نگرانی فزاینده‌ای وجود دارد که حزب کمونیست چین از ابتکار کمربند و جاده برای ترویج «استانداردهای چینی» و قبضه قدرت در زمینه تدوین استانداردهای فنی جهانی استفاده می‌کند.
خبر تحلیلی
ابتکار کمربند و جاده، طرح سرمایه‌گذاری و تسهیلات جهانی پکن، نه‌تنها به گسترش پروژه‌های نابخردانه در سراسر جهان دامن می‌زند، بلکه به رژیم کمونیستی چین کمک می‌کند تا کنترل استانداردهای فنی سال‌های اخیر را به دست بگیرد.
ابتکار کمربند و جاده زندگی افراد در سراسر جهان تهدید می‌کند
در ماه فوریه، پلیس اندونزی دو شهروند چینی را به دست داشتن در انفجار یک کارخانه چینی تولید نیکل در جزیره سولاوسی متهم کرد. این حادثه که در دسامبر ۲۰۲۳ رخ داد، به مرگ ۲۱ کارگر انجامید.
پلیس اعلام کرد مقامات در حال بررسی هستند که آیا سهل‌انگاری شرکت باعث وقوع این حادثه مرگبار شده است یا خیر.
یکی از کارگران چینی ساکن اندونزی درباره انفجار گفت: «اولین‌بار نیست که انفجار رخ می‌دهد. آن‌ها ارزشی برای جان انسان‌ها قائل نیستند و فقط به تولید اهمیت می‌دهند…»
در سال‌های اخیر، شرکت‌های سرمایه‌گذاری چینی در اندونزی بارها دچار حادثه شده‌اند. در ژانویه ۲۰۲۳، کارگران اندونزیایی دست به تظاهرات زدند و خواستار آن شدند که کارخانه ذوب جی‌ان‌آی متعلق به صنعت نیکل جیانگسو دلونگ چین، دستمزدها را افزایش دهد و شرایط ایمنی را بهبود بخشد.
مینگو بولو، کارمند سابق جی‌ان‌آی، که در اعتراضات شرکت کرده بود گفت که در یک سال اخیر مخاطرات مرگباری در کارخانه تولید نیکل وجود داشته است. برای نمونه، برخورد موتورسیکلت با ماشین‌آلات سنگین باعث انفجار در کارخانه ذوب شده بود.
شرکت‌های سرمایه‌گذاری چینی مستقر در اندونزی که در حوادث فوق از آن‌ها نام بردیم، همگی جزو ابتکار کمربند و جاده هستند.
اندونزی تنها کشوری نیست که گرفتار ابتکار کمربند و جاده شده است.
در سال ۲۰۲۳، هزاران اشکال در نیروگاه برق‌آبی چینی اکوادور ظاهر شد. نیروگاه برق‌آبی ۲.۷ میلیارد دلاری کوکا کودو سینکلر، که بزرگ‌ترین پروژه زیرساختی تاریخ اکوادور است، با خطر تعطیلی روبروست.
رنه اورتیز، وزیر سابق انرژی اکوادور و دبیرکل سابق سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، به وال‌استریت ژورنال گفت: «ما امروز از کیفیت نازل تجهیزات و قطعات به‌کاررفته در پروژه‌های ساخت چین رنج می‌بریم.»
براساس سندی که در اواخر سال ۲۰۲۳ منتشر شد، به‌رغم حوادث مرگباری که ابتکار کمربند و جاده برای کشورهای داوطلب به همراه داشته، حزب کمونیست چین «مصم است که توسعه همگانی ابتکار کمربند و جاده را به‌طور جدی ادامه دهد.»
در حال حاضر، ۱۴۷ کشور (شامل دوسوم جمعیت جهان و ۴۰ درصد از تولید ناخالص داخلی جهان) برای مشارکت در ابتکار کمربند و جاده به توافق رسیده و یا برای مشارکت در آن ابراز تمایل کرده‌اند. از نظر شی جین پینگ، رهبر حزب کمونیست چین، کمربند و جاده ابتکاری است که برای مقابله با راهبرد «بازگشت به آسیای» آمریکا در دستور کار قرار گرفته است.
پکن از طریق ابتکار کمربند و جاده در آسیای مرکزی، شمالی و غربی، در امتداد اقیانوس هند، سواحل مدیترانه، آمریکای جنوبی، آفریقا و منطقه اقیانوس اطلس در حال پیشروی است و قراردادهایی برای ساخت راه‌آهن، پل، فرودگاه و بنادر امضا کرده که بستر مادی گسترش نفوذ پکن را فراهم می‌کنند.
با این‌حال، ابتکار چین نقش پنهان دیگری هم دارد: ترویج «استانداردهای چینی» در جهان و قبضه قدرت در زمینه تدوین استانداردهای فنی جهانی.
