در داخل حزب کمونیست چین گفته می‌شود که فنتانیل گزینه اصلی حزب کمونیست چین برای انتقام‌جویی از غرب بوده و آمریکا یک دشمن تمام‌عیار است.
با افزایش تعرفه‌ها در قبال کالاهای وارداتی دو کشور، تنش بین آمریکا و چینِ کمونیست شدت گرفته است. در عین‌حال، موضع پکن بیش از پیش شکل تهاجمی پیدا کرده است.
سفارت چین در واشینگتن در اوایل مارس مطلبی را از قول وزارت امور خارجه خود در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشت و پیام خود را تکرار کرد: «اگر آمریکا به دنبال جنگ است و می‌خواهد جنگ تعرفه‌ای، جنگ تجاری یا هر نوع جنگ دیگری راه بیاندازد، آماده‌ایم که تا آخرین نفس بجنگیم.»
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، هشدار داده که آمریکا قصد جنگیدن با چین را ندارد، اما برای مقابله با این کشور از «آمادگی کامل» برخوردار است.
ترامپ با اشاره به وضعیت اضطراری ملی درخصوص قاچاق ادامه‌دار فنتانیل، ماده افیونی مرگباری که ۵۰ تا ۱۰۰ برابر قوی‌تر از مورفین است، به آمریکا، تعرفه ۲۰ درصدی جدید خود را در قبال کالاهای ساخت چین اعمال کرده است.
چین منبع اصلی پیش‌سازهای فنتانیل است که به مکزیک منتقل شده و در آن‌جا به مواد مخدر غیرقانونی تبدیل می‌شوند. این مواد عمدتاً از طریق مرز جنوبی به آمریکا قاچاق می‌شوند.
پکن در واکنش به تعرفه‌های جدید ترامپ اعلام کرد که برای زغال‌سنگ و گاز طبیعی آمریکا ۱۵ درصد و برای تجهیزات کشاورزی و کامیون‌های باری این کشور۱۰ درصد تعرفه اضافی در نظر می‌گیرد.
رژیم کمونیستی گفته که اپیدمی فنتانیل مشکل داخلی آمریکا محسوب می‌شود و تعرفه‌های آمریکا را مصداق «باج‌گیری» دانسته است.
یوآن هونگ‌بینگ، استاد سابق حقوق دانشگاه پکن که اکنون در استرالیا زندگی می‌کند، می‌گوید: «اپیدمی مواد افیونی در آمریکا با این ادعای چین که آمریکا در حال خودزنی است، فاصله زیادی دارد.»
یوآن به تلویزیون ان‌تی‌دی، رسانه خواهر اپک تایمز، گفت که رژیم چین نقش بسزایی در بحران فنتانیل آمریکا داشته و انداختن تقصیر آن به گردن آمریکا بخشی از راهبرد شی جین پینگ، رهبر حزب کمونیست چین، بوده است.
یوآن، که به رهبران ارشد حزب کمونیست چین دسترسی دارد، گفت که شی در دور اول و دوم ترامپ به‌طور مداوم دستور می‌داد که پکن باید این‌طور وانمود کند که چین ارتباطی با بحران مواد مخدر در اروپا و آمریکا ندارد.
یوآن گفت رژیم چین از سوی شی دستور داشت که بگوید پیش‌سازهای شیمیایی به شکل قانونی تولید می‌شوند و اگر کسی از آن‌ها مواد مخدر کشنده می‌سازد و آن‌ها را به آمریکا یا اروپا قاچاق می‌کند، چین مقصر نیست.
یوآن افزود که فنتانیل گزینه اصلی حزب کمونیست چین برای «انتقام‌جویی» از غرب است. او گفت که شی غرب را بابت یک قرن ذلت چین در «جنگ‌های تریاک» در اواسط قرن نوزدهم مقصر می‌داند. چین در آن مقطع مجبور شد که به معاهدات نابرابر تن دهد، خاک چین را واگذار کند و به عوامل بیگانه اجازه دهد که بنادر چین را کنترل کنند.
