مطالعهای جدید، یکی از محکمترین شواهد خود مبنی بر ارتباط افراد باهوش با مهارت در شطرنج را ارائه داد. این یکی از موضوعات داغ در روانشناسی محسوب میگردد و این ایده که خبرگی به آموزش فشرده مبتنی است را رد کرده است.
«الکساندر بورگوین»، دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه ایالتی میشیگان و نویسنده ارشد این مقاله در نشریه هوش و ذکاوت، گفت: « شطرنج احتمالاً بیشترین محدوده مطالعاتی در تحقیقات روی تخصص بوده است، با این حال، شواهد برای رابطه بین مهارتهای شطرنج و توانایی یادگیری مخلوط شده است.»
وی گفت: «ما طی آنالیز نتایج نیم قرن تحقیقات بر روی مهارت شطرنج و هوش دریافتیم که مهارت در فرایند یادگیری ، به تفاوتهای فردی در مهارت شطرنج کمک میکند.»
«ژاک هامبریک»، استاد روانشناسی دانشگاه ایالتی میشیگان، گفت: «زمانی که حرف از مهارت به میان میآید، آموزش و تمرین بخشهای جدا نشدنی این پازل است، اما این مطالعه نشان میدهد که، حداقل در شطرنج، هوش قطعه دیگری از این پازل است.»
برای مطالعه عمیقتر، که با عنوان متا آنالیز شناخته میشود، محققان حدود ۲۳۰۰ مقاله علمی در مورد مهارتهای شطرنج را بررسی کردند. مخصوصاً مقالاتی در مورد معیار اندازه گیری از توانایی یادگیری (مانند نمره IQ)، و بررسی بی طرفانه مهارت شطرنج (مانند رتبه بندی ELO، که رتبه بازیکنان بر اساس عملکرد آنها در بازی مشخص میشود). نمونه نهایی شامل ۱۹ مطالعه روی ۱۸۰۰ شرکت کننده بود.
به گفته بورگوین، متاآنالیز نشان میدهد که نخستین تلاش محققان برای بررسی سیستماتیک این موضوع، شامل بهترین شواهد علمی در خصوص ارتباط بین عقل و مهارت شطرنج بود.
نتایج همه نمونهها نشان داد که هوش به مهارت شطرنج، مخصوصاً بین بازیکنان جوان و یا غیر حرفهای به عنوان نمونهای قابل تعمیم به کل ارتباط دارد. برای درک بهتر این موضوع، بورگوین گفت، بهترین بازیکنان بسکتبال دنیا را در نظر بگیرید. اگرچه در اصل هیچ ارتباطی میان قد و میزان امتیاز آوری آن ها در این سطح از بازی وجود ندارد.اما این بدان مهنی نیست که ارتفاع در بازی بسکتبال مهم نباشد.
هامبریک در توضیح دیگری گفت: «تصور کنید که یک نابغه به راحتی میتواند تبدیل به یک بازیکن خبره شطرنج شود، درحالی که یک فرد با هوش متوسط ممکن است مدت زمان بیشتری نیاز داشته باشد. بنابراین تئوری ما این است، که هرچه بیشتر تمرین کنید، مهارت و دانش شما درباره آن بازی بیشتر توسعه پیدا می کند، پس در این میان شما ممکن است با IQ بالا قادر به دور زدن محدودیت در توانایی های یادگیری باشید.»
او اضافه می کند: «البته نمی توان گفت که این موضوع برای همه فعالیتها صادق است.»