منابع حقوق بشری در بلوچستان ایران از بازداشت دستکم ۱۱۳ تن طی ۴ روز گذشته خبر دادند. بنابراین گزارشها بازداشت این شهروندان از روز دوشنبه آغاز شده و در میان آنها کودکان و افراد فاقد شناسنامه نیز وجود دارد. نهادهای امنیتی ایران از این بازداشتها بهعنوان جمعآوری اراذلواوباش، سارقان مسلح و اتباع بیگانه یاد کرده است. اما فعالین حقوق بشری بلوچ این شهروندان را بیگناه و این بازداشتها را تلاش حاکمیت برای ساکت کردن صدای بلوچستان در جریان اعتراضات جاری تعبیر کردهاند.
شهروندان بلوچ با بازداشتهای کور و خشونتآمیز هدف قرار گرفتند
از روز دوشنبه مناطق بسیاری در شهر زاهدان شاهد حضور سنگین نیروهای امنیتی بوده و دهها تن در یک سلسله عملیات بازداشت شده اند. اگرچه که بازداشتهای گسترده از روز دوشنبه آغاز شده اما این موضوع در روز چهارشنبه و با بازداشت دستکم ۱۱۳ شهروند بلوچ که بنا بر گزارش نهادهای رسانه ای بلوچستان تا کنون هویت بیش از ۵۰ تن از این افراد شناسایی شده است، به اوج خود رسید.
به گفته کمپین فعالین بلوچ در بازداشتهای روز چهارشنبه مناطقی چون بازار مشترک، خیابان کشاورز، خیابان کوثر، خیابان بعثت، پارک کودک، پارک سیداحمد، و محلات شیرآباد و کریم آباد و همچنین روستای سیادک هدف حضور نیروهای امنیتی و بازداشت این شهروندان بوده است. بر اساس این گزارشها و بنا بر به گفته های شاهدان عینی، نیروهای امنیتی با استفاده از انواع خودروها از جمله اتوبوس، با خشونت تمام اقدام به بازداشت گسترده شهروندان در سطح شهر زاهدان نموده اند.
از جمله شماری از این بازداشتشدگان، کارگرانی توصیف شدهاند که در «فلکه کارگر» این شهر حضور داشتند و مأموران با یورش توسط خودروهای نظامی و زیر گرفتنشان، تعدادی از آنها را درحالیکه مجروح بودند، بازداشت کردند. در همین گزارشها آمده است افرادی که طی یورشهای نظامی به مناطق مختلف شهر، اقدام به فرار کرده بودند نیز هدف تیراندازی قرار گرفتهاند.
بر اساس گزارش وب سایت حال وش، بسیاری از این بازداشتیها فاقد شناسنامه هستند و گمان این میرود که مقامات امنیتی و قضایی به آنها عنوان اتباع بیگانه داده و حکم به ترک خاک دهند.
بازداشتهای گسترده ذیل عناوینی چون اراذلواوباش، سارقین، اتباع بیگانه، معاندین و…
در همین رابطه روز چهارشنبه اداره کل اطلاعات سیستان و بلوچستان با انتشار اطلاعیهای مدعی شده است که بیش از ۱۰۰ نفر از «اراذلواوباش و سارقان مسلح و اتباع بیگانه غیرمجاز» با همکاری سپاه و نیروی انتظامی در زاهدان بازداشت شدهاند.
این نهاد امنیتی در ادامه گزارش خود بیشتر این بازداشتشدگان را «اتباع بیگانه غیرمجاز» خوانده و با استفاده از ادبیات رایج مقامات جمهوری اسلامی مدعی شد که آنها «نقش مؤثری در ناامنی، ایجاد رعب و وحشت و سرقتهای به عنف در زاهدان داشتهاند».
