مجمع جهانی اقتصاد روز گذشته در حالی کار خود را آغاز کرد که نگرانیها از استفاده روسیه از غذا بهعنوان یک سلاح و باجگیری از جهان افزایشیافته است.
با آغاز تجاوز نظامی روسیه به اوکراین، اتحادیه اروپا و آمریکا تحریمهای سنگینی علیه مسکو وضع کردند. هرچند این تحریمها محدودیتی در خصوص مواد غذایی و محصولات مرتبط با آن ایجاد نکرده؛ اما در عمل لجستیک صادرات با مشکل روبرو شده است.
از سوی دیگر اقدامات روسیه برای محدودکردن صادرات اوکراین که یکی از بزرگترین تولیدکنندگان گندم و غلات جهان است، بسیاری از کشورها را با خطر قحطی روبرو کرد.
هرچند پوتین رئیسجمهور روسیه در خردادماه گذشته قول داد صادرات غلات از اوکراین را در بحبوحه تشدید کمبود غذا و بحران تورم در جهان، تسهیل کند؛ اما حملات هوایی به زیر ساختها و خط راهآهن اوکراین که برای حملونقل غلات از آن استفاده میشد چیز دیگری را نشان میدهد.
چند روز پیش از آن آنتونی بلینکن، وزیر خارجه ایالات متحده، در ۳۰ اردیبهشتماه روسیه را به استفاده از غذا بهعنوان سلاح علیه میلیونها نفر از مردم جهان با «گروگانگیری» ذخایر غذایی متهم کرد.
بلینکن در شورای امنیت سازمان ملل گفت: ذخایر غذای میلیونها اوکراینی و میلیونها نفر دیگر در سراسر جهان به معنای واقعی کلمه به گروگان گرفته شده است.
نگرانی وزیر خارجه ایالات متحده ازآنجا سرچشمه میگرفت که دیمیتری مدودوف معاون رئیس شورای امنیت روسیه تهدید کرده بود که جهان با بحران مواد غذایی روبرو خواهد شد.
مدودوف با انتشار مطلبی در تلگرام عنوان کرد: روسها در شرایط درست در تولید غذای موردنیاز جهان تبحر دارند. همه چیز غیرمنطقی به نظر میرسد. ازیکطرف تحریمهای دیوانهواری اعمال میشود و از طرف دیگر تقاضاهایی برای تامین مواد غذایی وجود دارد. مسائل اینطوری جواب نمیدهد. ما احمق نیستیم.
اما اکنون نگرانیها از سوءاستفاده مسکو از غذا بهعنوان سلاح افزایشیافته است. این کشور با اختلاف بزرگترین صادرکننده انواع کودهای شیمیایی در جهان محسوب میشود. درواقع، بلاروس به همراه متحد استراتژیک خود یعنی روسیه بیش از یکسوم بازار صادراتی کودهای شیمیایی جهان را به خود اختصاص دادهاند.
جنگ روسیه در اوکراین عرضه کود و مواد غذایی را با مشکل روبرو کرده و قیمت گاز طبیعی را نیز که در تولید کود شیمیایی یک مؤلفه اساسی است افزایشیافته و در نتیجه قیمت کود شیمیایی در جهان به میزان بیسابقه افزایش پیدا کرده و کشاورزان مجبور شدهاند قیمت تولیدات خود را بالا ببرند و در نتیجه باعث بالارفتن قیمت مواد غذایی و کاهش قدرت خرید در سطح جهان شده است.
در همین حال روسیه سال گذشته کود شیمیایی لازم برای مصرف داخلی خود را ذخیره کرد و صادرات خود را نیز کاهش داد.
دراینرابطه رئیس کمپانی یارا، بزرگترین تولیدکننده کود کشاورزی جهان روز گذشته در حاشبه نشست داووس نسبت به تبعات «تسلیحاتیکردن غذا» توسط ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه هشدار داد و گفت: این اقدام روسیه باعث بروز چالش در بسیاری از نقاط جهان شده است.
وی همچنین تأکید کرد: هنگامی که روسیه از کود شیمیایی بهعنوان یک سلاح استفاده میکند ما نمیتوانیم به حالت عادی بازگردیم و با ید بهتدریج وابستگی خود را قطع کنیم.
کریستالینا جورجیوا، مدیر صندوق جهانی پول نیز در همین مورد به بی بی سی گفت: جهان باید توجه خود را به موضوع کود کشاورزی معطوف کند چرا که این جایی است که ما با تهدید تولید مواد غذایی روبروییم و مسئله افزایش قیمت مواد غذایی را در سال ۲۰۲۳ دو چندان بزرگتر خواهد کرد.
به گفته این مقام بینالمللی قیمت کود کشاورزی کماکان بسیار بالاست. تولید آمونیاک (که در تولید کود شیمیایی کاربرد دارد) در اتحادیه اروپا به طور قابل توجهی کاهش داشته. البته که همه اینها با هم به تبعات جنگ روسیه بر افزایش قیمت گاز مرتبط است.
