از دیدگاه تحلیل رفتار متقابل، هر نوع رفتاری که موجب ایجاد شوق زندگی در دیگری می شود، همچون توجه، عشق ورزیدن، و کمک را می توان نوازش نامید.
فقدان نوازش
فقدان نوازش باعث رکود فعالیتهای بسیاری از افراد میشود. چنین افرادی دنیا را با دیدی منفی نگاه میکنند و در نتیجه بیشتر وقت خود را صرف جبران آن میکنند. اگر فردی کمبود نوازش داشته باشد، در بعضی مواقع نوازش منفی را ترجیح میدهد؛ چرا که بهتر از هیچ است. مانند کودکی که ترجیح می دهد تنبیه بشود تا آنکه اصلا دیده نشود و والدینش به او توجهی نداشته باشند.
اهمیت نوازش
اهمیت نوازش بر فرد بهقدری است که اگر شخص از خانوادهاش، توجه و عشق، حتی به مقدار یک دقیقه دریافت کند، ممکن است در نگرش خود به جهان تجدیدنظر کند.
اکثر خانوادهها به هنگام بیماری و یا وقوع صدمهای، شروع به محبت و رسیدگی میکنند، ولی متاسفانه در مورد صدمات روحی و روانی عزیزان خود، اطلاعات بسیار کمی دارند.
اگر شخص رابطه خوبی با همسر و یا والدینش داشته باشد، میتواند به آنها بگوید که واقعا از کمبود توجه رنج میبرد. متاسفانه عادت کردهایم که نیازهای خود را حتی اگر باعث آزار ما میشوند، پنهان کنیم و در بیان آن احساس، ناراحتی و خجالت بکنیم.
هرگز اهمیت نوازش را برای خود، دوستان و افرادی که دوستشان دارید، بیاهمیت و ناچیز ندانید زیرا نوازش، زندگی بخش است و ما به عنوان یک انسان، نیازمند شناختهشدن، توجه و حمایت هستیم. خوب است بدانیم که فقدان نوازش میتواند باعث افسردگی شود؛ گاهی افرادی که افسرده هستند با توجه و محبت دیدن، وضعیت روحی بهتری کسب میکنند.
گرچه نیازهای نوازشی یک انسان بزرگسال، پیچیدهتر و گستردهتر از کودکان است، اما همه ما نیازمند شناخت، توجه، درک و حمایت هستیم تا در وضعیت، « من خوب هستم.» قرار بگیریم.
الگوهای نوازش
همه ما نیازمند نوازش هستیم ولی تفاوت ما در میزان و روشی است که میخواهیم آن را دریافت کنیم.
– کسانی که در کودکی نوازش کمی دریافت کردهاند، فقط با نوازش دائمی احساس آرامش میکنند.
– زن یا مردی که تمام روز کار کرده یا کودکی که از مدرسه بازگشته، مشتاق این هستند که دوباره به عنوان یک انسان دارای ارزش، مورد توجه و پذیرش باشند.
عدم پذیرش نوازش
پذیرش نوازش، بنا به دلایلی ممکن است دچار اختلال شود، بهطوری که برخی افراد در پذیرش نوازش و یا در ارائه آن به دیگران دچار مشکل هستند. به مواردی که در ادامه می آید توجه کنید:
– فردی با احساسات منفی، به سختی میتواند نوازش مثبت را قبول کند. او احساس میکند که خوب نیست، بنابراین تعجب میکند و نمیداند هدف شما از نوازش چیست و آن را رد میکند. اما در پذیرش نوازش منفی سریع عمل میکند و در جستجوی آن است و تا سالها به یاد دارد.
– برخی مردم، نوازشها را ارزشیابی میکنند که ببینند آیا به نفع آنها است که آن را قبول کنند یا خیر. آنها نوازشهای بزرگ از افراد مهم را قبول دارند و دست تکان دادن یا سلام کردن یک کودک را که از روی صمیمیت است، اصلا نمیبینند.
ناتوانی در نوازش دیگران
بعضی مردم یاد نگرفتهاند که چگونه باید عشق و محبت خود را به دیگران ابراز کنند، چون در خانوده آنها اصولا چنین چیزی وجود نداشته است و آموختهاند که احساسات خود را بروز ندهند. به طور مثال:
– افرادی که خجالتی هستند، حتی زمانی که به فکر نوازش کسی هستند، احساس خجالت میکنند.
– افرادی که نگران هستند که به نوازش آنها پاسخ داده نشود، از این که به مردم نوازش بدهند، خودداری میکنند.
– بعضی از افراد قبل از نوازش، بررسی میکنند که آیا آن شخص شایستگی نوازش را دارد یا نه، در نتیجه چون به اندازه کافی وقت تحقیق و بررسی ندارند، ترجیح میدهند که این کار را نکنند.
– افرادی که فقط در توهمات و خیالپردازیهای آینده زندگی میکنند و بقیه افراد را نه میبینند و نه صدای آنها را میشنوند، از نوازش کردن خودداری میکنند.
با اثرات شگفت انگیز نوازش آشنا شوید (قسمت دوم)
برگرفته از کتاب روانشناسی« افراد موفق» نوشته نلسون بازول
مطالب دیگر:
چرا به آغوش نیاز داریم؟ (ویدئو)