یوآن گفت: «این دقیقاً دستور شی بوده که شاهدِ افزایش چشمگیر تولید پیش‌سازهای فنتانیل در چین و صادرات این مواد شیمیایی هستیم؛ امری که به تشدید بحران فنتانیل در آمریکا دامن زده است.»
به گزارش اداره مبارزه با مواد مخدر، مرگ‌و‌میر ناشی از بیش‌مصرفی فنتانیل به یک بحران ملی تبدیل شده و روزانه جان بیش از ۲۰۰ آمریکایی را می‌گیرد. تنها در سال ۲۰۲۳ حدود ۷۵ هزار آمریکایی بر اثر بیش‌مصرفی فنتانیل جان خود را از دست دادند که نسبت به ۱۰ سال قبل ۲۳ برابر شده است.
بیش‌مصرفی تصادفی مواد مخدر در حال حاضر عامل اصلی مرگ‌و‌میر در بین آمریکایی‌های ۱۸ تا ۴۵ ساله محسوب می‌شود. به گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها، مرگ‌و‌میر ناشی از بیش‌مصرفی مواد مخدر در سال ۲۰۲۴ بیش از ۲۰ درصد کاهش یافته است.
به گفته الکساندر لیائو، کارشناس امور چین، بحران فنتانیل به دغدغه مهم رأی‌دهندگان آمریکایی تبدیل شده و نقش بسزایی در شکل و شمایل روابط آمریکا و چین دارد.
او گفت که روابط پکن و واشینگتن به شکل اساسی تغییر کرده است. این‌دو کشور در دوران بایدن وارد «عصر یخبندانِ» دیپلماتیک شدند که موجب شد ارتباطات رسمی دو کشور در سطح کلان به مدت ۱۰ ماه در سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ متوقف شود. لیائو معتقد است که خصومت این‌دو کشور وارد سطح جدیدی شده است.
لیائو به اپک تایمز گفت: «آمریکا و چین در حیطه تجارت و دیگر حوزه‌ها اساساً در مقابل یکدیگر قرار گرفته‌اند.»
در مقایسه با وضعیت «بحث فراوان و عمل‌گرایی ناچیز» که در رابطه با آمریکا و اروپا مشاهده می‌شود، لیائو رابطه کنونی پکن و واشینگتن را «کم‌سروصدا اما سختگیرانه» می‌داند.
او گفت: «سیاست در مواجهه با دوست و دشمن متفاوت عمل می‌کند.»
آمریکا دشمن تمام‌عیارِ رژیم چین است
چین در یک دهه گذشته شاهد رشد اقتصادی قابل‌توجهی بوده است. براساس داده‌های بانک جهانی، تولید ناخالص داخلی اسمی پکن به بیش از سه‌چهارم تولید ناخالص داخلی آمریکا رسیده است. اگر قدرت خرید را در نظر بگیرید، اقتصاد چین در سال ۲۰۱۶ از آمریکا پیشی گرفت.
شی چند سال قبل در حزب کمونیست چین به مدارج بالا رسید و در سال ۲۰۱۳ رهبری حزب را برعهده گرفت.
به گفته یوآن، باورهای کمونیستی شی باعث شد که قدرت اقتصادی چین را مغتنم بشمارد و سیاست خارجی «ابتکار کمربند و جاده» را با هدف اشاعه تمامیت‌خواهیِ کمونیستی در سراسر جهان در دستور کار خود قرار دهد.
این طرح ژئوپلیتیکی ۱ تریلیون دلاری، که تحت عنوان پروژه توسعه زیرساخت شناخته می‌شود، منابع طبیعی دیگر کشورها از جمله مواد معدنی حیاتی آن‌ها را برای تولید تراشه‌های کامپیوتری مصرف می‌کند و بنادر آن‌ها را با اهداف نظامی و غیرنظامی به کار می‌گیرد.
