تحلیل
چین ماه گذشته یک موشک بالستیک قاره‌پیما را برای اولین‌بار در ۴۴ سال گذشته در اقیانوس آرام جنوبی آزمایش کرد که باعث نگرانی کشورهای منطقه شد.
این آزمایش بی‌سابقه که در بحبوحه تنش‌های جاری در منطقه غربی اقیانوس آرام و بویژه دریای جنوبی چین انجام گرفت، حامل پیام‌های سیاسی بود. کارشناسان به اپک تایمز گفتند که این آزمایش عملگرایانه بود: ارزیابی توانایی‌های نیروی موشکی ارتش آزادی‌بخش خلق.
به عقیده تحلیلگران، این موشک که حامل کلاهک مشقی بود، جدیدترین موشک بالستیک قاره‌پیمای چین به نام دانگ فنگ-۴۱ یاموشک بالستیک قاره‌پیمای قدیمی این کشور به نام دانگ فنگ-۳۱ بود. دانگ فنگ در زبان چینی به معنای «باد شرقی» است.
DF-41 دوربردترین موشک بالستیک قاره‌پیمای چین است که می‌تواند ۱۲ هزار تا ۱۵ هزار کیلومتر را طی کند. DF-31AG برد کوتاه‌تری دارد و بین ۷ هزار تا ۱۱ هزار و ۷۰۰ کیلومتر را طی می‌کند.
این موشک در روز ۲۵ سپتامبر از مکانی نامعلوم شلیک شد که همه تصور می‌کنند جزیره هاینان در شمال دریای جنوبی چین باشد. این موشک تقریباً ۱۲ هزار کیلومتر را طی کرد و در حوالی پلی‌نزی فرانسه فرود آمد؛ مجموعه جزایری که تاهیتی را نیز شامل می‌شود.
پکن پرتاب این موشک را جزو اقدامات معمول نیروی موشکی ارتش آزادی‌بخش خلق دانست. دیگر کشورهای دارای موشک‌های دوربرد مانند آمریکا، روسیه و هند به‌طور معمول چنین آزمایشاتی انجام می‌دهند.
با این‌حال، ارتش چین از سال ۱۹۸۰ تاکنون هیچ موشک دوربردی به اقیانوس آرام پرتاب نکرده بود. پکن در سال‌های گذشته موشک‌های خود را در داخل کشور و بیشتر در بیابان‌های دورافتاده شمال غربی چین آزمایش می‌کرد.
به گفته دنی روی، عضو ارشد مرکز شرق و غرب در هونولولو در هاوایی، ممکن است دلیل تغییر این سایت کاملاً فنی بوده باشد.
روی در مصاحبه‌ای ایمیلی به اپک تایمز گفت: «شاید مهندسان چینی چنین احساسی داشتند که باید در مسیری طولانی و نسبتاً صاف دست به آزمایش موشکی بزنند که شباهت بیشتری با استفاده از موشک‌های دوربرد در نبردهای واقعی دارد، نه این‌که موشک را در مسیری قوس‌مانند درون مرزهای چین یا نزدیک به آن آزمایش کنند.»
«با این‌حال، این پرتاب چند پیام سیاسی نیز دارد.»
داده‌های رهگیری دریایی که به دست رویترز رسیده نشان می‌دهند که دو فروند از پیشرفته‌ترین کشتی‌های «پشتیبانی فضایی» چین، یوان-وانگ ۳ و یوان-وانگ ۵، در زمان پرتاب در اقیانوس آرام حضور داشتند.
پکن توضیح نداد که موشک در کدام نقطه از آب فرود آمد، اما گفت که به‌طور دقیق در مختصات دریایی مورد نظر فرود آمده است.
هسیائو-هوانگ شو، پژوهشگر مؤسسه تحقیقات دفاع و امنیت ملی تایوان، در مصاحبه‌ای تلفنی با اپک تایمز گفت که جابه‌جایی موشک بالستیک قاره‌پیما از طریق زمین و دریا جزو الزامات رزمایش بوده است.
DF-31AG و DF-41 جزو موشک‌های بالستیک قاره‌پیماهای متحرک جاده‌ای هستند. این‌دو موشک انعطاف‌پذیری بیشتری دارند و شناسایی و رهگیری آن‌ها سخت‌تر از موشک‌های مستقر در سیلو است، اما جابه‌جایی این توپخانه سنگین به برنامه‌ریزی لجستیکی بهتری نیاز دارد تا مشکلات مربوط به شرایط جاده و ارتباطات برطرف شوند.
نیروی موشکی ارتش آزادی‌بخش خلق که پیش‌تر نیروی توپخانه دوم نامیده می‌شد، شاخه‌ای از ارتش چین است که مسئولیت نیروهای موشکی هسته‌ای و متعارف زمینی را برعهده دارد. به گزارش ارتش آمریکا، پکن نیروی موشکی ارتش آزادی‌بخش خلق را نوسازی کرده و نقش خود را طی ۱۵ سال گذشته در راستای «راهبرد بازدارندگی تحول‌یافته چین» گسترش داده است.