حزب کمونیست «استانداردهای چینی» را در جهان ترویج می‌کند
استانداردهای فنی تدوینشده در سازمان‌های توسعه استاندارد دستورالعمل دقیقی هستند که نحوه ساخت قطعات فناوری را برای انطباق با آستانه عملکرد و اتصال به سایر محصولات نشان می‌دهند.
اتخاذ یک استاندارد فنی می‌تواند بر تجارت و قدرت ژئوپلیتیک تأثیر بگذارد. وقتی شرکتی فناوری انحصاری خود را با موفقیت به استانداردی جهانی تبدیل می‌کند، دو امتیاز نصیب آن می‌شود: مزیت پیشرو بودن و دریافت حق امتیاز از پتنت‌هایی که «استانداردلازم» قلمداد می‌شوند.
نویسندگان افزودند: «کشورهایی که سهم بیش‌تری در تدوین استانداردها دارند، این‌دو مزیت در مقیاس بزرگ عایدشان می‌شود.»
حزب کمونیست چین، با آگاهی از این مزایا، در سال‌های اخیر به تلاش خود برای کنترل فرایند تدوین استانداردهای فنی افزوده است.
در یکی از بزرگ‌ترین سازمان‌های توسعه استاندارد، که سازمان بین‌المللی استاندارد (ایزو) نام دارد، تعداد کمیته‌های فنی و کمیته‌های فرعی که حزب کمونیست چین در آن‌ها مشارکت دارد، از ۴۶۵ مورد در سال ۲۰۰۵ به ۶۶۸ مورد در سال ۲۰۲۱ افزایش یافته که چین را از این حیث بعد از بریتانیا و آلمان در رتبه سوم قرار داده است. از نظر موقعیت رهبری در کمیته‌های استاندارد، چین در سال ۲۰۲۱ دارای ۶۹ دبیرخانه ایزو بود که از این حیث پس از آلمان، آمریکا، بریتانیا، فرانسه و ژاپن در رتبه ششم قرار داشت.
ابتکار کمربند و جاده به ترویج «استانداردهای چینی» کمک می‌کند
نگرانی فزاینده‌ای در سال‌های اخیر وجود داشته که حزب کمونیست چین از ابتکار کمربند و جاده برای مجبور کردن کشورها به پذیرش استانداردهای خود استفاده می‌کند.
براساس گزارش ۲۰۲۰ بنیاد هاینریش بل، که یک بنیاد سیاسی آلمانی است، معاملات مالی شرکت‌های راه آهن چینی با کشورهای حاضر در ابتکار کمربند و جاده معمولاً مستلزم رعایت استانداردهای چینی هستند؛ حال چه این استانداردها غیررسمی باشند (در مورد محصولات کلیدی) و چه استانداردهای قانونی مورد تأیید سازمان‌های توسعه استاندارد را شامل شوند. در این موارد، شرکت‌های چینی تنها شرکت‌هایی خواهند بود که دارای تجهیزات منطبق با استاندارد هستند و کشورهای طرف معامله مجبور می‌شوند برای حفظ و نگهداری از راه‌آهن خود به شرکت‌های چینی روی بیاورند.
در اکتبر ۲۰۲۱، حزب کمونیست چین «طرح کلی توسعه استاندارد ملی» را تصویب کرد که از شرکت‌های چینی می‌خواهد در فعالیت‌های استانداردسازی بین‌المللی مشارکت فعال داشته باشند، مذاکرات استانداردسازی با کشورهای بریکس (گروهی از کشورها به رهبری قدرت‌های اقتصادی نوظهور متشکل از برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) و همکاری اقتصادی آسیا-اقیانوسیه را تقویت کرده و به همکاری در زمینه استانداردسازی با کشورهای شمال شرق آسیا، آسیا-اقیانوسیه، پان-آمریکا، اروپا، آفریقا و سایر مناطق عمق بیش‌تری بدهند.
این سند به‌طور خاص بر نقش ابتکار کمربند و جاده تأکید کرده و خواستار «ترویج فعال» و «همکاری نزدیک» با کشورهای فعال در زمینه استانداردسازی شده است.
رژیم کمونیستی چین همچنین سعی کرده نهادهای تدوین استاندارد را بازیچه دست خود کند.
دو نشست در سال ۲۰۲۱ در رابطه با استانداردهای مخابراتی برگزار شد که در آن‌ها به شرکت‌کنندگان چینی گفته شده بود که باید به پیشنهادات هوآوی رأی مثبت دهند؛ درحالی‌که پیشنهادات این شرکت به‌وضوح ناقض هنجارها و قوانین سازمان‌های توسعه استاندارد بودند.
آکیرا آماری، وزیر تجارت سابق ژاپن، پیشنهادات هوآوی را «تله» نامید.
او در آن مقطع گفت: «تأیید پیشنهادات هوآوی به منزله این است که چین استانداردها را تدوین و سیستم‌های خود را صادر می‌کند. سپس، داده‌ها را از همان سیستم‌ها استخراج و در پکن تجمیع می‌کند.»
