نویسنده: جیمز گوری
پاییز گذشته، شی جین پینگ، رهبر حزب کمونیست چین، اعلام کرد که زنان چینی باید بچهدار شوند و «طرح جدید خانواده» را در چین کلید بزنند.
در زمینه به دنیا آوردن چینیهای بیشتر، حزب کمونیست چین برای متقاعد کردن مردمی که بر آنها حکم میراند، دچار مشکل شده است.
در زمان قبل از حزب کمونیست چین، داشتن فرزند یکی از خوشیهای بزرگ زندگی چینیها و البته مردم در کل دنیا بود. حزب کمونیست چین این امر را با موفقیت به نابودی کشاند و باعث شد که مردم چین همه چیز را به فراموشی بسپارند.
این واقعیت را نیز باید در نظر گرفت که چین حدود ۱.۴ میلیارد نفر جمعیت دارد که از این حیث فقط هند با این کشور رقابت دارد. جالب است بدانید که جمعیت چین ممکن است در آینده به نصف جمعیت کنونی برسد. مسئولیت این وضعیت دلخراش برعهده حزب کمونیست چین است.
سیاست تکفرزندی که در سال ۱۹۷۹ آغاز شد، در سال ۲۰۱۵ پایان یافت اما آسیب جمعیتی فرهنگی کار خودش را کرده بود. دو نسل به واسطه حزب کمونیست چین متحمل سقط جنین اجباری، کودکان رهاشده و سایر رفتارهای ضدبشری شدند.
در دهه ۱۹۹۰ و سالهای بعدی که چینیها طعم زندگی بهتر را چشیدند، ایده به دنیا آوردن بیش از یک فرزند ذهن مردم را مشغول کرد. مردم علاوهبر این ذهنیت از خود میپرسیدند: «وقتی میتوانیم بیامو داشته باشیم، چرا بچه بیاوریم؟»
از زمان قحطی بزرگ، نرخ زادوولد کمتر از مرگومیر است
جدا از اینکه حزب کمونیست مسئول فروپاشی جمعیت چین بوده، باید توجه داشت که این حزب عامل اصلی پیری سریع و جمعیت فزاینده سالمندان چین است. چین در حال حاضر بیشترین جمعیت سالمندان جهان را دارد و تعداد چینیهای بالای ۶۰ سال در سال ۲۰۱۹ به ۲۵۴ میلیون نفر رسید. انتظار میرود جمعیت سالمندان چین تا سال ۲۰۳۵ به بیش از ۴۰۰ میلیون نفر یا ۳۰ درصد از کل جمعیت این کشور برسد؛ ۴۰۰ میلیون نفر شهروند سالمند که نیازمند مراقبتهای پزشکی بیشتر و دیگر خدمات اجتماعی پرهزینه هستند. حزب کمونیست چین برای تأمین این مخارج به مالیات افراد شاغل نیاز خواهد داشت که جمعیتشان در آینده تقریباً به نصف خواهد رسید.
نرخ زادوولد گویای همه چیز است. در سال ۲۰۲۱، فقط ۱۲ میلیون نوزاد در چین به دنیا آمدند که نسبت به تولد ۱۸ میلیون نوزاد در سال ۲۰۱۶ کاهش یافته است. برای اولینبار از سال ۱۹۶۱، نرخ مرگومیر از نرخ زادوولد پیشی گرفت. جمعیت چین تنها طی یک سال ۸۵۰هزار نفر کاهش یافت. جمعیت چین تا سال ۲۱۰۰ ممکن است به یکسوم جمعیت فعلی برسد.
جوانها بچه نمیخواهند
واقعیت این است که بسیاری از چینیها صرفاً بهخاطر نحوه اداره کشور به دست حزب کمونیست که هنوز هم ادامه دارد، دوست ندارند بچهدار شوند. سیاست دولت از زمانیکه حزب کمونیست در سال ۱۹۴۹ به قدرت رسید، ارزشزدایی از بارداری، نوزادان و نهاد خانواده بود و کسانی که به این موارد اهمیت میدادند تنبیه میشدند. ارزشهای سنتی در جریان انقلاب فرهنگی و دهههای بعدی بشدت مورد تحقیر قرار گرفته و به حاشیه رانده شدند.
بعدها که چین به کمک پول و فناوری غربی توسعه یافت، نرخ باروری کشور کاهش پیدا کرد. ایندو عامل ظاهراً یک یا دو دهه اثربخش بودند اما صرفاً بستر رکود جمعیتی کنونی و آتی چین را فراهم کردند. کاهش نرخ باروری به واسطه فشارهای ناشی از رکود اقتصادی که چین هماکنون با آن دست به گریبان است، تشدید میشود. رکود اقتصادی چین نیز روندی است که وخیمتر خواهد شد.