براساس این گزارش، «تمام عوامل نظامی که در عملیات آسیا-اقیانوسیه دخیل هستند، باید درک درستی از این نیروی ویژه داشته باشند، زیرا پکن تهدیدی برای همسایگان و بویژه تایوان است و می‌تواند روی عملیات نظامی محلی، منطقه‌ای و جهانی تأثیر بگذارد.»
باج‌خواهی هسته‌ای
این آزمایش در ماه سپتامبر متعاقب چند مورد رسوایی فساد انجام گرفت و در بحبوحه افزایش تنش بین پکن و همسایگان این کشور در منطقه، به افزایش شک و تردید درخصوص توانمندی نیروی موشکی ارتش آزادی‌بخش خلق دامن زد. به گفته تحلیلگران، زمان‌بندی این حمله در روزهای منتهی به انتخابات آمریکا و ژاپن نیز می‌تواند حائز اهمیت باشد.
جدا از ضرورت فنی این آزمایش، تحلیلگران می‌گویند آزمایش موشک بالستیک قاره‌پیمای پکن در اقیانوس آرام می‌تواند پیام‌های سیاسی زیادی برای مخاطبان داخلی و خارجی داشته باشد. تحلیلگران معتقدند که اولین و مهم‌ترین هدف این بوده که آمریکا را از مداخله در مناقشات هند-آرام منصرف کند.
پکن این پیام را برای دشمنان خود فرستاد که «موشک‌های ما می‌توانند شما را تهدید کنند.» شو گفت: «این پیام بسیار واضح است.»
او گفت: «مخاطبان این پیام آمریکا و دیگر کشورهای منطقه بودند، اما آمریکا مخاطب اصلی بود.»
متعاقب چند رویارویی بین کشتی‌ها و هواپیماهای گارد ساحلی چین و فیلیپین در دریای جنوبی چین و حومه، آمریکا بر تعهد خود نسبت به پیمان دفاعی متقابل آمریکا و فیلیپین تأکید کرد.
ارتش آمریکا در ماه آوریل سامانه موشکی میان‌برد تایفون را در قالب رزمایش نظامی سالانه خود در شمال فیلیپین مستقر کرد که اعتراضات مکرر رژیم چین را به دنبال داشته است.
جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، جدا از فروش همیشگی تسلیحات به تایوان از اعطای کمک‌های نظامی به این کشور خبر داده و بارها گفته که نیروهای آمریکایی درصورت تهاجم چین به تایوان از این کشور دفاع خواهند کرد که با سیاست دیرینه ابهام استراتژیک آمریکا در تضاد است. مقامات آمریکا نیز هربار سعی کرده‌اند اظهارات بایدن را کم‌اهمیت جلوه دهند.
پکن در ماه ژوئیه در اعتراض به فروش تسلیحات آمریکا به تایوان با درخواست واشینگتن برای ادامه مذاکرات مربوط به کنترل تسلیحات هسته‌ای مخالفت کرد.
روی گفت: «چند پیام سیاسی بالقوه وجود دارد که پکن در پی مخابره آن‌ها بوده است. برای نمونه، این‌که نیروهای موشکی راهبردی ما هنوز فعال هستند و اگر سعی کنید از تایوان دفاع کنید، هزینه گزافی خواهید داد و این‌که ما از استقرار سامانه موشکی تایفون آمریکا در فیلیپین راضی نیستیم.»
شیمین چن، کارشناس کنترل تسلیحات و امور نظامی چین، به اپک تایمز گفت که شی جین پینگ، رهبر چین، ممکن است از راهبرد ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، در زمینه «باج‌خواهی هسته‌ای» الگوبرداری کند.
پوتین تهدید کرده که از تسلیحات هسته‌ای استفاده می‌کند تا غرب را از صدور مجوز برای اوکراین جهت شلیک موشک‌های دوربرد غربی به سمت روسیه بازدارد.
چن گفت: «قدرت‌نمایی هسته‌ای چین می‌تواند تلاشی برای ایجاد شک و تردید در دل متحدان آمریکا باشد که این کشور را به‌عنوان یک «چتر هسته‌ای» در نظر می‌گیرند؛ کشوری که قرار است درصورت وقوع حمله از متحدان غیرهسته‌ای خود محافظت کند.»
چن افزود: «آیا آن‌ها واقعاً باید به آمریکا اعتماد کنند که امنیت لس‌آنجلس را بابت نجات توکیو، استرالیا یا تایپه به خطر بیاندازد؟ شاید پکن می‌خواهد این کشورها را وادار کند که به همین موضوع فکر کنند و اعتماد آن‌ها را به اعتبارِ ضمانت‌های امنیتی آمریکا به‌عنوان یک چتر هسته‌ای کم‌رنگ کند.»
چن گفت: «از بین رفتن اعتماد می‌تواند کشورهای بیشتری را به سمت توسعه توانمندی‌های هسته‌ای مستقل سوق دهد.»
