از روز پنج شنبه به این سو، کاربران افغانستان در شبکه‌های اجتماعی با بازنشر تصاویری از سه نامه منتشر شده از تلویزیون دولتی ایتالیا JT1 از مقام‌های پیشین بخصوص رئیس‌جمهور وقت افغانستان می‌پرسند که چرا مردم افغانستان را با «هدیه» دولت قطر «ارزان» فروختند.
تلویزیون دولتی ایتالیا در شب چهارشنبه تصویری از یک نامه با امضای اجمل احمدی، رئیس سابق بانک مرکزی افغانستان منتشر کرده است که در آن اجمل احمدی «اقرار» می‌کند که یک چک به مبلغ ۱۱۰میلیون و ۴۷۸ هزار دلار را از هیئت دولت قطر به ریاست ماجدالقحطانی، نماینده ویژه دولت این کشور در حل منازعات و معاون سفیر قطر در افغانستان تحویل گرفته است.
ماجرای سندهای مشکوک
تاریخ این چک به حدود یک ماه قبل از فروپاشی نظام جمهوری به ریاست اشرف غنی برمی‌گردد. موضوع نامه «سند تسلیمی هدیه والا حضرت امیر دولت قطر است.
این تلویزیون اعلام کرده است که این مبلغ برای نجنگیدن در مقابل طالبان به رئیس‌جمهور پیشین افغانستان داده شده است.
همچنین این شبکه تلویزیونی در ادامه، دو تصویر از محتوای دو نامه خطاب به عطا محمد نور و مارشال ژنرال عبدالرشید دوستم در این شبکه تلویزیونی منتشر کرده است. براساس تصویر یک نامه که عنوان محرم/ محرمانه دارد، عطا محمد نور برای «همکاری خاصتا در عرصه صلح و تغییر نظام سیاسی و همکاری در قسمت ایجاد دولت جدید در افغانستان» مورد «استقبال» دولت قطر قرار گرفته است و این دولت طبق «تفاهم» یک «هدیه وعده داده شده» به ارزش ۶۰ میلیون و نهصد هزار دلار به فرهاد عظیمی، والی سابق بلخ و نماینده عطا محمد نور داده است.
در تصویر دیگر نوشته شده است که دولت قطر از عبدالرشید دوستم که عنوان «اشد محرم» (شدیدا محرمانه) برای «حسن همکاری با امارت اسلامی افغانستان و خارج شدن از جبهات جنگی در شمال و مخصوصا ولایت‌های فاریاب و جوزجان استقبال نموده و طبق تفاهم هدیه به ارزش ۵۰ میلیون و نهصد هزار دالر از جانب دولت قطر در نظر گرفته شده است.» در هر دو نامه موضوع «سند تسلیمی هدیه دولت قطر» نوشته شده است. تاریخ صدور این دو نامه در فاصله حدود ده روز بعد از نامه «هدیه» امیر قطر به اشرف غنی ذکر شده است.
رسانه های افغانستان به طور گسترده‌ای این گزارش را منتشر کرده‌اند. عده‌ای از خبرنگاران نیز در مورد صحت و سقم این نامه ها ابراز تردید کرده‌اند.
اپک تایمز به عنوان یک رسانه بی‌طرف نمی‌تواند درست بودن یا نبودن ادعای صورت گرفته را رد یا تایید کند، بر این اساس خبرنگار اپک تایمز بررسی مستقلی درباره اعتبار «اسناد» یاد شده انجام داده و با دو تن از کارشناسان مصاحبه کرده است.
نتیجه بررسی‌های اپک تایمز نشان می‌دهد که صفحه اینترنتی مربوط به گزارش فساد این سه مقام در وب‌سایت این کانال تلویزیونی از روز پنج شنبه از دسترس خارج شده است، اما در صفحه توییتر این کانال تلویزیونی، یک دقیقه از ویدیوی این گزارش منتشر شده است که تنها به گرفتن هدیه ۱۱۰ میلیون دلاری اشرف غنی اشاره دارد اما بعد از دقیقه اول گزارش که اختصاص به مبالغ گرفته شده از سوی نمایندگان ژنرال عطا محمد نور و ژنرال عبدالرشید دوستم دارد، از صفحه توییتر شبکه تلویزیونی جی‌تی‌وان ایتالیا قابل مشاهده نیست.
