نخستوزیر عراق تحت فشار واشنگتن و برای جلوگیری از ورود دلار به ایران، از نیروهای ویژه مبارزه با تروریسم این کشور که پیشتر به مبارزه با شبهنظامیان اسلامگرا عادت داشتند، برای مبارزه با دلالان قاچاق ارز به جمهوری اسلامی استفاده کرده است.
به گزارش خبرگزاری رویترز، یورشهای روز شنبه اول بهمنماه این نیروها به برخی دلالان قاچاق ارز به ایران در بغداد نشاندهنده آزمونی سخت برای محمد السودانی نخستوزیر عراق است که در ماه اکتبر سال گذشته میلادی پس از بیش از یک سال فلج سیاسی و تأخیر در انتصاب نخستوزیر جدید در عراق به قدرت رسید. حالا پس از حدود دو ماه از به قدرت رسیدن، او برای موفقیت در این آزمون تلاش دارد تا مسیری دیپلماتیک و ظریفی را طی کند تا هر دو متحد خود را تا جای ممکن نرنجاند.
این موضوع ازآنجا آغاز شد که در ماه نوامبر گذشته فدرال رزرو یا همان بانک مرکزی آمریکا کنترلهای شدیدتری را بر معاملات بینالمللی دلار توسط بانکهای تجاری عراق اعمال کرد. اقدامی که برای جلوگیری از انتقال غیرقانونی دلار به ایران و اعمال فشار بیشتر به این کشور همراستا با تحریمهای ایالاتمتحده بر سر برنامه هستهای تهران صورت گرفته است.
آمریکاییها از محدودیتهای سفتوسخت نقلوانتقال دلار به ایران بهعنوان پیامهای هشداردهندهای به نخستوزیر عراق استفاده میکنند تا او در رابطه با تهران منافع آمریکا را نیز موردتوجه قرار دهد. درواقع آمریکاییها یک پیام روشن برای السودانی مخابره کردهاند: «کار علیه ما میتواند منجر به سرنگونی دولت شما شود» در همین رابطه یک مقام ارشد بانکی در عراق که نخواست نامش فاش شود به رویترز میگوید که ایالاتمتحده پیام روشنی به مقامات عراقی ارسال کرد: «قوانین جدید را رعایت کنید وگرنه بانک مرکزی عراق با جریمه مواجه خواهد شد.»
نخستوزیر السودانی نیازمند این است تا در این مورد، واشنگتن نسبت به او و دولتش حسن نیت داشته باشد زیرا او میداند در غیر این صورت درآمدهای نفتی و منابع مالی کشورش با سختگیریها و تحریمهایی از سوی آمریکا مواجه خواهد شد. البته این تنها نیاز او و دولتش به آمریکاییها نیست، زیرا هنوز بقایای داعش در عراق و سوریه فعال هستند و السودانی میداند برای مبارزه مستمر با این گروه تروریستی هنوز به کمک واشنگتن نیاز دارد.
این همه در شرایطی است که السودانی با حمایت شبهنظامیان قدرتمند و تحت حمایت تهران به قدرت رسید و به همین جهت نمیتواند ایران را نیز از خود دور کند. در همین رابطه احمد یونس، تحلیلگر سیاسی مستقر در بغداد با تشبیه وضعیت نخستوزیر عراق در چنین شرایطی به روی طناب راه رفتن، به رویترز میگوید: «نخستوزیر عراق با چالشی درهمتنیده در مورد چگونگی پیشبرد یک سیاست متعادل با دو دشمن قدیمی (واشنگتن و تهران) که درعینحال دوستان عراق نیز هستند، بدون آنکه ازیکطرف این ماجرا طرفداری کند، مواجه است. انجام این کار بسیار سخت است اما سودانی در حال حاضر دارد آن را بهپیش میبرد.
