد است اما بهتر است که گردشگران برای بازدید به مکانهای گردشگری دیگری (غیر از سایتهای تاریخی بودیسم در بامیان) بروند.
بامیان از دو دهه پیش به این سو بهعنوان یکی از پارکهای طبیعی دنیا در سازمان یونسکو ثبت شده است. مزارع سرسبز سیبزمینی در روبروی طاقهای تندیسهای ویرانشده، رنگ نیلی بند امیر، طبیعت بکر، چهره تاریخی به همراه صلح و آرامش حاکم در این شهر هنوز هم گردشگران را از داخل و گاه خارج از افغانستان به خود جذب میکند. این شهر در مرکز افغانستان واقع شده است و دو جهانگرد چینی از این شهر بازدید کردهاند و درباره آثار بودیسم بهخصوص تندیس دو بودای ایستاده زن و مرد که در کوه تراشیده شدهاند و یک تندیس گلی از بودای خوابیده در این شهر نوشتهاند. برخی نیز بامیان را بهخاطر قدمت تاریخی و وجود تندیسهای بوداها، شهر بودا مینامند.
واشنگتنپست گزارش میدهد که بعد از به قدرت رسیدن طالبان، آثار باستانی بودیسم در بامیان دو نوع بسیار متفاوتی از بازدیدکنندگان را به خود جذب میکند. برخی از بازدیدکنندگان سربازان طالبان هستند که در نزدیکی تندیسهای ویرانشده بودا مستقر هستند، برخی دیگر تحصیلکردههای شهری هستند که بهخاطر اقدام طالبان در تخریب آثار باستانی خشمگین هستند.
طالبان برای بازدید گردشگران داخلی معادل ۵۸ سنت و از خارجیها ۳.۴۵ دلار آمریکایی مطالبه میکنند.
سعید مرد ۲۲ سالهای است که در یکی از استانهای افغانستان زندگی میکند. او به واشنگتنپست میگوید که تمام روز را رانندگی کرده است تا به بامیان برسد. او میخواهد درباره تاریخ افغانستان قبل از ورود اسلام بیشتر بداند. او میگوید که نمیتوان به طالبان برای نگهداری از میراث باستانی افغانستان اعتماد کرد؛ چون طالبان در ویرانی و تخریب متخصص هستند و در بازسازی ویرانیهای به جای گذاشتهشدهشان نمیتوانند کاری کنند.
یکی از بازدیدکنندگان که مرد جوان ۲۷ سالهای است، نیز میگوید که ذهن طالبان در ۵۰۰ سال پیش باقی مانده و قادر به استفاده درست از مکانهای باستانی بامیان نیستند.
نوشتههای تاریخی نشان میدهد که روند تخریبکردن تندیسهای بوداهای بامیان و دیگر آثار باستانی از سالهای پایانی قرن هفتم بعد از میلاد آغاز شد. زمانی که برای اولین بار اعراب در دوره حجاج بن یوسف به افغانستان حمله کردند و ساکنان این سرزمین را که بیشترشان بودایی بودند، وادار به قبول اسلام کردند. اعراب اولین تلاشها برای تخریب تندیسهای بودا را در این شهر آغاز کردند و بعدها در دوره صفاریان، یعقوب لیث صفار تلاشهای مشابهی برای تخریب انجام داد و بعد نوبت به لشکر مغول در دوره اورنگ زیب و نادرشاه افشار رسید که آنها نیز همچون اعقابشان برای تخریب این تندیسها اقدام کردند، اما هیچکدام نتوانستند این تندیسها را نابود کنند؛ بلکه درنهایت چهره و تزیینات پیکرهها را از بین بردند.
بعد از آمدن دوباره طالبان به قدرت، فعالیتهای باستانشناسی در شهر بامیان متوقف شد و دولتها و نهادهایی که برای حفظ و مرمت آثار باستانی در افغانستان کمکهای مالی میدادند، کارشان را متوقف کردند و باستانشناسان را از افغانستان خارج کردند.