فیلیپو روسی که این گزارش را تهیه کرده است، نیز همان گزارش ادیت‌شده یک دقیقه‌ای از توییتر کانال تلویزیون را در صفحه توییترش بازنشر کرده است.
مرجع صدور نامه‌های محرمانه
حسن رضایی، کارشناس سیاسی به سناریوهای احتمالی اشاره می‌کند و می‌گوید: «مرجع صدور نامه‌های محرمانه سوال برانگیز است؟ آیا سفارت قطر صلاحیت صدور چنین نامه‌هایی با عنوان محرم و اشد محرم را دارد؟ آن هم در حالی‌که معمولا نامه‌های محرم/محرمانه از آژانس‌های امنیتی صادر می‌شوند آیا این نامه‌ها نیز از شورای امنیت یا امنیت ملی یا نهاد مشابه دیگر صادر شده‌اند؟ آیا محب و رئیس امنیت ملی نیز درگیر این قضیه بوده است؟»
او می‌افزاید: «این نامه‌ها زوایای تاریک و مبهم دارند اما نامه‌هایی است که برای روشن شدن جنگ در ولایات کمک می‌کند، به احتمال زیاد نامه‌های مشابه برای هرات هم وجود داشته باشد که احتمالا کسانی که این نامه‌ها را فاش می‌سازند؛ بنا بر مصالحی، آن‌ها را فاش نمی‌سازند. اکنون این نامه‌ها در زمانی فاش شده است که بیشترین فشار روی قوم حاکم در افغانستان و طالبان است و آمریکایی‌ها تماس‌هایی با جبهه شمال برقرار کرده‌اند.»
به گفته وی، یک سناریوی دیگر نیز مطرح است اینکه ممکن است همه این نامه‌ها را طالبان جعل کرده باشند یا دو نامه به دوستم و عطا را طرفداران اشرف غنی و از قوم حاکم جعل کرده باشند تا آن‌ها را نیز شریک جرم اشرف غنی کرده و دامن وی را از این آلودگی (فساد) پاک کنند. چون لحن نامه هدیه به اشرف غنی، ملایم‌تر است و بر اساس محتوای نامه، رئیس بانک مرکزی مبلغ ۱۱۰ میلیون دلار را تحویل گرفته است در حالی‌که در نامه «هدیه» به دو فرمانده قدرتمند در شمال افغانستان این گونه نیست و سخن از همکاری با امارت اسلامی طالبان و نجنگیدن در شمال است.»
عطا محمد نور و عبدالرشید دوستم، از رهبران قومی و از چهره‌های ضد طالبان به شمار می‌آورند که از دهه نود میلادی جبهات جنگ علیه طالبان را در شمال افغانستان اداره می‌کردند.
مهدی جامی، کارشناس رسانه در این باره به اپک تایمز می‌گوید: «تا آنجا که من می‌فهمم و تجربه نشان می‌دهد که در دوران پس از فوتوشاپ نمی‌توان به عکس و تصویر اصالت داد؛ چون انواع فیک و ساختگی آن بسیار است! همچنین در نامه به ژنرال دوستم یک خطای فاحش وجود دارد، اینکه پنجاه میلیون به حروف، پنج میلیون نوشته شده است.»
بگفته وی، «این نامه‌ها، وقتی قابل استناد است که با اسناد دولتی افغانستان مطابقت داشته باشد؛ در حالی‌که این اسناد به همراه نامه‌ها منتشر نشده است. نامه‌های ادعایی بدون شواهد دیگر، ارزش استنادی ندارند و این احتمال وجود دارد که نوعی عملیات روانی برای تخریب رقبای سیاسی باشد.»
واکنش چهره‌های ضدطالبان
رئیس جمهور پیشین افغانستان هیچ واکنشی به این گزارش تلویزیون ایتالیایی نداده است.
افغانستان اینترنشنال به نقل از بیانیه عطا محمد نور گزارش داده است که آقای نور در واکنش، این گزارش را «توطئه‌ای از سوی حلقات معین خارجی که دستان اطلاعات نوشان جمهوری کاذب و فاسد نیز در آن دخیل است.» خوانده و افزوده است: «ما روزی برمی‌گردیم و سرزمین خود را از شر این مایه‌های ننگ تاریخ نجات می‌دهیم.»