شبکههای قاچاق دلار به ایران
واحد پول رو به افول ایران از زمان اعتراضات سراسری پس از کشته شدن مهسا امینی که منجر به منزوی شدن بیشازپیش جمهوری اسلامی شده، حدود ۳۰ درصد ارزش خود را از دست داده است.
جمهوری اسلامی برای تثبیت اقتصاد رو به وخامت خود به دلار آمریکا نیاز دارد، زیرا تحریمهای ایالاتمتحده که پس از سال ۲۰۱۸ اعمال شدهاند بهشدت سبب شده تا اقتصاد ایران آسیب ببیند.
برای سالها، جمهوری اسلامی از شرکتهای کاغذی مستقر در عراق، ترکیه و برخی دیگر از کشورهای خاورمیانه برای به دست آوردن دلارهای مورد نیاز خود استفاده کرده است.
در همین رابطه دو مشاور بانکهای خصوصی عراق که بهطور منظم در جلسات بانک مرکزی این کشور شرکت میکنند و نخواستند نامشان فاش شود، به رویترز گفتند که ایران حدود ۱۰۰ میلیون دلار در ماه از تاجران عراقی دریافت میکند.
همچنین مقامات امنیتی عراق که تحت نظارت نخستوزیر کار میکنند گفتند که «شواهد روشنی» دارند مبنی بر اینکه قاچاقچیان بهویژه از اواسط ماه ژانویه مقادیر زیادی دلار را از بازارهای ارز بغداد خریده و از طریق گذرگاههای مرزی به ایران قاچاق میکنند.
زحمت عراقیها بابت سیاستهای جدید مبادلات دلاری
بر اساس محدودیتهای جدید بانک مرکزی آمریکا، بانکهای عراقی باید از یک پلتفرم آنلاین برای افشای تراکنشهای خود استفاده کنند و جزئیات مربوط به فرستنده و ذینفعان را فاش کنند. بر این اساس، مقامات ایالاتمتحده میتوانند به درخواستهای انتقال مشکوک اعتراض کنند.
به گفته مقامات بانکی، بانکهایی که از ثبتنام در پلتفرم آنلاین خودداری کردند، برای خرید دلار به بازارهای آزاد بغداد متوسل شدند و همین موضوع سبب شده تقاضا برای دلار از عرضه آن پیشی گرفته و بازار ارز بغداد از کمبود دلار رنج ببرد. در همین رابطه نبیل المرسومی، استاد اقتصاد در دانشگاه بصره نیز به رویترز گفت که سیستم جدید سرعت معاملات دلار در عراق را کاهش داده است.
از سوی دیگر مجموع این اقدامات سبب شده تا قیمت کالاهای مصرفی در عراق افزایش یافته و ارزش پول این کشور نیز به شکل قابلتوجهی کاهش یابد. قبل از محدودیتهای جدید نقلوانتقالات فدرال رزرو، هر یک دلار آمریکا ۱۴۷۰ دینار فروخته میشد؛ موضوعی که بعد اعمال این محدودیتها تغییر قابلتوجهی کرد و به طورنمونه در ماه دسامبر هر دلار آمریکا به حدود ۱۶۲۰ دینار عراق رسید.
این فشار و کاهش قابلتوجه ارزش دینار در برابر دلار بالاخره موجب شد تا دوشنبه ۲۳ ژانویه نخستوزیر عراق رئیس بانک مرکزی این کشور را تغییر دهد. السودانی تلاش دارد با مجموعه اقداماتی به مردم عراق اطمینان دهد که ارزش دینار و در پی آن اقتصاد عراق در برابر مقررات جدید ایالاتمتحده محافظت میشود. وی شنبه ۲۱ ژانویه در مراسمی گفت: «ما مجموعهای از تصمیمات جسورانه را برای تقویت و تثبیت دینار عراق اتخاذ کردهایم و به هر کسی که بخواهد از بحران پیشآمده سوءاستفاده کند، هشدار میدهیم.»