شعار سیاسی شی جین پینگ «جوان‌سازی بزرگ ملت چین» است. براساس این روایت، هیچ موفقیتی بدون عقب‌نشینی و مواجهه با مانع حاصل نمی‌شود.
تلاش شی برای استیلای چین از نقطه افول این کشور در ۲۰۰ سال پیش آغاز می‌شود. در کتاب‌های حزب کمونیست، غرب در تبدیل چین از کشوری برنده به کشوری بازنده مقصر شمرده می‌شود. نظام آموزشی و دستگاه تبلیغاتی رژیم کمونیستی دائماً از این می‌گویند که جنگ‌های تریاک نقطه آغاز «یک قرن ذلت» بوده‌اند.
شی گفته که بازپس‌گیری هنگ‌کنگ و ماکائو از چنگ بریتانیا و پرتغال به «ذلت صدساله» این کشور پایان داده و این‌که قدم بعدی الحاق تایوان به سرزمین اصلی چین خواهد بود.
لیائو گفت: «به‌رغم آن‌که شی ظاهراً به دنبال ترویج ملی‌گرایی است، منطق او همچنان از دکترین کمونیستی نشأت می‌گیرد: اشاعه جهانی کمونیسم، یا چنان‌که حزب می‌گوید، «به اهتزاز درآوردن پرچم سرخ در سراسر جهان.»
لیائو افزود: «این امر به‌طور طبیعی آمریکا را به دشمن شماره یک حزب کمونیست چین تبدیل می‌کند. آمریکا به‌عنوان حامی تایوان و طلایه‌دار نظم جهانی کنونی، بزرگ‌ترین مانع در مسیر برنامه‌های شی محسوب می‌شود.»
حزب کمونیست از رشد سریع اقتصادی چین در چند دهه اخیر برای توجیه حکمرانی خود استفاده کرده است. با این‌حال، اقدامات سختگیرانه شی درخصوص قرنطینه کرونا به تشدید مشکلات درازمدت در اقتصاد مبتنی بر بدهی و صادرات‌محور این کشور دامن زدند. وقتی قرنطینه خاتمه پیدا کرد، بازار نزولی املاک و دولت‌های ورشکسته محلی اقتصاد کشور را دچار رکود کردند.
معطوف کردن نارضایتی‌ها به سمت دشمن خارجی، تاکتیک دیگری است که حزب کمونیست چین برای تقویت قوای خود از آن بهره می‌گیرد. از این‌رو، آمریکا به یک هدف تمام‌عیار تبدیل شده و حزب می‌تواند اقدامات خود را برای عقب راندن این کشور در بوق و کرنا کند.
عملیات نهایی شی جین پینگ
به گفته یوآن، عملیات نهایی شی این است که جای آمریکا را به‌عنوان عامل و مجری نظم جهانی بگیرد. یوآن گفت که این‌دو در مقطعی که شی هنوز در سطح استانی قدرت داشت، هم‌پیاله یکدیگر بودند.
یک سال پس از به قدرت رسیدن شی جین پینگ در چین، آمار مرگ‌و‌میر ناشی از بیش‌مصرفی فنتانیل در آمریکا افزایش یافت. آمار مرگ‌و‌میر سالانه تا سال ۲۰۱۷ به ۲۸ هزار نفر رسید. این آمار تا سال ۲۰۲۳ به ۷۵ هزار نفر افزایش یافت.
به گفته لیائو، در سال ۲۰۱۷ که پکن می‌دانست از نظر تولید ناخالص داخلی برحسب قدرت خرید از آمریکا پیشی گرفته است، شی و همکارانش بر این باور بودند که «مسئله آمریکا» یعنی گرفتن جای آمریکا به‌عنوان ابرقدرت جهان، ظرف مدت ده سال حل خواهد شد.
منابع داخلی لیائو در پکن به او اطلاع دادند که خوش‌بینی در حزب کمونیست چین به اوج خود رسیده و رهبران حزب نگاه خوبی نسبت به آمریکا ندارند.
