همزمان با آغاز به کار رسمی طالبان در سفارت افغانستان در تهران، یکی از دیپلماتهای ارشد یادداشتی درباره واگذاری سفارت افغانستان از سوی ایران منتشر کرد.
محمد شفق خواتی که در دوره ریاست جمهوری اشرف غنی به عنوان سفیر سیار در امور مهاجرین در ایران منصوب شده بود؛ در این یادداشت تصریح میکند که طالبان در سال گذشته نماینده خود را به عنوان دبیر اول سفارت به تهران فرستاده بودند؛ اما مقامات سفارت تصمیم گرفته بودند که نماینده طالبان را به عنوان سرپرست سفارت نپذیرند. بعدا به دلایلی که وی ذکر نمیکند، نمایندگان سرانجام موفق میشوند که در سفارت کار خود را آغاز کنند؛ اما کارمندان مانع دسترسی آنها به امور کنسولی سفارت شدند و اجازه ندادند که پرچم امارت را جایگزین پرچم سه رنگ افغانستان کنند.
این وضعیت دور از چشم رسانهها در سفارت افغانستان در تهران جریان داشت اما با مداخله مستقیم وزارت خارجه ایران ماجرا علنی شد.
وی میافزاید: «هفته گذشته وزارت خارجه ایران عبدالقیوم سلیمانی، معاون سفارت افغانستان را فرا خواندند و به وی اعلام کردند که سرپرستی سفارت را باید به مولوی فضل محمد حقانی واگذار نماید. همکاران سفارت نیز که دیگر گزیر و گریزی از تعامل تهران با امارت ندیدند و توان مقابله با دولت میزبان نبود، ناگزیر پذیرفتند که سفارت را تحویل وزارت خارجه ایران دهند.»
روز گذشته تصاویری از کارمندان سفارت افغانستان در تهران منتشر شد که عکس دسته جمعی برای پایان ماموریت دیپلماتیکشان گرفتند و اعلام کردند که کلید سفارت افغانستان را به وزارت خارجه ایران تحویل دادهاند. این خبر انعکاس گستردهای در شبکههای اجتماعی داشت و واکنشهای زیادی را در بین شهروندان افغانستان و ایران به دنبال داشت.
وزارت خارجه ایران هفته گذشته با رد دخالت خود در واگذاری سفارت به طالبان اعلام کرده بود که تغییر جدیدی در سفارت افغانستان در تهران صورت نگرفته است و این سفارت بر اساس چارچوب دیپلماتیک گذشته فعالیت خود را ادامه میدهد.
اکنون این وزارت میگوید که تغییرات در سفارت افغانستان در تهران یک موضوع داخلی است.
پیش از این، وزارت خارجه ایران سخنی از پذیرش نمایندگان طالبان در تهران بیان نکرده بود و این اولین بار است که این موضوع در رسانهها انعکاس پیدا میکند. در هفتهها و ماههای گذشته، روسیه، چین و پاکستان نیز نمایندگی افغانستان در کشورهای خود را به طالبان واگذار کرده بودند.
بعد از به قدرت رسیدن طالبان، بسیاری از کشورهای جهان آنها را به عنوان دولت مشروع افغانستان به رسمیت نشناختند و نمایندگانشان را در نمایندگیهای دیپلماتیک افغانستان نپذیرفتند.
ولی آرین از خبرنگاران افغانستان در توییتر با انتشار ویدیویی نوشته است: «بازداشت و لت و کوب/کتک زدن یک سرباز ایرانی، از سوی طالبان در ولایت نیمروز افغانستان. دستخوشی سپردن سفارت به طالبان در تهران است!»
حسین دهباشی از خبرنگاران ایران نیز با انتشار تصاویری از روز اول کاری طالبان در سفارت افغانستان و تیتر چند روزنامه داخلی ایران با عناوین «جنایات اخیر طالبان» و «خشم یکپارچه علیه طالبان» نوشته است: «ما را به خفّتِ خود، این گمان نبود! ما را به ذلّتِ خود، این گمان نبود! ما را به غیرتِ خود، این گمان نبود!»
ستار سعیدی از خبرنگاران نیز در توییتی با عنوان پیوند «امارت اسلامی و جمهوری اسلامی» نوشته است: «چند ملا به نمایندگی از گروه طالبان، سرخوش از برادری آخوندهای حاکم بر ایران، سفارت افغانستان در تهران را تصرف کردند.»
خبرگزاری شفقنا گزارش داده است که این تصمیم (واگذاری سفارت افغانستان در تهران) در پی توافق وزارت امورخارجه طالبان با حسن کاظمی قمی، سرپرست جدید سفارت ایران در کابل انجام شده است. کاظمی قمی از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران بود.