وی در این بیانیه گفته است: «مردم هم ما را می‌شناسند و هم شرمندگی جهانیانی را که با شکست مفتضحانه، افغانستان و نظام آن را به یک گروه تروریستی تحویل دادند و اینک بخاطر قباحت‌زدایی از آنان و سفیدسازی جنایات طالبان نه‌تنها به آنان رشوه می‌دهند که رقبای آنان را نیز بدنام می‌سازند.»
ژنرال عبدالرشید دوستم در توییتی به این گزارش واکنش داده و نوشته است: «همان رسانه‌ای که ادعا کرده، بیاید اسنادش را با مردم افغانستان شریک سازد که قطر این پول را چگونه به سیاسیون افغانستان سپرده است؟»
وی افزوده است: «مسئله دیگر، شرایط قبل از سقوط کشور است. این را نیز همه می‌دانند که اشرف غنی و حلقه نزدیکش تمام قدرت را انحصار کرده بودند و حتی جابجایی فرمانده پلیس یک ولسوالی/شهرستان توسط مشاور شورای امنیت آقای غنی صورت می‌گرفت. فرماندهان تمام گردان‌ها و قول اردوها (سپاه) از نزدیکان آقای غنی بودند.»
بابر فرهمند، از اعضای ارشد جنبش اسلامی به رهبری ژنرال دوستم و نماینده وی با صدور بیانیه‌ای نیز گفته است: «تا یک ماه برای برنامه تلویزیونی TG1 در تلویزیون رای ایتالیا فرصت می‌دهم، واقعیت این کاغذ پارچه جعلی را که با امضای مشابه اینجانب مزین گردیده و شخصیت بنده را در سطح ملی و بین‌المللی خدشه‌دار ساخته است اثبات نماید؛ در غیر آن بخاطر اعاده حیثیت خود مطابق قوانین بین‌المللی تخطی رسانه‌ها بر علیه رسانه متذکره اقامه دعوا خواهم کرد.»
قیمت مردم افغانستان
تعدادی از کاربران شبکه‌های اجتماعی افغانستان با هم‌رسانی قرارداد رونالدو با باشگاه فوتبال عربستان به ارزش حدود ۲۰۰ میلیون یورو را با مبلغ نوشته شده در نامه اهدایی به ارزش ۱۱۰ میلیون دلار به اشرف غنی مقایسه کرده‌اند و می‌پرسند: آیا قیمت مردم افغانستان همین‌قدر بود؟ تعدادی از کاربران نیز با اشاره به اینکه شمال افغانستان نیز بدون مقاومت این فرماندهان در برابر طالبان به سلطه این گروه درآمد، این احتمال را مطرح می‌کنند که مساله رشوه دادن به عطا محمد نور و دوستم واقعیت داشته باشد.
قاسم رحیمی نیز دیگر کاربر افغانستان در توییتی نوشته است: «دولت قطر با اهدای این پول به عنوان رشوه جنگ نکردن در برابر طالبان به عنوان بازوی راست این گروه تروریستی عمل کرده است. روزی شاهد پایان پول‌های بادآورده نفتی امیرنشینان قطری خواهیم بود. آنان تاوان حمایت از تروریسم را پس خواهند داد.»
احمدضیا اندرابی نیز با هم‌رسانی یک ویدیو از سخنان اشرف غنی نوشته است: «(اشرف غنی) نه به زر علاقه دارد، نه به زن و نه به زمین اما کشور و مردمش را به ۱۱۰ میلیون دالر می‌فروشد»
سید راحل موسوی، استاد دانشگاه نیز در فیسبوکش نوشته است: «اینکه اشرف غنی افغانستان را ارزان فروخته یا گران، چیزی را تغییر نمی‌دهد. ما باید به این فکر کنیم که چرا این وطن همواره فروشی بوده و بارها فروخته شده است. در این میان «نابالغی ملی» مردم افغانستان در فروش مکرر وطن‌شان، چقدر تعیین‌کننده است؟»
تا لحظه نوشتن این گزارش، مقامات دولت قطر به انتشار این نامه‌ها واکنشی نشان نداده‌اند.