البته روند بازداشتها در زاهدان محدود به این بیش از ۱۰۰ تن نبوده و از دوشنبه دوازدهم دیماه با اعلام بازداشت ۴۰ نفر در زاهدان و «سارق مسلح» خواندن آنها از سوی دستگاههای امنیتی آغاز شد. در خبری که رسانههای حکومتی دراینرابطه منتشر کردند، آمده است که «در عملیات مشترک وزارت اطلاعات، سپاه و فراجای سیستان و بلوچستان، ۴۰ نفر از اوباش و سارقان مسلح زاهدان بازداشت شدند.»
روز سهشنبه سیزدهم دیماه نیز خبرگزاری ایرنا از بازداشت ۱۵ نفر در زاهدان خبر داد و آنها را عضو دو «باند سارق مسلحانه» دانست. ایرنا به نقل از رئیس پلیس آگاهی فرماندهی انتظامی سیستان و بلوچستان از انهدام دو باند سرقت مسلحانه و دستگیری ۱۵ عضو این باندها در شهرستان زاهدان خبر داده بود.
همچنین پیشازاین و در شامگاه سهشنبه ششم دیماه نیز فرماندهی انتظامی استان سیستان و بلوچستان در اطلاعیهای از بازداشت «یک تیم تروریستی وابسته به معاندین» که به گفته این نهاد در هفته گذشته «اقدام مسلحانه و ترور گشتیهای پلیس» در سطح استان انجام داده بودند، خبر داد.
این بازداشتها در حالی صورت میپذیرد که پیشازاین جمهوری اسلامی با عنوان دادن اتباع خارجی اقدام به دستگیری و رد مرز کردن شمار قابلتوجهی از شهروندان بلوچ کرده است.
ایجاد رعب برای خفه کردن صدای اعتراض بلوچستان
به گفته برخی فعالین بلوچ جمهوری اسلامی پس از گذشت سه ماه از «جمعه خونین زاهدان» و برگزاری ۱۳ جمعه اعتراضی با بازداشت گسترده شهروندان بلوچ سعی در گذاشتن نقطه پایان بر جمعههای اعتراضی دارد این در حالی است که فردا جمعه است و به نظر میرسد این بازداشتها منجر به مشارکت بیشتر مردم در مراسم جمعه اعتراضی شود.
گفتنی است که اعتراضها در مرکز استان سیستان و بلوچستان در سیزده هفته گذشته پس از آن آغاز شد که شهروندان بلوچ ۸ مهرماه پس از بازگشت از نمازجمعه در تجمعی مسالمتآمیز نسبت به تجاوز فرمانده انتظامی چابهار به کودک دختر “ماهو بلوچ” در زاهدان دست به اعتراض زدند. اما نیروهای حکومتی با آتش گشودن بهسوی این معترضین، بیش از ۱۰۰ نفر از آنها را با سلاح جنگی کشته و بیش از ۴۰۰ نفر را مجروح کردند.
از آن زمان تا کنون بدون وقفه زاهدان شاهد «جمعههای اعتراضی» بوده و معترضان پس از اقامه نمازجمعه در این شهر ضمن سردادن شعار علیه جمهوری اسلامی، آتش خیزش سراسری مردم این کشور علیه جمهوری اسلامی را روشن نگه داشتهاند.
ویدئوهای منتشرشده حاکی از حضور گسترده شهروندان زاهدانی در این اعتراضهای خیابانی است. این اعتراضات باتوجهبه تداوم حضور گسترده و خلاقیت بسیاری از شهروندان در نوشتن پلاکاردهای اعتراضی، به «جمعههای اعتراضی» شهرت یافته است.
پیشازاین نیز برخی تغییر استاندار و انتصاب یک استاندار نظامی در بلوچستان را در راستای مدیریت برخورد با این اعتراضات تعبیر کردند. موضوعی که پس از روی کار آمدن “محمد کرمی” عضو سابق شورای تأمین و فرمانده سپاه جنوب شرق کشور بهعنوان استاندار سیستان و بلوچستان، به نظر با افزایش بازداشت و سرکوب گسترده شهروندان بلوچ بیراه به نظر نمیرسد.