این مقاله تحلیلی نوشته گوردون چنگ، روزنامه نگار، وکیل، مفسر سیاسی و نویسنده آمریکایی است. او متولد نیویورک از پدری چینی و مادری آمریکایی است که حدود دو دهه از زندگی خود را در چین و هنگ کنگ در مقام مشاور یک موسسه حقوق بین الملل آمریکایی سپری کرده است. چنگ نویسنده کتاب «فروپاشی آینده چین» است.
نیروی دریایی فیلیپین اعلام کرد که عصر ۱۵ آوریل شاهد حضور ۵۵ کشتی چینی در دریای فیلیپین غربی- نامی که مانیل روی دریای چین جنوبی گذاشته- بوده است.
چین به آب‌های فیلیپین هجوم آورده تا مانیل، پایتخت فیلیپین را برای تسلیم قلمرو خود تحت فشار بگذارد. جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، و وزارت امور خارجه این کشور بی‌وقفه به چین هشدار می‌دهند اما شی جین پینگ، رهبر چین، هشدارها را نادیده می‌گیرد. این امر نشان می‌دهد که سیاست بازدارندگی شکست خورده و هرلحظه ممکن است حادثه‌ای رخ دهد که به جنگ بیانجامد.
از کشتی‌هایی که روز دوشنبه ۱۵ آوریل مشاهده شدند، ۴۸ کشتی به شبه‌نظامیان دریایی چین، ۶ کشتی به گارد ساحلی چین و ۱ کشتی به نیروی دریایی ارتش آزادی‌بخش خلق تعلق داشت.
ورود بدون اجازه چین در آن‌روز در سراسر دریای چین جنوبی مشاهده شد. ۲۶ فروند از این کشتی‌ها در سد ساحلی اسکاربرو، ۶ فروند در سد ساحلی توماس دوم، ۲۰ فروند در نزدیکی جزیره پاگاسا، ۲ فروند در نزدیکی جزیره پاناتا و ۱ فروند نیز در جزیره لاواک حضور داشتند.
پکن تمام آب‌های منطقه موسوم به «زبان گاو» را از آن خود می‌داند؛ منطقه‌ای که در نقشه‌های رسمی با ده خط تیره مشخص شده و حدود ۸۵ درصد از دریای چین جنوبی را شامل می‌شود. چینی‌ها می‌گویند این آب‌ها جزو «خاک آبی» ملت چین هستند.
ادعای همه‌جانبه چین درخصوص آب‌های فیلیپین در سال ۲۰۱۶ در دادگاهی در فیلیپین ذیل پرونده «فیلیپین در برابر چین» با استناد به کنوانسیون ملل متحد درباره حقوق دریاها بی‌اعتبار تلقی شد.
جان کری، وزیر امور خارجه وقت آمریکا، گفت پکن باید حکم دادگاه سال ۲۰۱۶ را بپذیرد اما متأسفانه افزود واشینگتن در این مورد بی‌طرف است. او ضمن حمایت از موضع پکن در مذاکرات، مانیل را برای گفت‌و‌گو با چین تحت فشار گذاشت. خلاصه آنکه کری نتوانست خود را به حمایت از سیاست چندصد ساله آمریکا در دفاع از حریم آبی و هوایی بین‌المللی راضی کند.
پکن، بدون پشتوانه قانونی، دائماً اعلام کرده که حکم مورد نظر مانیل «غیرقانونی، بی‌اعتبار و بی‌معنی» است. وزارت امور خارجه چین در هجدهم ماه جاری در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «ما این بذل و بخشش را نه می‌پذیریم و نه تأیید می‌کنیم.»
سد ساحلی توماس دوم، که مانیل در سال ۱۹۹۹ کشتی سیرا مادره- از کشتی‌های دوران جنگ جهانی دوم- را در آن زمین‌گیر کرد، به مرکز بحران تبدیل شده است. کشتی‌های چینی حاضر در این منطقه اخیراً به حمله با آب‌پاش و دیگر اقدامات خطرناک دست زده‌اند. حملات چین در ۵ مارس باعث زخمی شدن چهار ملوان فیلیپینی در سد ساحلی توماس دوم شد.
وزارت امور خارجه بایدن در واکنش به این حادثه اخطاریه‌های کتبی صادر کرد- دو اخطار در پنجم ماه گذشته و بیست‌وسوم مارس- و گفت که آمریکا برای انجام تعهدات ماده ۴ پیمان دفاع متقابل ۱۹۵۱ بین آمریکا و فیلیپین در برابر چین به زور متوسل خواهد شد.
بایدن به‌طور شفاهی هشدارهای مشابهی صادر کرده که برای نمونه می‌توان به هشدار بیست‌وپنجم اکتبر سال گذشته و هشدار یازدهم ماه جاری اشاره کرد. یازدهم ماه جاری، فردیناند مارکوس جونیور، رئیس‌جمهور فیلیپین و فومیو کیشیدا، نخست‌وزیر ژاپن، برای انجام مذاکرات دفاعی به کاخ سفید رفته و اولین نشست سه‌جانبه ژاپن-فیلیپین-آمریکا را برگزار کردند.