بدین ترتیب، نسل جوان چین که دوست دارد بچهدار شود، تصمیم خود را به تعویق میاندازد زیرا نمیتواند از عهده مراقبت از فرزندان و والدین سالخورده خود برآید. باروری مقولهای فرهنگی نیست که یکشبه تغییر کند. نسل جوان امروزی در چین هیچ باوری به شی جین پینگ، حزب کمونیست یا آینده حزب ندارد. اعتبار و خوشنامی در جبهه حزب کمونیست نادر است.
«آخرین نسل» واقعبین
یکی از کاربران شبکههای اجتماعی با انتشار پستی حالوهوای جامعه چین را به تصویر کشید: «در چین، اگر فرزندتان را دوست دارید نباید اجازه دهید اصلاً متولد شود.»
گاردین در سال ۲۰۲۱ به نقل از یک زن چینی ۲۶ ساله به نام کونگکونگ که شغل خوبی در زمینه تحقیقات داشت، نوشت: «فراهم کردن شرایط زندگی مناسب برای بچهها هزینه زیادی میطلبد. چیزهایی که آنها در مدرسه به بچهها یاد میدهند، تبلیغاتی است. به همینخاطر میخواهم آنها را به یک مدرسه بینالمللی یا خارج از کشور بفرستم اما نمیتوانم هزینه آن را بدهم.» کونگکونگ، که خودش جزو دسته «نسل آخر» جوانان است، سوگند میخورد که هرگز بچهدار نخواهد شد.
واکنش حزب کمونیست چین به این روند خندهدار، بدبینانه و شیطانی است.
اگر از جنبه خندهدار به قضیه نگاه کنیم، شی دارد به تنها حامی انفجار جمعیتی در قرن بیستویکم تبدیل میشود و به زنانی که ازدواج میکنند و ارزشهای خانوادگی، بچهدار شدن و نقش تثبیتکننده خود در جامعه اهمیت میدهند- چیزهایی که حزب کمونیست چین پیشتر آنها را محکوم میکرد و مستحق مجازات میدانست- وعده عروسیهای مجلل میدهد. گویی شی امیدوار است آن چین پوشالی را که او و حزب برپا کرده بودند، در قالب «دولت تیمارگر ۲.۰» بازآفرینی کند.
اما برای این کار خیلی دیر شده است. «چینی که مائو ساخت» بهمانند بسیاری از کشورهای غربی به دست برساختههای خود از بین میرود. وضعیت چین صرفاً اندکی دراماتیکتر است. دولت تکحزبی نفوذ یا اعتبار فرهنگی خود را از دست داده است (حتی با اینکه کل رسانههای کشور را تحت کنترل دارد) و باید جای خالی آن را با زور و اعمال قانون که جزو خصوصیات طبیعی حزب هستند پر کند. این رویکرد احتمالاً فراتر از نظارت بر چرخه قاعدگی زنان خواهد بود که سال ها حزب انجام میداده است. حزب کمونیست احتمالاً به اجبار بیشتری متوسل خواهد شد که صرفاً نسل جوان را بیش از پیش از خود بیگانه میکند و روی آنچه که میدانند، صحه میگذارد: اینکه حزب کمونیست چین از مردم خود بیزار است.
کارخانه انسانسازی چین
آیا بارداری اجباری جواب میدهد؟
آیا باردار بودن یا نبودن یک زن جوان تأثیری روی اعتبار اجتماعی او خواهد داشت؟
شاید، اما به این زودیها جواب نمیدهد. از اینرو، گمانهزنی میشود که حزب کمونیست چین در نظر دارد جمعیت کشور را با چینیهای آزمایشگاهی پر کند:
ژائو داشوای، از اداره تبلیغات پلیس مسلح خلق، در ماه آگوست گذشته در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «دیر یا زود، تولید مثل به یک فرایند صنعتی بدل خواهد شد و این تنها راه حفظ نرخ زادوولد سالم است. او ضمن انتشار تصویری از جنین انسان در داخل دستگاه گفت: «مهم این است که پای دولت را وسط بکشیم و عدالت را در مورد همه رعایت کنیم.»
با توجه به سابقه مدیریت دولتی در چین، آیا واقعاً چیزی وجود دارد که چینیها نگران آن باشند؟
نوشته جیمز گوری، نویسنده کتاب «بحران چین» در سال ۲۰۱۳
مسائل مطرحشده در این مقاله نقطه نظرات نویسنده بوده و لزوماً منعکسکننده دیدگاه اپک تایمز نیست.
