نویسنده: سبحان آذری
هرچند که موضوع ثروت خانواده علی شمخانی و پرنده‌هایی مربوط به فساد مالی آنان تازگی ندارد، اما ابعاد این پرونده‌ها آن هم در حوزۀ مبادله محموله‌های اسلحه در مقابل نفت از طریق دور زدن تحریم‌ها، گستره‌ای تازه و بین‌المللی پیدا کرده است.
در تازه‌ترین افشاگری، خبرگزاری بلومبرگ روز چهارم دی‌ماه سال جاری در گزارشی به نقش کلیدی حسین شمخانی، فرزند علی شمخانی در تامین تسلیحاتی روسیه در جنگ با اوکراین از طریق شبکه پیچیده کشتیرانی‌اش پرده برداشت. این خبرگزاری، شهریورماه گذشته نیز افشا کرده بود که حسین شمخانی با نام مستعار «هکتور» در قاچاق نفت ایران به روسیه و دیگر کشورها نقش دارد و او را سلطان قاچاق نفت ایران نامیده بود.
به گفته بلومبرگ حسین شمخانی از طریق شبکه‌ای از شرکت‌هایی که تحت نظارت خود قرار دارد، شامل شرکت کشتیرانی کریوس مستقر در دبی، سال گذشته دست‌کم دو محموله کشتی شامل موشک‌های نظامی، قطعات پهپاد، و کالاهای دارای کاربرد دوگانه را از طریق دریای خزر به روسیه انتقال داده است. کشتی‌های «سی‌کسل» و «سی‌آنکر» از جمله آنها هستند که هر دوی آنها حداقل پنج سفر از بنادر ایران به آستاراخان روسیه انجام داده‌اند.
بلومبرگ می‌افزاید این شبکه تجاری مافیایی بیش از یک چهارم حجم کل تامین و ارسال تسلیحات ایران به روسیه را به عهده دارد. گفته شده روسیه هزینه این محموله‌ها را با محموله‌های نفتی پرداخت می‌کند. به طوری که این نفت از طریق دور زدن تحریم‌ها در بازار تحریم به فروش می‌رود. جان بولتون مشاور سابق امنیت ملی آمریکا پیش از این در مصاحبه‌ای گفت که شبکه شمخانی با قراردادهای هواپیماهای بدون سرنشین که برای حمله به اوکراین استفاده می‌شود ارتباط دارد.
علی شمخانی پدر این تاجر اسلحه و نفت در حال حاضر عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و مشاور رهبری است و در سال‌های گذشته طولانی‌ترین دوره تصدی در وزارت دفاع را داشته و چهارمین دبیر شورای عالی امنیت ملی نیز بوده است. پیش‌تر نیز نقش دو فرزند دیگر او به نام‌های حسن و زینب، و همینطور همسر، برادرزاده و دامادش و حتی نوه سه ساله‌اش هم در پرونده‌های فساد مالی رسانه‌ای شده و حساب بانکی چندین میلیارد تومانی علی شمخانی نیز خبرساز شده که در ادامه به آن پرداخته می‌شود.
در سال ۱۳۹۸ یک فعال مجازی در زمینه افشاگری فساد به نام مهدی صدرالساداتی افشا کرد که حسین شمخانی پسر بزرگ علی شمخانی مدیر کشتیرانی آدمیرال است و فارغ‌التحصیل دانشگاه آمریکایی بیروت است که هزینه تحصیل آن در هر ترم بیش از ۱۰ هزار دلار است. او گفت حسن شمخانی پسر دیگر نیز از مدیران همین شرکت است.
کمتر از دو سال بعد در زمستان ۱۴۰۰ توقیف یک کشتی متعلق به فرزندان علی شمخانی در هند بار دیگر نام آنها را رسانه‌ای کرد. این کشتی کانتینربر که «کابل» نام داشت متعلق به شرکت کشتیرانی آدمیرال بود که در یک بندر دولتی بر اساس حکم دادگاهی در هند به علت نقص مدارک و وجود تناقضات توقیف شد. در پی انتشار این خبر فرزندان علی شمخانی از خبرگزاری ایلنا که اقدام به انتشار آن کرده بود شکایت کردند.
در اسفند سال ۱۴۰۰ تصویر دیدار علی شمخانی با حاکم دوبی به دلیل حضور فردی با لباس غیر رسمی جنجال برانگیز شد. به طوری که جوانی که گفته شد پسر دوم علی شمخانی یعنی حسن شمخانی است که با تیشرت در تصویر این دیدار رسمی دیده می‌شد. حضور فرزند شمخانی در یک دیدار رسمی با مقامات ارشد امارات متحده عربی، مجدداً موج دیگری از انتقادات را به دلیل استفاده فرزند از رانت حکومت پدر به نفع تجارت خانوادگی‌شان برانگیخت.
در کنار افشای فساد مالی خانواده شمخانی، ماجرای جاسوسی علیرضا اکبری از معاونان شمخانی نیز یکی از پرونده‌های جنجالی حول موضوع شمخانی بوده است. علیرضا اکبری به جرم جاسوسی برای انگلیس در سال ۱۳۹۸ بازداشت و در نهایت اعدام شد. موضوع فساد محدود به فرزندان شمخانی نمی‌شود. نام «آذرمیدخت طباطبایی» همسر علی شمخانی در پرونده املاک الهیه تهران رسانه‌ای شد. سال ۱۴۰۰ مهدی صدرالساداتی فعال فضای مجازی با انتشار یک ویدیو اعلام کرد که یک مجموعه آپارتمانی به ارزش هزار میلیارد تومان در خیابان فرشته تهران به همسر علی شمخانی تعلق دارد.