متأسفانه، اظهار نظر و ابراز همبستگی دولت بایدن تأثیری روی شی جین پینگ نداشته است. بازوهای آبی، سفید و خاکستری شی- به‌ترتیب، شبه‌نظامیان دریایی، گارد ساحلی و نیروی دریایی- تاکتیک‌های تهاجمی خود را افزایش داده‌اند.
آیا بازدارندگی شکست خورده؟ بله. چین اخیراً سربازی به جزایر و پهنه‌های آبی فیلیپین نفرستاده است اما اعمال فشار مداوم بر فیلیپین از این حکایت دارد که شی اصلاً نگران مخالفت آمریکا با ماجراجویی‌های خود نیست.
چرا شی این‌قدر جسارت پیدا کرده؟ به یک دلیل. دولت کلینتون در سال ۱۹۹۵ پس از آنکه چین تپه دریایی میسچیف را اشغال کرد و نیروهایش را در فاصله ۱۳۰ مایل دریایی از جزیره پالاوان در منطقه اقتصادی انحصاری فیلیپین مستقر کرد، هیچ اقدامی نکرد.
چین چندی پیش سد ساحلی اسکاربرو را اشغال کرد. مقامات فیلیپین در اوایل سال ۲۰۱۲ به‌طور قانونی شکارچیان غیرمجاز چینی را بازداشت کردند و متعاقباً کشتی‌های چینی به این منطقه هجوم بردند که تنها ۱۲۴ مایل دریایی با جزیره لوزون و حدود ۵۵۰ مایل دریایی با هاینان چین فاصله دارد.
واشینگتن میانجیگری کرد تا طرفین از اقدامات خود صرف‌نظر کنند اما تنها مانیل حاضر به توافق شد. پکن از آن زمان تاکنون کنترل کامل اسکاربرو را به دست دارد. دولت اوباما، که بایدن مسئول سیاست خارجی آن بود، با اشغال گستاخانه چین مخالفت نکرد.
وقتی رهبران، فرماندهان و دریاسالاران چین بی‌عملی واشینگتن را دیدند، برای تصرف سد ساحلی توماس دوم و دیگر صخره‌ها و جزایر فیلیپینی در دریای چین جنوبی وارد عمل شدند. سپس به سراغ جزایر ژاپن در دریای چین شرقی رفتند و روی جزایر اسپراتلی دست گذاشتند. بایدن، معاون وقت رئیس‌جمهور آمریکا، به همه نشان داد که اقدام خصمانه کارساز است و بدین ترتیب به بدترین خصیصه‌های رفتاری نظام سیاسی چین مشروعیت بخشید.
اکنون که بایدن به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا عمل می‌کند، به اقدامات خصمانه در دیگر نقاط جهان نیز مشروعیت بخشیده است. سیاست خارجی او پس از خروج فاجعه‌بار از افغانستان در آگوست ۲۰۲۱ به قهقرا رفت. پکن از آن زمان جنگ‌های نیابتی خود را در سه قاره به راه انداخته: در اروپا در اوکراین، در آفریقا در امتداد حاشیه شمالی و در آسیا در اسرائیل و مناطق اطراف.
ناکامی بایدن در مخالفت با جنگ‌افروزی چین که به نظر می‌رسد خیلی بیشتر از جمهوری اسلامی به مهار اسرائیل علاقه دارد، شی را متقاعد کرده که می‌تواند دست به هرکاری بزند. ظاهراً شی باور دارد که همه‌کاره جهان است. رهبر چین پس از چهلمین گفت‌و‌گوی حضوری خود در مسکو در ۲۲ مارس سال گذشته به ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، گفت: «تغییری در راه است که در صد سال گذشته بی‌سابقه بوده است. ما در کنار هم این تغییر را رقم می‌زنیم.»
بایدن سعی دارد سیاست بازدارندگی را احیا کند. بریتانیا و فرانسه در اواخر تابستان ۱۹۳۹ از سر استیصال دست به اقدام مشابهی زده و به آلمان هشدار داده بودند که درصورت اشغال لهستان اعلام جنگ خواهند کرد. رهبران آلمان باور نداشتند که انگلیسی‌ها و فرانسوی‌ها درعمل وارد جنگ شوند، زیرا در سه سال گذشته نتوانسته بودند به هشدارهای قبلی خود جامه عمل بپوشانند.
از این‌رو، آمریکا برای ایجاد بازدارندگی در برابر چین در دریای چین جنوبی تنها چند انتخاب مخاطره‌آمیز دارد. گرگوری کاپلی، رئیس انجمن بین‌المللی مطالعات راهبردی معتقد است: «وقتی کشوری اعتبار و وجهه خود را از دست می‌دهد، برای رسیدن به اهداف خود باید به نیروی نظامی متوسل شود. آمریکا هردو مورد را در عرصه جهانی از دست داده است.»
به لطف بایدن، آمریکا در حال حاضر جای همان بریتانیا و فرانسه را گرفته و جهان از نو در آستانه یک مناقشه همه‌جانبه قرار دارد. حدود ۵۵ کشتی در آب‌های فیلیپین به ما می‌گویند که چین گمان می‌کند دستش برای هرکاری باز است.
دیدگاه ارائه‌شده در این مقاله نقطه نظر نویسنده بوده و لزوماً منعکس‌کننده دیدگاه اپک تایمز نیست.
