جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا هشدار داد که تهدید ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه مبنی بر استفاده از سلاحهای هستهای تاکتیکی «واقعی» است.
این سخنان چند روز پس از آن بیان شد که مسکو اعلام کرد که تعدادی از کلاهکهای هستهای خود را به بلاروس منتقل کرده است.
بایدن روز دوشنبه به گروهی از اهداکنندگان در کالیفرنیا گفت: «زمانی که حدود دو سال پیش اینجا بودم و میگفتم نگران خشک شدن رودخانه کلرادو هستم، همه به من نگاه کردند و تصور میکردند که دیوانهام. درست مثل زمانی که گفتم نگرانم که پوتین از سلاح هستهای تاکتیکی استفاده کند.»
آخرین اظهار نظر بایدن در مورد این تحولات چند روز پس از آن صورت میگیرد که او در جمع خبرنگاران در پایگاه مشترک اندروز در مریلند گفت که اعلام پوتین مبنی بر استقرار کلاهکهای هستهای روسیه در بلاروس «کاملاً غیرمسئولانه» است.
هفته گذشته پوتین و الکساندر لوکاشنکو رئیس جمهور بلاروس تایید کردند که استقرار تسلیحات هستهای تاکتیکی روسیه در بلاروس آغاز شده است. انتظار میرود برخی از کلاهکها سه برابر قویتر از بمبهای اتمی باشند که ایالات متحده در طول جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۴۵ بر علیه هیروشیما و ناکازاکی استفاده کرد.
این اقدام اولین استقرار چنین کلاهکهای هستهای تاکتیکی – سلاحهای هستهای با برد کوتاهتر و کمتوانتر که میتوانند در میدان نبرد مورد استفاده قرار گیرند – توسط مسکو در خارج از روسیه از زمان سقوط اتحاد جماهیر شوروی در دهه ۱۹۹۰ است.
این اقدام در حالی صورت میگیرد که مقامات ارشد کرملین مکرراً احتمال استفاده از سلاحهای هستهای را همزمان با ادامه جنگ در اوکراین مطرح کردهاند.
هشدار جدی
البته این اظهارات با واکنشهای جدی کشورهای غربی نیز روبرو شد. پاییز گذشته، ایالات متحده، فرانسه و بریتانیا به روسیه هشدار دادند که در صورت استفاده از سلاح هستهای در اوکراین، این سه کشور با یک حمله متعارف تلافی خواهند کرد.
ایالات متحده نیز در ماه گذشته در واکنش به استقرار سلاحهای هستهای روسیه در بلاروس اعلام کرد که قصدی برای تغییر موضع خود در قبال تسلیحات هستهای راهبردی ندارد و تأکید کرد که هیچ نشانهای از آمادگی مستقیم روسیه برای استفاده از سلاح هستهای دیده نشده است.
ایالات متحده گفته است که «مطمئناً به نظارت بر پیامدهای تغییر و تحولهای هستهای در مسکو و مینسک ادامه خواهد داد.»
در ماه مه، روسیه انتقاد ایالات متحده از برنامه این کشور برای انتقال تسلیحات هستهای تاکتیکی به متحد همسایه خود را رد کرد و گفت که واشنگتن و متحدانش در ناتو چندین دهه است که تسلیحات هستهای را در کشورهای ناتو مستقر کردهاند.
در همین حال، لوکاشنکو اخیراً این استقرار را فرصتی بینظیر برای اتحاد بلاروس و روسیه توصیف کرد و گفت که استقرار تسلیحات هستهای در کشورش امنیت این کشور را تقویت کرده و به عنوان یک عامل بازدارنده در برابر متجاوزان احتمالی عمل میکند.
لوکاشنکو نیز با اعلام ارسال تسلیحات هستهای از روسیه به کشورش گفت: «این اقدام به خواست من صورت گرفت و روسیه آن را به من تحمیل نکرده است. چرا؟ زیرا هیچ کس در جهان تا به حال به جنگ با یک قدرت هستهای نرفته است و من نمیخواهم کسی با ما وارد جنگ شود. آیا چنین تهدیدی وجود دارد؟ وجود دارد و باید این تهدید را خنثی کنم.»
پوتین هفته گذشته اظهارات لوکاشنکو را تکرار و تأکید کرد که استقرار تسلیحات هستهای در بلاروس به عنوان «عنصر بازدارندگی» برای همه قدرتهایی که «به تحمیل شکست استراتژیک فکر میکنند» عمل خواهد کرد.
رهبر ۷۰ساله روسیه گفت: «سلاحهای هستهای برای تضمین امنیت ما به معنای وسیع کلمه و وجود دولت روسیه ساخته شدهاند، اما ما چنین نیازی [به استفاده از آنها] نداریم.»
پوتین و لوکاشنکو فاش نکردهاند که چه تعداد تسلیحات هستهای تاکتیکی به بلاروس که هم مرز با اوکراین و کشورهای لهستان، لیتوانی، و لتونی که اعضای ناتو هستند، منتقل خواهند شد.
بر اساس دادههای کمپین بینالمللی برای نابودی سلاحهای هستهای، روسیه بیشترین تعداد کلاهکهای هستهای را در جهان دارد. از ۱۲۷۰۰ کلاهک در سراسر جهان، ۵۹۷۷ کلاهک متعلق به روسیه است و ایالات متحده ۵۴۲۸ کلاهک هستهای در اختیار دارد.