داماد علی شمخانی به نام «حسن میرمحمد علی» در پرونده فساد ساخت و ساز لواسان چهره شناخته شده‌ای است. افشاگری‌های میلاد گودرزی خبرنگار در زمینه پرونده‌های فساد و یاشار سلطانی روزنامه‌نگار و محقق مستقل حوزه فساد منجر به افشای ماجرای ویلاهای لواسان شد.
زینب شمخانی، دختر علی شمخانی و همسر حسن میرمحمد علی، چهره دیگری از خانواده شمخانی است که نامش در پرونده همسرش خبرساز شد. توقیف میلیارد‌ها دلار پول او در پرونده موسسه مالی و اعتباری کاسپین و فرشتگان در واقع نتیجه افشاگری‌ها علیه همسرش بود. به طوری که تصویر حکمی منتشر شد که طی آن حساب حدود ۱۰ میلیارد تومانی زینت شمخانی و همسرش و فرزند سه ساله‌شان توقیف شد.
ناجی شمخانی، پسرعموی علی شمخانی نام دیگری در خانواده او است که با ریاست بر هیات مدیره شرکت خانه ایرانیان متعلق به بنیاد مستضعفان، توانسته است سهم کلانی از ابر پروژه‌های عمرانی کشور را با کنار راندن شرکت‌های شایسته، در اختیار بگیرد. دیگر عضو خانواده شمخانی محمد هادی شمخانی، برادرزاده علی شمخانی است که تحت عنوان کارشناس سیاسی در مسکو با خبرگزاری دولتی ایرنا همکاری دارد و تصاویر حضور او را در ضیافت‌های سفارت ایران در روسیه در سطح وزرا و در کنار علی شمخانی نشان‌دهنده سطح بالای دسترسی‌ها و استفاده از رانت اطلاعاتی در مقام یک کارشناس سیاسی است.
موعود شمخانی هم دیگر برادرزاده علی شمخانی است که معاون فنی سازمان منطقه آزاد اروند بوده است. نام او در پرونده سقوط متروپل اهواز به دلیل همکاری‌هایش با حسین عبدالباقی مالک ساختمان متروپل رسانه‌ای شد. در خرداد ۱۴۰۱ انتشار گزارش‌هایی نشان داد موعود شمخانی گروه ساختمان‌سازی عبدالباقی را که مالک پروژه متروپل بودند، برای مشارکت در یک پروژه، به شهرداری آبادان معرفی کرده‌است.
ارتباط متروپل آبادان و موعود شمخانی پس از آن مطرح شد که فروریختن ساختمان متروپل در خرداد ۱۴۰۱ منجر به مرگ ۴۳ شهروند شد. این ریزش بر اثر شکست سازه‌ای به خاطر نقض ضوابط فنی و استانداردها بود. در اردیبهشت ۱۴۰۳ رسانه‌ها خبر از بازداشت موعود شمخانی در جریان رسیدگی به یک پرونده فساد مالی دادند. ظاهراً این بازداشت کمی بعد از حضور او در تهران در مراسم عروسی دختر عمویش در یک هتل مجلل بوده است.
عبدالعظیم شمخانی، برادر ناتنی علی شمخانی هم نام دیگری در این خاندان است. او مدیرعامل سابق زیباسازی شهرداری اهواز و قائم مقام پیشین شهردار اهواز است و نامش به این دلیل رسانه‌ای شده است که در حالی که جوانی دیپلمه و متولد ۱۳۶۷ است، پست‌های مدیریتی مهمی چون قائم مقامی شهرداری و مدیر سازمان زیباسازی اهواز را در اختیار گرفته است. در رزومه کاری او پست‌های مدیریتی و حاکمیتی دیگری نظیر نمایندگی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در خوزستان در ۲۲ سالگی، رئیس اداره تبلیغات اسلامی خوزستان در ۲۳ سالگی، بازرس ویژه اداره کل بازرسی استانداری خوزستان در ۲۳سالگی و مدیرعامل سازمان زیباسازی شهرداری اهواز در ۲۵سالگی دیده می‌شود.
طی سال‌های اخیر در کنار افشاگری‌های خبرنگاران مستقل و نیز رسانه‌های خارج از کشور، برخی از پرونده‌های مربوط به فساد خانواده شمخانی از کانال رسانه‌های داخلی متصل به ارکان مختلف قدرت در جمهوری اسلامی منتشر شده است و به نظر می‌رسد هدف از انتشار آنها بخشی از جنگ قدرت داخلی حکومت باشد، اما به نظر می‌رسد اتصال علی شمخانی به بالاترین رأس هرم قدرت در جمهوری اسلامی، مانع شده است که این پرونده‌ها در جایگاه او در بالاترین ارگان امنیتی کشور یعنی شورای عالی امنیت ملی خللی ایجاد کند.
دیدگاه ارائه‌شده در این مقاله نقطه نظر نویسنده بوده و لزوماً منعکس‌کننده دیدگاه اپک تایمز نیست.