لیائو گفت: «تندروهای حزب کمونیست چین در چنین شرایطی در مسیر برگشت‌ناپذیرِ رویارویی با آمریکا قدم نهادند.»
یوآن گفت که ناکامی آمریکا در مهار اپیدمی مواد مخدر جسارت و اعتماد‌به‌نفس شی را دوچندان کرده و افزود که شی بحران فنتانیل آمریکا را دال بر ترقی شرق و افول غرب می‌داند.
به گفته منابع لیائو، یکی از مقامات عالی‌رتبه حزب کمونیست در اولین سفر دولتی ترامپ به چین در نوامبر ۲۰۱۷ به او گفت: «شما آمریکایی‌ها فقط باید مواد خام و بازار مصرفی مورد نیاز تولیدات ما را در اختیارمان بگذارید.»
یکی از منابع داخلی پکن به لیائو گفت که این برخورد باعث شد که ترامپ به محض بازگشت به واشینگتن برای چین تعرفه در نظر بگیرد. او افزود که گستاخی و لحن خودپسندانه مقام چینی احتمالاً باعث شد که ترامپ از وابستگی خارج از کنترلِ آمریکا به تولیدات چینی ناراحت شود. اپک تایمز برای اظهارنظر با کاخ سفید تماس گرفته است.
ترامپ در ژانویه ۲۰۱۸ برای کاهش ناترازی تجاری و مجاب کردن چین به دست برداشتن از سرقت اسرار تجاری و مالکیت معنوی آمریکا برای کالاهای وارداتی این کشور تعرفه در نظر گرفت.
پکن و واشینگتن دو سال بعد به یک توافق تجاری دست پیدا کردند که چین به موجب آن وعده داد که محصولات بیشتری از آمریکا خریداری کند.
دو ماه بعد همه‌گیری کرونا آغاز شد.
ترامپ در نخستین روز از دومین دور ریاست‌جمهوری خود دستور داد که ارزیابی مربوط به سیاست‌های تجاری تا یکم آوریل انجام شود. آن‌ها چین را جهت ارزیابی اجرای فاز اول توافق تجاری و بررسی رویه‌های تجاری ناعادلانه یا نامتناسب انتخاب کردند.
ترامپ دوم آوریل را «روز آزادی آمریکا» خوانده و قرار است که تعرفه‌های متقابل خود را برای هم‌سان‌سازی شرایط در رابطه با شرکای تجاری آمریکا به اجرا درآورد. یک اقدام محتمل این است که کاخ سفید تعرفه‌های بیشتری را در قبال واردات چین اعمال کند.
اقتصاد چین نسبت به دور اول ریاست‌جمهوری ترامپ ضعیف‌تر شده و وابستگی بیشتری به صادرات دارد.
استیو دینز، سناتور جمهوری‌خواه مونتانا، نخستین سیاستمدار آمریکایی است که در دور دوم ریاست‌جمهوری ترامپ به پکن سفر کرد، پیام ترامپ را به گوش رهبران عالی‌رتبه چین رساند و خواستار اقدام قاطع چین در جلوگیری از قاچاق پیش‌سازهای فنتانیل شد. دینز در روز ۲۳ مارس در مصاحبه با بلومبرگ بر خواسته آمریکا تأکید کرد: «تا زمانی که مشکل پیش‌سازهای فنتانیل برطرف نشود، گفت‌و‌گو درباره موانع تعرفه‌ای و غیرتعرفه‌ای دشوار خواهد بود.»
یوآن گفت: «صرف‌نظر از امتیازاتی که پکن در نشست احتمالی ترامپ و شی در ماه ژوئن به او پیشنهاد خواهد کرد، این‌دو کشور یک رویارویی «اجتناب‌ناپذیر» خواهند داشت.»
او گفت: «ما با یک مناقشه زودگذر به دلیل یک رخداد مجزا در قالب تعرفه یا مسائل دیگر مواجه نیستیم. این رویارویی اساسی و اجتناب‌ناپذیر است و دلایل گسترده و درازمدت دارد.»
